Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev yanvarın 10-da yerli televiziya kanallarına müsahibə verib.
Müsahibə zamanı verilən sualları cavablayan ölkə başçısı bir çox məqama aydınlıq gətirib. Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsindən danışan Prezident Zəngəzur dəhlizi mövzusuna da toxunub.
O, bildirib ki, Azərbaycanın təklifi Ermənistanın suverenliyinə təhdid deyil, sadəcə bu öhdəlikdən boyun qaçıran erməni tərəfi əsassız bəhanələr gətirir:
“Azərbaycanın təklifi beynəlxalq təcrübəyə əsaslanır Azərbaycandan Azərbaycana (Naxçıvana) gedən yüklər, vətəndaşlar və avtonəqliyyat vasitələri heç bir yoxlamadan keçmədən, gömrük inzibatçılığına cəlb edilmədən sərbəst keçməlidir, digər ölkələrə gedən yüklərə görə isə gömrük rüsumları ödənilməlidir. Ermənistanın alternativ olaraq irəli sürdüyü “sülh qovşağı” layihəsi avantüradır, hava şəraiti və relyefə görə bu marşrut yararsızdır. Ən düzgün variant Azərbaycanın təklifidir. Əgər Zəngəzur dəhlizi açılmasa, Azərbaycan Ermənistanla heç bir başqa yerdə sərhədimizi açmaq fikrində deyil”.

Ankarada fəaliyyət göstərən Qafqaz Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, politoloq Hasan Oktay “Sherg.az”a deyib ki, 44 günlük müharibədən sonra imzalanan 10 noyabr sülh sazişi ilə Rusiyanın sözdə qondarma “Dağlıq Qarabağ” bölgəsi ilə bağlı iddialarını davam etdirə bilməyi üçün Laçın dəhlizi açılmışdı:
“Bu, Azərbaycan üçün məqbul vəziyyət olmadığından, 10 noyabr sazişində buna birbaşa istinad olmasa da, ümumi qarşılıqlılıq əsasında Sur dəhlizi gözləntisi yaradıldı. Sonrakı dövrdə Azərbaycan konstitusiyasının Qarabağda hakim olması üçün aparılan əməliyyatla Laçın dəhlizi sıradan çıxdı. Ona görə də heç bir istinad və ya birbaşa məlumatı olmayan on noyabr müqaviləsi əsasında Zəngəzur dəhlizinin açılmasını gözləmək beynəlxalq hüquqda mümkün görünmür. Buna baxmayaraq, İran vasitəsilə sağlam ünsiyyət qurmaq mümkün olmadığı və zaman-zaman ciddi problemlərlə üzləşdiyi üçün Azərbaycan indi Naxçıvanla əlaqə yaratmaq istəyir. Bu kontekstdə Azərbaycan Zəngəzur dəhlizi üzərindən təzyiqlərini davam etdirərək Ermənistandan belə bir imtiyaz almağa çalışır. Ancaq burada dəhlizin Rusiyanın nəzarətində və Ermənistanın nəzarətindən kənarda olması vurğulanır ki, bu da məqbul hal deyil”.

Ekspert onu da qeyd edib ki, Ermənistan-Türkiyə-Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra koridordan kənarda birbaşa və sürətli, hətta rüsumsuz keçid şəklində razılaşma da ola bilər:
“Azərbaycandan çıxan avtonəqliyyat vasitələrinin heç bir nəzarətə məruz qalmadan və heç bir gömrük rüsumu ödəmədən Naxçıvana keçməsinə şərait yaratmaq daha yaxşı olardı. Ermənistan ərazisində öz nəzarətindən kənar dəhlizin açılmasının tərəfdarı olmadığına görə, bu dəhlizdən kənara çıxmaq daha yaxşıdır. Bu konteksdə hətta müharibə siqnalları da verilir. Qafqazda yeni müharibə hələlik gözlənilmir. Ancaq Ermənistan başda Fransa olmaqla müxtəlif ölkələrdən ciddi şəkildə silah toplayır .Bu silah müharibəyə səbəb olarsa, regionda qeyri-sabit vəziyyət yarana bilər. Ona görə də Türkiyə-Azərbaycan-Ermənistan arasında üçtərəfli sülh sazişi Azərbaycanın Naxçıvan iddiasına daha ciddi töhfə verəcək”.
Şahanə Ziyad
https://sherg.az/siyaset/249534