Kian Sharifi:Rusya İran’da Savaşçı Avı mı Yapıyor?

.
Ekim 2021’de Sibirya’nın Kemerovo kentindeki bir askere alma bürosunda, asker adayları askerlik üniformalarına kol armaları takıyor.

Tahran’daki Rus büyükelçiliğinin yakınlarında ortaya çıkan ve İranlılara Ukrayna’da savaşmaları karşılığında para teklif eden gizemli bir broşürü inceliyorum. Gerçek mi, bir dolandırıcılık mı yoksa tamamen başka bir şey mi?

Bilmeniz Gerekenler
• Gizli Bir İş İlanı: Bu hafta Tahran’ın merkezindeki Rus Büyükelçiliği yakınlarında, İranlılara Moskova’nın Ukrayna’daki savaşına katılmaları karşılığında on binlerce dolar vaat eden tuhaf bir işe alım broşürü ortaya çıktı . Teklif, akla yatkın ile absürt arasında gri bir bölgede yer alıyor ve bu belirsizlik, onu izlemeye değer kılıyor.

• Avukatın Ölümü BM Soruşturması Çağrılarına Yol Açtı: Siyasi tutukluları temsil etmesiyle tanınan avukat Khosrow Alikordi’nin 5 Aralık’taki ölümü, İranlı insan hakları avukatı Nasrin Sotoudeh’i, olayı araştırmak üzere bir BM soruşturma komitesi kurulması çağrısında bulunmaya sevk etti . RFE/RL’nin Radio Farda’sına verdiği demeçte, ölüm nedeni olarak kalp krizini gösteren adli tıp raporunun “şüphe uyandıracak yeterli gerekçeye sahip olduğunu” söyledi.

• ABD, Venezuela Açıklarında İran Bağlantılı Tankere El Koydu: Amerika Birleşik Devletleri bu hafta, Ukraynalı Viktor Artemov liderliğindeki bir şebekenin parçası olarak İran petrolünün kaçakçılığına yardım ettiği iddiasıyla 2022’den beri ABD Hazine Bakanlığı yaptırımları altında bulunan bir petrol tankerine Venezuela kıyılarında el koydu. Analist Dalga Hatinoğlu, bu el koymanın İran’ın “gölge filosunu” zayıflattığını ve İran petrolünün yaklaşık üçte birini ihraç eden Devrim Muhafızları’na mali bir darbe vurduğunu söyledi.

20.000 Dolar ve Bir Sözleşme
İlanda siyah beyaz Rus arması yer alıyor ve Rusya Savunma Bakanlığı’nı temsil ettiği iddia ediliyor. 18-45 yaş arası İranlı erkekleri hedef alan ilanda, kadınlar için sadece tıp eğitimi almış olmaları şartıyla teklif sunuluyor. Broşürde 20.000 dolarlık imza bonusu ve aylık yaklaşık 2.000 dolar maaşın yanı sıra konaklama ve dil kursları vaat edilirken, ilk maaştan belirtilmeyen bir komisyonun kesileceği de belirtiliyor.

İletişim bilgileri resmi olmaktan çok uzak: Ermenistan’da kayıtlı bir WhatsApp numarası, bir Gmail adresi ve bir Telegram kanalı. Listelenen pozisyonlar, taarruz birliklerinden ve insansız hava aracı operatörlerinden şoförlere ve destek personeline kadar uzanıyor.

9 Aralık’ta Tahran’daki Rus Büyükelçiliği, söz konusu broşürü kamuoyu önünde reddederek, bunun “fırsatçı bireylerin” işi olduğunu ve hiçbir Rus devlet kurumunun bununla ilgisi olmadığını vurguladı. Büyükelçilik daha da ileri giderek, belgeyi ve benzer tüm mektupları sahte ve “suç niteliğinde” olarak nitelendirdi.

Ancak bu, meseleyi tam olarak çözmüyor. Rusya, yurtdışında savaşçı toplamak için defalarca inkar edilebilir, yarı resmi ve tamamen gizli kanallara başvurdu ve Tahran’daki teklifin yapısı, başka yerlerde görülenlere genel olarak benziyor: hızlı para, yurt dışı macerası ve belirsiz bir statü ve ikamet vaadi.

