Karabağ’ın Ermeni sakinlerinin temsilcileriyle bir sonraki toplantı 25 Eylül’de Xocalı’da gerçekleşti.
Toplantıya Azerbaycan Cumhuriyeti Karabağ bölgesinde yaşayan Ermeni sakinlerle temaslardan sorumlu kişi Ramin Memmedov ve Karabağ Bölgesi Ermeni sakinlerinin temsilcileri katıldı.
Yevlax’dan sonra Karabağ bölgesinin Ermeni sakinlerinin temsilcileri ile bir sonraki toplantı Xocalı’da düzenlenecek. Söz konusu, bir sonraki buluşma noktası olarak başkent Bakü veya başka bir şehrin planlanması bekleniyordu. Ayrıca Azerbaycan merkezi hükümet temsilcileri ile Karabağ bölgesinde yaşayan Ermeni sakinler arasında ilk temas da Xocalı’da gerçekleşti.
Yine de görüşmenin Xocalı’da gerçekleşmesi endişe verici bir durum değildir. Yani ikinci Xocalı toplantısı ile birinci Xocalı toplantısı aynı gerçeklik ve şartlarda gerçekleşmedi. Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri’nin birkaç gün önce başarılı yerel anti-terörizm tedbirleri gerçekleştirdiği ve ayrılıkçıları sadece bir gün içinde beyaz bayrak kaldırmaya zorladığı belirtilmelidir.
Yevlax mitinginin ardından Azerbaycan ordusunun Xocalı ve Ağdərə’de varlığını yansıtan fotoğraf ve video materyaller yayıldı. Yəni hal-hazırda Xocalıda reallıqlar Azərbaycan mərkəzi hökumətinin lehinə dəyişmişdir.
Yevlax mitinginden farklı olarak, Xocalı’da mitingin yapıldığı yerde Azerbaycan devlet vasıflarının olmaması da dikkat çeken bir detaydı. Bu görüşmenin Xocalı’daki Rus barış barış barışçılarının merkez karargahında gerçekleştirildiği muhtemel.
Yine de Azerbaycan merkezi hükümet temsilcilerinin yaka iğnelerine Azerbaycan bayrağının yansıması ve fotoğraflardaki vücut dili üstün partinin kim olduğunu açıkça gösteriyor.
Yapıcı bir ortamda gerçekleştirilen toplantıda görüşülen konular hakkında, 21 Eylül tarihinde Yevlax’da insani yardım, akaryakıt temini ve elektriğin kısa sürede restorasyonu başta olmak üzere görüşülen sorunların çözümü için atılan adımlar onaylandı. Yəni Xocalı toplantısı Yevlax mitinginin davamı kimi də anlaşıla bilər.
Yevlax toplantısında uzlaşılan ve yürütülen konular ele alındığı gibi, bir önceki toplantıda uzlaşılamayan konular da görüşüldüğü söylenebilir.
Məsələn, Yevlax görüşündən sonra erməni icmasının nümayəndələrinin istəyi ilə Xankəndi və ətraf ərazilərə insani yüklər çatdırıldı, Xankəndi şəhərinin elektrik enerjisi Ermənistandan ayrılıb Azərbaycan’a birləşdirildi.
Görüş zamanı merkezi hökumetin Xankəndi’deki mütərəqqi təşkilatın azad edilməsi ilə bağlı tələblərinin çatdırılması mümkündür. Bu konuda somut bir uzlaşma olduğunu söylemek zor. Şimdilik Ermenilerin bile direniş gösterdiği söylenebilir. Xocalı mitinqindən sonra Xankəndində benzin istasyonunda partlayış olması təsadüf deyil. Olay sonucu yaralı sayısının 200’den fazla olduğu iddia edildi.
Ana talep olarak hava alanının açılması da dikkat çekiyor. Bu şekilde ayrılıkçı hükümetin de Ermenistan’a geçmesi planlanıyor gibi görünüyor. Bu da Azerbaycan dışında göçmen bir hükümet gibi ayrılıkçı faaliyetin yapılmasını sağlayabilir.
Sonuç ile Karabağ Ermenileri sadece ve
Azerbaycan Anayasasında belirtildiği gibi sadece milli azınlık statüsü verilebilir. Bunun dışında verilecek bir statü ilerleyen zamanlarda çok başımızı ağrıtabilir. Sahte hükümet istifa etmeli, ayrılıkçı liderler af başvurusunda bulunmalı. Aksi takdirde ülke dışına çıkmaları ciddi sorunlar yaratabilir.
Turan Rzayev
