İran dini lideri Ali Hamaney’in web sitesi, İran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinden altı ay önce, “Gayri Resmi” başlıklı bir belgesel film yayınladı. Belgeselde, sanatçıların katıldığı gayri resmi toplantılar ve rejimin ömrünün beşinci on yılının başında “devrimci bir hükümet” seçimi için belirlenmiş şartnamelerin bazı bölümleri yer alıyor.

Belgesel, Hamaney’in 2008 yılından sonra ofisinde, yönetmenler ve sanatçılarla görüş alışverişinde bulunduğu röportajları gösteriyor. İran Dini Lideri Ali Hamaney’nin web sitesinden yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: “İşçiler, sosyal, kültürel ve sanatsal gruplarla çeşitli toplantılar yapmak Hamaney’in yıllardır devam eden uygulamalarından biridir. Toplantılar, resmi toplantılardan farklı bir atmosferde gerçekleşir ve Hamaney, katılımcıların endişelerini dinler. Bu toplantıların bir kısmı 2006 yılından sonra “Perşembe oturumları” adı altında gerçekleştirilmişti.”

Devrim Muhafızları’nın “Ufuk” TV kanalı ve Hamaney’e yakın internet siteler, Perşembe akşamı belgeseli ilk yayınlayanlar oldu.

İran Dini Lideri Ali Hamaney’in web sitesi, geçen hafta, “yaptırımların etkinliğini iptal etmenin” gerekliliği hakkındaki söyleminin çarpıtılmasından duyduğu hoşnutsuzluğu dile getirdi. Açıklamada, hükümet medyası Hamaney’in konuşmasını çarpıtmakla suçlandı.

Belgesel, sosyal medyada, Hamaney’in politikalarına ve otuz yıldır hükümeti idaresine yönelik bir eleştiri dalgasının başlamasına yol açtı. Belgesel, Avrupa ve ABD merkezli İran haber kanalları ve siteleri tarafından da eleştiri aldı.

BBC Farsça Servisi’nin analiz haberinde, servis edilen belgeselle Birinci Körfez Savaşı’nda öne çıkan sanatsal, edebi ve sinematik figürlere odaklanılması, bilinçli ve popüler lider imajı çizilmesinin hedeflendiği aktarıldı.

BBC Farsça Servisi, analizinin başka bir bölümünde, Hamaney’in Ofisi’ndeki belgesel yazarlarının birkaç net hedef üzerinde çalıştığını ileri sürüyor. Bunlardan biri “genç ve devrimci” bir hükümet kurarak mevcut sorunları çözme sözü verdiği ve dile getirdiği tavsiyeleri belgeselde işlemek. Hamaney bu tavsiyeleri ile rejim beşinci on yılına girerken yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimlerine atıfta bulunuyor. Hamaney son otuz yılda ülkede son sözü söyleyen isim konumunda. Ayrıca, belgeselde, Hamaney’in ülke sorunlarından habersiz olduğu, taraftarlarının özel bir grup olduğu ve tüm toplumu temsil etmediği yönündeki eleştirilere cevap verilmeye çalışılıyor.

BBC Farsça Servisi’nin, belgesele ilişkin yaptığı analizde şu ifadelere yer verildi: “Belgesel Hamaney’i dostane bir imaja sahip, halkla iletişim halinde, halkın kendisiyle korkusuzca konuşabildiği ve halkla arasında herhangi bir engel bulunmayan bir lider olarak yansıtmayı amaçlayan bir propaganda filmidir. Geçen yıl protestoların geniş kitleler halinde patlak vermesi ve parlamento seçimlerine katılımın düşük olması, Hamaney’i bu belgesel kanalıyla halkla yeniden ilişki kurmak, yaklaşan seçimler üzerindeki etkisinin önünü açmak ve daha önce belirlediği şartnamelere uygun bir hükümetin yükselişine zemin hazırlamak istemeye sevk etmiş olabilir.”

Öte yandan, İran International TV kanalı ise belgeselde yer alan bazı video kesitlerinin Hamaney’i eleştiriyi kabul eden bir lider imajını çizdirdiğini belirterek, Hamaney’in zekasını ve mizah anlayışını sergilemeyi hedeflediğini kaydetti.

