Sandra Sadek: Syunik’de, halk belirsizliğe rağmen hayata tutunuyor

Ermenistan’daki Syunik vilayeti, ülke ile uzun süredir düşmanı olan Azerbaycan arasındaki uzlaşma çabalarının odak noktasıdır. Geçtiğimiz Ağustos ayında Washington’da imzalanan geçici barış anlaşmasının merkezinde yer alan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın adını taşıyan önerilen bir ticaret koridorunun yakında vilayetin içinden geçmesi bekleniyor.

Ancak Syunik vilayeti on yıllardır çatışmalarla boğuşmaktadır. Ermenistan-Azerbaycan sınırına yakın bir köy olan Nerkin Hand’in deneyimi, barışın yokluğunun verdiği zararı göstermektedir. Nerkin Hand’de

sadece yaklaşık 20 aile kalmıştır. Köyden, çevredeki tepelerde Azerbaycan askeri karakolları görülebilmekte ve köyü üç taraftan kapatmaktadır. Kasabaya giriş ve çıkış için tek bir kötü yol bulunmaktadır. Su kaynakları sınırlıdır. Özellikle geceleri olmak üzere, ara sıra silah sesleri duyulmaktadır. Bir zamanlar aileleri geçindiren tarım arazileri artık kullanılmamakta veya Azerbaycan ile yeni sınır nedeniyle kaybolmuştur. Sakinler, yakındaki ormanlardaki kara mayınlarına karşı dikkatli olmak zorundadır.

55 yaşındaki Andranik, “Artık doğru dürüst tarım yapamıyoruz,” diyor. “Arazi öylece duruyor.”

67 yaşındaki Hasmik, 1990’lardaki Birinci Karabağ Savaşı sırasında oğlunu kaybetti: üç yıldır oğlunun mezarını ziyaret etmedi. Mezarlık, Azerbaycan birlikleri tarafından işgal edilmiş bir askeri karakolun altında, evinden sadece birkaç yüz metre uzaklıkta bulunuyor. Güvenlik endişesi “beni derinden etkiliyor, ruhumu, kalbimi” diyor.

Hasmik’in 72 yaşındaki kocası Rafik, “Geceleri, bazen de gündüzleri ateş ediyorlar,” diye ekliyor. “Bazen sadece havaya, bazen de bize doğru.”

Bölge sakinleri savaş ve barış arasında yaşarken, Azerbaycan’ı Nahçıvan dış bölgesiyle bağlamak üzere Syunik’ten geçmesi planlanan Trump Uluslararası Barış ve Refah Güzergahı (TRIPP), bazı Ermenilerde endişeye yol açtı. TRIPP ile ilgili önemli ayrıntılar henüz kesinleşmedi ve birçok kişi, Syunik’i doğudan batıya ikiye bölecek olan bu koridorun, bölge ekonomisi için kritik önem taşıyan Ermenistan ve İran arasındaki kuzey-güney ticaretini engelleyebileceğinden endişe ediyor.

Tehlikelere rağmen, bölgede yaşamaya devam edenler direnmeye kararlı görünüyor. Komşu Tsav köyünde, 45 yaşındaki Margarit ve ailesi, 2020 yılında Ermeni askeri karakolunun hemen karşısında Basuta Konukevi’ni açtı. Burası ziyaretçiler için bir vaha haline geldi.

45 yaşındaki Margarit ve ailesi, 2020 yılında Basuta Konukevi’ni açarak, genellikle gerginliklerle dolu bir bölgeye gelen ziyaretçileri ağırlamaya ve bölge hakkındaki klişeleri yıkmaya başladı. (Fotoğraf: Sandra Sadek)
45 yaşındaki Margarit ve ailesi, 2020 yılında Basuta Konukevi’ni açarak, genellikle gerginliklerle dolu bir bölgeye gelen ziyaretçileri ağırlamaya ve bölge hakkındaki klişeleri yıkmaya başladı. (Fotoğraf: Sandra Sadek)
Margarit, “Korku içinde yaşayamazsınız,” dedi. “Ülkenizi sevmek sadece silahlanmakla ilgili değil, aynı zamanda köyünüze sahip çıkmakla da ilgilidir.”