RFE/RL’nin Radio Farda’sı, Ermeni WhatsApp numarasının arkasındaki kişiyle iletişime geçti. Söz konusu kişi, reklamın “resmi” olduğunu ve İranlı yetkililerle koordine edildiğini iddia etti, ancak herhangi bir kanıt sunmadı. Tahran ise sessizliğini koruyor; İranlı yetkililer henüz kamuoyuna açıklama yapmadı.

Neden Önemli: Tahran reklamının durumu ne olursa olsun, bu reklam Rusya’nın yabancı savaşçı getirme yönündeki agresif çabalarının arka planında ortaya çıkıyor. Ukraynalı yetkililer, Moskova’nın 128 ülkeden en az 18.000 yabancı uyruklu kişiyi askere aldığını söylerken, Pyongyang ile yapılan askeri işbirliği anlaşması kapsamında Ukrayna’da 11.000’den fazla Kuzey Korelinin görev yaptığı bildiriliyor.

Rusya’nın işgücü alışveriş listesi artık Küba, Suriye, Orta Asya, Nepal, Hindistan, Kenya, Ürdün ve daha birçok ülkeyi kapsıyor. Yöntemler, hızlı para ve pasaport vaatlerinden, Rusya içindeki göçmen işçiler üzerinde uygulanan ve kayıt olmayı reddetmeleri halinde oturma izinlerini veya vatandaşlıklarını kaybetme tehdidiyle karşı karşıya bırakan baskıya kadar uzanıyor.

Bu yabancı asker alım kampanyası, Kremlin’in ülke içindeki bir başka seferberliği geciktirmesine veya sulandırmasına olanak tanıyor. Eylül 2022’deki askerlik çağrısı, sınırlara akın edilmesine ve kamuoyundaki huzursuzluğun artmasına neden oldu. O zamandan beri Moskova, siyasi açıdan riskli yerli asker alımına kıyasla, açıkça para teşviklerini ve harcanabilir yabancı iş gücünü tercih etti.

Batı istihbaratının tahminlerine göre, Rusya Şubat 2022’de başlayan tam ölçekli işgalden bu yana 1 milyondan fazla kayıp verdi; bunların yaklaşık 250.000’i öldü.

Söylenenler: Washington’daki Demokrasiyi Savunma Vakfı’nın Rusya programı müdür yardımcısı John Hardie, Radio Farda’ya verdiği demeçte, Tahran broşürünün gerçek olup olmadığını doğrulayamadığını, ancak daha geniş bir örüntüye uyduğunu söyledi. Hardie, Rusya’nın Ukrayna’da savaşmak üzere daha yoksul ülkelerden yabancı uyruklu kişileri, genellikle ekonomik imkanları sınırlı erkekleri hedef alarak, askere alma konusunda bir geçmişe sahip olduğunu belirtti.

Aynı zamanda Hardie, Tahran broşürünün tasarımının ve metninin Rusya’nın alışılagelmiş işe alım materyalleriyle tam olarak uyuşmadığına dikkat çekti. Bu tutarsızlık, bazı analistlerin ya özensiz bir yerel operasyon, Rusya’nın savaşından faydalanan bir dolandırıcılık ya da düşük maliyetli bir istihbarat toplama biçimi olduğundan şüphelenmesinin nedenlerinden biridir.

Washington DC merkezli Carnegie Endowment’tan Nicole Grajewski de benzer şüpheleri dile getirerek, Moskova’nın gerçekten İran’ı iş gücü kaynağı olarak kullanmak istiyorsa, daha olası bir yolun İran devletiyle koordinasyon kurmak olacağını savundu.

Ancak, eğer ilan gerçekse, bu, Orta Asya ülkeleri ve Küba’daki önceki girişimlerin ardından, İran vatandaşlarını Rus ordusuna açıkça alma yönündeki bilinen ilk girişim olacaktır.

Şimdilik benden bu kadar.

Bir daha görüşmek üzere,

Kian Sharifi