Rusya, 22 Mart akşamı konser saldırısıyla sarsıldı. Moskova’da akşam saatlerinde başlayacak konserden bir süre önce, 4 kişilik terörist grubu Crocus Belediye Binası’na saldırı düzenledi. Saldırıyı IS-KP üstlendi. Şimdilik edinilen bilgilere göre 130’un üzerinde ölü, 150’nin üzerinde yaralı var.
Herkesin bahsettiği temel şeylerden bahsetmeyeceğim. Crocus Belediye Binası’na saldıranlardan biri olan Fariddun Shamsutdin, hedefini incelemek için 7 Mart’ta gelecekteki terör saldırısının gerçekleştiği yeri ziyaret etmiş. Hatta, o gün Crocus’ta çalışan bir fotoğrafçı tarafından fotoğrafı dahi çekiliyor. Fotoğrafçının söylediğine göre 7 Mart’ta Crocus’ta mesaideymiş ve ziyaretçilerin fotoğraflarını çekmiş. Fotoğrafını çektiği kişilerden birinin teröristlerin içerisinde olduğunu tutuklandıktan sonra hatırlamış. Yani bu demek oluyor ki saldırı öncesi keşif planlama yapılmış. Ani gelişen fevri bir hareketin sonucu değil. Shamsutdin’in aynı zamanda Rusya’ya Türkiye’den geçiş yaptığını biliyoruz. Şimdi, bu noktada şöyle bir durum ortaya çıkıyor: Saldırganlar arasında ağız birliği var. Hepsi para için yaptıklarını ve Telegram’dan iletişime geçildiğini söylüyor. Shamsutdin aynı zamanda kendisiyle, sosyal medyada dinlediği bir din adamının iletişime geçtiğini söylüyor. Söylediğine göre öldürebildiğin kadar insan öldür denmiş. Bir diğer saldırgan ise şöyle söylüyor: Tacikistan’dan gelen diğer göçmenlerle birlikte bir pansiyonda yaşıyorduk. Uzun süre iş bulamadım. Sonra Abdula adında biri bana mesaj attı ve para için insanları öldürmeyi teklif etti. Saldırganlar, saldırıdan sonra kaçmayı başardı ancak 2’si ölü 2’si diri olarak ele geçirildi.
22 Mart 2024’te Moskova’da gerçekleşen konser saldırısı, birçok soruyu beraberinde getirdi. Saldırı öncesi istihbarat paylaşımı ve uyarıların yeterli olup olmadığı da bu sorulardan biri. Saldırıdan 17 gün önce, 7 Mart’ta FSB, Moskova’da bir sinagoga saldırı planlayan IŞİD bağlantılı bir hücreyi etkisiz hale getirdiğini duyurdu. Aynı gün ABD Büyükelçiliği, Moskova’da konserler dahil büyük toplantıların hedef olabileceği konusunda uyardı ve ABD vatandaşlarına kalabalıklardan kaçınma tavsiyesi verdi. Mart ayı başında ise ABD’nin Rus yetkilileri IS-KP’nin yaklaşan bir saldırı tehlikesi konusunda özel olarak uyardığı söyleniyor. FSB’den bir yetkiliye göre ise bu uyarı çok geneldi ve somut detaylar içermiyordu. 19 Mart’ta ise Putin, ABD’nin uyarısını şantaj ve istikrarsızlaştırma girişimi olarak nitelendirdi. Bütün bunların ışığında aklımıza takılan bazı sorular var:
• Saldırganlar nasıl finanse edildi?
Bu sorunun net bir cevabı yok. Saldırganların para karşılığında insan öldürmeyi kabul ettikleri yönündeki ifadeleri, saldırının arkasında maddi bir motivasyon olabileceğini düşündürüyor. Ancak bu basit bir açıklama gibi. Saldırganlar bağlantılarını açıklamaktan ziyade para için yaptık diyorlar. Saldırganların finansman kaynağının IS-KP mi, başka bir terör örgütü mü, yoksa başka bir kişi veya grup mu olduğu araştırılıyor.
• Saldırganların Telegram’daki bağlantıları kimler?
Saldırganların Telegram üzerinden iletişime geçtikleri biliniyor. Ancak bu kişilerin kimlikleri ve bağlantıları henüz tam olarak bilinmiyor. Eğer saldırganların söylemlerini kabul edecek olursak, bunlar din adamları. Dolayısıyla IS-KP bağlantısı muhtemel.
• Rus istihbaratı bu saldırıyı önceden haber almış mıydı?
FSB’nin 7 Mart’ta bir sinagoga saldırı planlayan hücreyi etkisiz hale getirmesi ve ABD Büyükelçiliği’nin 18 Mart’ta Moskova’da konserlerin hedef olabileceği uyarısı yapması, Rus istihbaratının bu saldırıyı önceden haber almış olabileceğini gösteriyor. Ancak FSB’nin uyarıyı dikkate almaması ve Putin’in ABD’nin uyarısını şantaj olarak nitelendirmesi, istihbarat paylaşımı ve koordinasyon eksikliği gibi bir sorunu da gündeme getiriyor.
• Bu saldırı, Rusya’da ve dünyada güvenliği nasıl etkileyecek?
Eğer Putin bu saldırıyı Çeçenlerin Beslan ya da Moskova tiyatrosu gibi algılar ve bunu Ukrayna’ya bağlarsa, Ukrayna’da daha sert müdahaleler göreceğiz demektir. Gördüğümüz enstantaneler de bu düşünceyi güçlendiriyor. Rusya, bu mevzuda Ukrayna’yı suçlamaya hazırlanıyor gibi. Polonya üzerinden füze uçurması da bir gövde gösterisi olarak nitelendirilebilir.
Utku Asker
