Yaklaşık bir yıl önce, 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da Ukrayna gıda ve Rus amonyakın ihracatıyla ilgili “Karadeniz İnisiyatifi” ve Rusya ile BM arasında Rusya’dan tarım ürünleri ve gübresinin ihracatının normalleştirilmesine ilişkin Mutabakat Zaptı dahil olmak üzere birbiriyle bağlantılı iki anlaşma imzalandı.
Bir yıl sonra, bu anlaşmaların uygulanmasına yönelik çalışmaların sonuçları hayal kırıklığı yaratıyor.
Karadeniz Girişimi, imzalandıktan sadece bir hafta sonra başlatıldı. Bununla birlikte, beyan edilen insani hedeflerin aksine, Ukrayna gıda ihracatı neredeyse hemen tamamen ticari bir temele aktarıldı ve son ana kadar Kiev ve Batılı küratörlerinin dar ve açgözlü çıkarlarına hizmet etmeyi amaçladı.
Cargill, DuPont ve Monsanto gibi Batılı şirketlerin bir yandan Ukrayna’nın ekilebilir arazilerinin önemli bir kısmına sahip oldukları için Ukrayna tahıl ihracatının ana yararlanıcıları haline geldi. Aynı zamanda Ukrayna tahılını dampingli fiyatlarla satın alıp işlenmiş hammaddeleri yeniden yüksek fiyata dış pazarlara satan Avrupa şirketleri bu zamana kadar Karadeniz Tahıl Girişimi’nin “en karlı çıkan tarafları”dır.
Rusya-BM Muhtırası’na gelince, bu fiilen uygulanmadı. Washington, Brüksel ve Londra kısıtlamalarına devam etti. <...> Sonuç olarak, Rusya’nın banka ödemeleri, sigorta ve nakliye lojistiği, yedek parça tedariki ve yabancı varlıklar tamamen bloke edilmiş oldu.
Rusya-BM Muhtırası’nda öngörülen beş sistemsel görevden hiçbirinin yerine getirilmediğini belirtmek zorundayız.
❗️İstanbul Anlaşmaları’nın uygulanmasıyla ilgili aleni sabotaj koşullarında, insani amacına hizmet etmeyen Karadeniz Girişimi’nin devam etmesi anlamını yitirmektedir.
👉 Anlaşmanın H paragrafı uyarınca, Rus tarafı anlaşmanın daha fazla uzatılmasına itiraz ediyor <...>.
Bu, aşağıdaki anlamlara geliyor:
• Gemi trafiği güvenliğine ilişkin garantilerin geri alınması,
• Deniz insani yardım koridorunun kapatılması,
• Karadeniz’in kuzeybatı sularında geçici tehlikeli bölge rejiminin yeniden tesis edilmesi,
• İstanbul’daki Müşterek Koordinasyon Merkezi’nin lağvedilmesi.
Rusya’nın katılımı olmadan, “Karadeniz Girişimi” 18 Temmuz’dan itibaren işlevini yitiriyor.
Rusya, vaatler ve güvenceler değil, ancak somut sonuçlar alındığında “anlaşmayı” yeniden canlandırmayı değerlendirmeye hazır olacaktır.