Belgesele yönelik bu eleştiriler İran liderinin ofisine yakın çevreleri kızdırdı. İran Dini liderine yakınlığı ile bilinen Nur News isimli haber sitesi, BBC Farsça Servisi ve İran International kanallarına sert eleştirilerde bulundu.

Nur News’te yayınlanan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Belgesel, İran dini liderinin imajını olduğunun tersine yansıtmak isteyen düşmanların çabalarını alt üst ediyor ve düşmanları korkutan hakikatin üzerindeki perdeyi kaldırıyor. İran sahnesindeki gelişmeleri yakından takip eden bu kanallar propaganda aracı işlevi görüyor ve herhangi bir olumlu etkiden yoksunlar. Bu türden belgesellerin yayınlanması, her şeyden önce, algı savaşının ana odağını etkisiz kılar. Bu medya araçları rejimin halk tarafından destek görmediğini iddia etme çabasında.”

İran Anayasayı Koruyucular Konseyi Sözcüsü Abbas Ali Kedhudayi, Hamaney’in ofisinin belgeselde yer verdiği video kesitlerine atıfta bulunarak, Hamaney ile görüşmelerde İranlı yetkililere soru ve eleştirilerin yöneltilme şeklini “özgürlüğü hissetmek” ve “gönül ferahlığı” olarak tanımladı.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanı Hüsameddin Aşina ise Twitter hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadelere yer verdi: “Gayri resmi toplantılar, kültür ve sanat insanları için teşvik, liderler için ihtiyaçtır. Umarım Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de Hamaney gibi sanat insanlarıyla yaptığı görüşmeleri paylaşır.”

İran Meclisi’nde, son birkaç gün içinde, cumhurbaşkanlığı seçim yasasının ele alınması sırasında cumhurbaşkanı adaylarının kimlikleri üzerinde tartışmalar şiddetlendi.

İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in askeri danışmanı ve İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) komutanlarından Hüseyin Dehkan, cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylığını 24 Kasım’da resmen duyurmasıyla, ülke seçim atmosferine önceki dönemlere göre daha erken girdi. Dehkan’n adaylığını açıklamasından kısa bir süre sonra İranlı nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade Tahran’da bir silahlı saldırıda yaşamını yitirmişti.

Parlamento, doğrudan Hamaney kararnamesiyle adayların resmi görevlerde bulunmalarına izin veren bir yasayı oyladı. Milletvekilleri ayrıca baş yargıç ve parlamento başkanının görevlerinden istifa etmeden seçimlere aday olmasına izin verdi.

İran Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi ve Meclis Başkanı Muhammed Bakır Galibaf önceki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmuş, ancak Galibaf, Ruhani karşısında seçimleri kaybeden Reisi lehine geri çekilmişti.

İran Meclisi Başkanlık Heyeti Sözcüsü Muhammed Hüseyin Ferhengi, cumhurbaşkanlığı seçimlerine ordudan bir ismin katılabileceğine ilişkin yeni bir karar alındığı iddiasını yalanladı.

İran Meclisi Başkanlık Heyeti Sözcüsü Muhammed Hüseyin Ferhengi, dün, düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi: “Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ordudan bir ismin katılabilmesine ilişkin yeni bir karar almadık. Parlamentonun rakipleri dışlama çabası hakkında söylenenler gereksiz bir atmosfer yaratıyor. Parlamentonun ordudan bir ismin seçimlere katılımına izin vermek istediğine dair bazı söylentiler var, ancak bu gerçekle çelişiyor.”

İran İçişleri Bakanlığı, cumhurbaşkanı adaylarının adaylık kayıt tarihini henüz belirlemedi, ancak önümüzdeki Mart ayında, Anayasa Koruma Konseyi (AKK) Başkanlığı için adaylık başvurularının alınmasından önce kayıtların başlaması bekleniyor. İran dini lideri Ali Hamaney 12 üyeli AKK’nin yarısını seçme hakkına sahip, diğer yarısını ise Hamaney tarafından atanan baş yargıç seçiyor.
Şarku’l Avsat