Geçmişe bakıldığında birçok imparatorluk paralı asker (paramiliter) sistemiyle ordusunu yönetmiştir. Bunlardan en bilineni ise Rusya’dır. İmparatorluğundan itibaren boy gösterdiği bütün savaşlarda paralı askerler ile sistemini yürütmüştür. Rus İmparatorluğunda sadık ve savaşçı güçlere ‘Kozak’ adı verilirdi. Kozak ideolojisi toplum ile tam barışamadığından ve şu anda da eski performanslarında olmadıklarından dolayı Rusya, Kozaklar için özel bir bütçe ile destek sağlamış bu destekle de onlara gelir kaynağı adı altında yeni nesil Kozak yetiştiren sivil toplum kuruluşlarına dönüştürmüşlerdir. Bu yeni nesil Kozaklar Rusya içerisinde güvenliği sağlamakla görevlerini sürdürmektedirler.
Kozaklar, bölgeye ve görevlerine göre farklı isimlerle lanse edildi. Vietnam ve Kongo’da ‘sivil danışman’, Afganistan’da ‘gerilla veya partizan’ isimlerini aldılar. Sovyetler ise askeri danışman, gönüllü savaşçı diye adlandırdı. Rus Federasyonunun ilk savaşı 1994-1996 yılları arasında Çeçenistan’da olmuştur, bu savaşta paramiliter gücü kullanmışlardır. Burada aldıkları başarıyla paramiliter güçler daha etkin bir şekilde kullanılmaya, sadece içişlerinde değil yurt dışında da görevlendirilmeye ve hatta resmi makamlarda görev almaya kadar ulaşmışlardır. Sovyetler dağılınca ortaya bazı krizler çıkmış ve paramiliter güçler de dünya da farklı yerlerinde savaşmayı denemişlerdir. Rusya’nın toparlandığını görünce doğdukları yere dönen paralı askerler, düzenli bir ordunun başlangıcında da rol oynamışlardır. Bu düzen, devlet ve özel sektörün birbirleriyle uyum içinde çalışabileceklerini ve bu çalışmanın sonucunu verimli bir şekilde alabileceğini göstermiş bundan sonra daha çok devlet-özel sektör işbirliği yapmalarına vesile olmuştur. Bugün Rusya’da, özel ordu ve paralı askerlik konuları devlette konuşulmaya başlanmıştır. Rusya’da savunma yani ordu bölümü çok gelişmiştir. Hala Kozak sistemini kullanan Ruslar; Çeçen, Osetya, Abhazya gibi etnik kökenli birlikleri Ukrayna ve Suriye’de kullanmışlardır. Bu birlikler Kuzey Kafkasyalıdır ve Sünni Müslümanlardır. Rusya ise bu Kafkasyalı askerleri Sünni-Şii çatışması yaşanan yerlere (örneğin Suriye) göndermiş ve göndermeye devam etmiştir. Kozaklar, İmparatorluğa bağlı düzenli bir ordu olarak hareket etmişlerdir. Onlardan boşa kalan yerlere ise devletlerine bağlılıklarını göstermek amacıyla Kafkasyalılar geçmiştir.
Devletin kendi çıkarlarını savunabilmesi için teknolojiye ihtiyacı vardır. Helsinki zirvesinde ortaya çıkan bir sonuç ise oyun kurucu olabilmek için bir devletin sadece füze ya da nükleer güce sahip olmasının yeterli olmayacağıdır. Yeni nesil dünyanın son teknolojisiyle kendini yetiştirmiş herhangi bir ülke, diğer ülkeler tarafından ‘ilişki kurulabilecek güçlü devletler’ listesinin ilk sırasında yer alabilme şansını yakalayabilirler.

İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğrencisi
Kafkassam Stajyeri Ebru ÇELİK