Türkiye, “dünyanın kalbi” konumunda olan ender bir coğrafya sahiptir. Tarih boyunca bütün dünya dengelerinde yer alan bu coğrafya yeni yüzyıl içerisinde önemini daha da artırmıştır. Üç kitabın birleştiği ve beş kıtanın buluştuğu coğrafyanın kaderi Türkiye’dir. Bu nedenle yirmi birinci yüzyıl; “Türkiye Yüzyılı” olacaktır. Bu ilkeler doğrultusunda iç ve dış güvenlik stratejileri bakımından genel ve güncel konulara odaklanmamız gerekmektedir.
 
ABD, Ermenistan ile ortak bir şekilde 11-20 Eylül 2023 tarihleri arasında Ermenistan’da “Eagle Partner 2023” askeri tatbikatını icra edecektir. (11 Eylül tarihinin seçilmesi geçmişi de göz önünde bulundurarak ABD’nin “hala Ortadoğu ve Asya hedefine devam ediyoruz.” ifadesi olarak okunmalıdır.)
 
Bütün bu süreçlerin de ötesinde NATO Avrupa Genişleme Komitesi Başkanı Fehlinger, Ermenistan’ı NATO’ya katılmaya davet etmektedir. Bu da bölgede tansiyonu artıracak bir adımdır. (Ermenistan’ın NATO’ya girmesine razı olmayan Rusya’nın tavrı çok önemli zira Azerbaycan ile Ermenistan arasında zor bir tercih yapmak zorunda kalacağı bariz bir şekilde ortadadır.)
 
ABD önce Zengezur koridorunda bir çatışma çıkarmayı hedeflemeye devam etmektedir. Bu sürece İran’ in tavrı ne olacak?
 
Ermenistan NATO’ ya alınma süreci ile kıstas daralmasının hedeflenmesinden mütevellit ABD aynı zamanda hem İran hem Rusya hem de Çin’i fakat en önemlisi Türkiye’yi hedef gözetecek şekilde planlama yapmaya devam etmektedir.
 
Hindistan’ın Ermenistan’a silah sevkiyatı da devam ederken, Hindistan-Tel Aviv Tren Hattı Sözleşmesi üzerine diplomasi trafiği günden güne artmaktadır. Hindistan, Dubai, Suudi Arabistan ve İsrail topraklarında döşenecek raylar için taraflar arası çalışmalar devam ettiği, uluslararası ilişkilerde dile gelen konular arasında öncelikli olarak yer alıyor.
 
ABD’nin Ermenistan üzerinden Zengezur koridoru ile “Yeni Demir İpek Yolu Projesi”ndeki hedefi konusunda henüz netlik kazanan bir adım görünmemektedir.
 
Tüm bunlar gerçekleşirken;
Türkiye’de sığınmacılar üzerinden bir sorun çıkarılma olasılığı günden güne önemini artırmaktadır. Sığınmacılardan bir kısmı (Özbek ve Türkmen kökenliler) küstürüldüğü için özellikle asker ve bürokrasi kökenli olanlar mevcut durumda İran, Almanya, İtalya ve Kanada’ya iltica etmeye devam etmekteler. Ağırlıklı olarak İran bu nüfusa sahip olmaya gayret etmektedir.
 
Bu sığınmacılar üzerine politika yürüten ülkelerin, muhtemel bir süreçte bahsi geçen sığınmacıları potansiyel olarak kullanma hedefi üzerine hazırlık içinde olduğu yüksek bir ihtimal teşkil etmektedir. (Türkiye, dış güvenlik ile göç politikasında soydaş ve akrabalarına “Özbek, Türkmen vb. yeni bir yol ve yöntem ile giderek Ermenistan’ın politikalarını boşa çıkarabilir. Bu süreç aynı zamanda Türkiye’nin gücünü de artıracaktır.
 
Bu konularda ne yapmalı?
 
Zengezur koridoru Türkiye için çok önemlidir. Azerbaycan ve Türkiye ortak bir strateji içerisinde Zengezur bölgesine Türkiye’deki Özbekleri ve Türkmenleri yerleştirip hem tarımsal kalkınma ile kazanım, hem de varlık gözeterek sınır güvenliğini artırabilir.
 
Diğer bir yandan Wagner paralı askerlerinin Ermenistan’da kuluçka halinde yeni Zengezur provakatif eylemine hazırlık içinde olduğu da iddia edilen konular arasında günden güne artmaktadır. Öte yandan İran da bölgede Zengezur stratejisine hâkim olma arzusu içindedir. Bu konuda İran ve Türkiye diplomasi trafiğini artırıp son derece kararlı adımlarla yol almalıdırlar.
 
Ermenistan tarafından bölgede yeni bir çatışma fitili ateşlendiğinde muhtemelen Türkiye’nin Azerbaycan’a olan desteğini azaltmak ve Zengezur koridoru üzerine direncini kırmak amacıyla farklı bir hamle deneme ihtimalleri yüksektir. Bu hamle ile Türkiye’de kamuoyunun dikkatini dağıtmak için düzensiz göç konulu bir provakatif eylemle karşı karşıya kalabiliriz.
 
Son zamanlarda halkın kışkırtılma süreci ardından şehir içi taşıtlarda dahi olaylar artmaktadır. Sürece iç ve dış güvenlik stratejileri açısından bakarak politikalar gerçekleştirmemiz önem arz etmektedir.
 
Serdar Bozdoğan