KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Makedonya meclis baskınının arkasında kim var ne var?

Makedonya meclis baskınının arkasında kim var ne var?

Ömür Çelikdönmez Ömür Çelikdönmez - - 10 dk okuma süresi
350 0

Hemen belirteyim. AB politikaları Makedonya’da siyasi krizi etnik krize dönüştürdü! Balkanlar Rusya’nın ve batı güçlerinin ilgi odağında. Avrupa Birliği ve Rusya arasındaki gerilim bu bölgeyi etkisi altına alarak daha fazla zayıflatıyor. Avrupa’nın istikrarı Balkanlar’a bağlı. Bu nedenle AB, bölgeye dönük net bir Avrupa entegrasyon stratejisi belirlemeye çalışıyor. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) bu entegrasyonun motor gücü olarak Arnavutları gördüğünü gizlemiyor. Nitekim AGİT Kosova Misyonu Şefi Jan Braathu, Büyük Arnavutluk projesini AB’nin bölgenin Birliğe katılması sürecini hızlandırması gerektiğine dair bir mesaj olarak gördüğünü ifade etmişti. (Bkz. http://www.kosovahaber.net/?page=2,9,39662 ) AB ve NATO, Arnavut faktörünü sadece Rusya’nın değil, Çin gibi ABD’nin diğer jeopolitik rakiplerinin yer aldığı projeleri engellemek için kullanabiliyor. Makedonya’da son yaşananlar birazda bu de facto durumla ilgili. ‘Büyük Arnavutluk’ projesi Yunanistan’ın yanı sıra Kosova, Sırbistan, Karadağ ve Makedonya topraklarının bazı bölümlerini kapsıyor. (Bkz. http://www.tr.besatime.com/index.php?newsid=15) Arnavut faktörü, Batılı güçlerin Balkanlardaki nüfuzlarını genişletmek için kullanılmaya elverişli etnik bir araç. İngiliz İstihbaratının Birinci Dünya savaşı öncesinde başlattığı Arnavutluk faaliyetleri hiç durmadı. 1999’da eski Yugoslavya’nın bombalanmasıyla başladı ve Arnavut azınlığın Batı yanlısı bir hükümet kurma için aktif olarak kullanıldığı Makedonya’daki siyasi krizle devam ediyor. Sosyal demokratların başkanı Zoran Zaev, üst düzey AB ve NATO yetkililerin destek verdiği Arnavut asıllı politikacı. AB ve NATO yetkilileri ile temaslarının ve hatta işbirliğinin temelinde, Arnavutçanın ikinci resmi dil olması da dahil etnik azınlıklara verilecek imtiyazların sözünü alması var. Ancak kedi her zaman pilav yemez veya evdeki pazarlık çarşıya uymaz.

Avrupa Birliği’nin Makedonya üzerinde Balkan coğrafyasında gerçekleştirme istediği operasyonlara, Türk dostu, VMRO-DPMNE lideri Nikola Gruevski direndi ve oyunu bozdu. 1970’te Üsküp’te doğan Gruevski, fakir bir ailenin çocuğu, babası mobilya tasarımcısı, annesi bir hemşire. Küçük yaşta anne ve babası boşanınca, annesi Libyaya çalışmaya giderken Gruevski’i yanında götürüyor. Sağlık personeli olarak Muammer Kaddafi’nin ofisinde çalışıyor. Gruevski annesi ile birlikte Libya’da yaşadığından Arapça biliyor. Makedon dili haricinde İngilizcesi var. Arnavutçayı tekellüm ettiği söylenebilir. St. Clement of Ohrid University of Bitola ve Üsküp Kril Metodi Üniversitesi mezunu. İyi bir ekonomist. “The way out: foreign direct investment, economic development and employment”, “Çıkış yolu: doğrudan yabancı yatırım, ekonomik kalkınma ve istihdam” isimli bir kitabın müellifi. Aile büyükleri, Yunan, Bulgar ve İtalyan işgallerine karşı savaşmalarıyla tanınıyor.

Gruevski batı başkentlerinde Erdoğan yanlısı lider biliniyor. AB ve NATO, Gruevski’den hoşnut değil. Çünkü Gruevski, Rusya ve Makedonya arasındaki enerji işbirliğinden yana. Bu düşüncelerinden dolayı Brüksel ve Washington ile ters düşen bir Makedon politikacı.Sebebine gelince; Gruevski, Makedonya’dan geçecek Rus doğalgaz boru hattının ülkenin kalkınması için büyük bir şans olacağını gördü ve ülkesinin Türk Akımı’nın ya da güncellenmiş bir Güney Akım projesinin parçası olmasının gerektiğine inandı. Türk ve Rus yanlısı politikası, AB ve NATO nezdinde şimşekleri üstüne çekmeye yetti. Ancak AB ve NATO yetkilileri ve bunlarla işbirliği yapan Makedonyalı Arnavut liderler, Gruevski’ın ve taraftarlarının hamlesini hesap edemedi. Makedonya’da Arnavut bir siyasetçinin meclis başkanı seçilmesi için yapılan oylama ortalığı savaş alanına çevirdi. Sosyal Demokratlar Birliği ile Arnavut siyasilerin yaptığı oylamanın ardından Talat Caferi’nin seçimi kazandığı duyuruldu. Ancak Ulusal Birliği Demokratik Partisi milletvekilleri oylamayı yasa dışı ilan etti. Gerilimin ardından dışarıda bulunan aşırı sağcı protestocular Meclis’i bastı. (Bkz. http://tr.euronews.com/2017/04/27/makedonya-meclisi-ni-basip-vekilleri-yumrukladilar )

Makedonya’da dört ay önce yapılan parlamento seçimlerinin ardından ülkede hala hükümet kurulabilmiş değil. Arnavutların başını çektiği blok, sağ partiden Eski Başbakan Nikola Gruevski’nin, Makedonya Sosyal Demokrat Birliği (SDSM) ile oluşturulan koalisyondaki çoğunluğu “ulusal çıkarlara saldırmak ve Makedonya’nın birliğini, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tehlikeye sokmakla” suçlayarak, parlamenter süreci engellediğini, bu şekilde kendine yakın siyasilerden oluşan yeni bir hükümet kurmayı amaçladığını iddia ediyor. Parlamentoda salt çoğunluğun lideri ve sosyal demokratların başkanı Zoran Zaev’e göre, ABD ve AB’nin bölgede varlığını hissettirmemesi, Rusya’nın Makedonya’yı kolayca etkisi altına alabilmesine yarıyor. Geçmişte olduğu gibi AB ve ABD’nin bölgeye ilgisi azalır ve herhangi bir önlem alınmazsa, Rusya Federasyonu’nun kendi çıkarlarını dayatması için daha serbest bir alanı olacaktır.” Zoran Zaev ve kurduğu koalisyonun hedefi, AB’ye üyelik şartı olan, Makedonya’da hukuk devletinin temellerini atmak. Rusya’nın bölgedeki etkisi Avrupa Birliği’ni endişelendirirken, siyasi ve ekonomik durumun durağanlaştığı bölgede halkın Balkanlardaki çıkarlarını korumak isteyen Rusya’ya yönelmesinden korkuluyor. (Bkz. http://tr.euronews.com/2017/04/26/bati-ve-rusya-arasinda-bolunen-makedonya-da-aylardir-hukumet-kurulamiyor )
Bu olaylar, meclis başkanlık seçiminden çok önce kurulan Arnavut Platformu’na tepki olarak patladı. Makedonyalı Arnavutların haklarını savunan platform, talepleri yerine getirilmedikçe yeni hükümette yer alamayacaklarını ifade etmişti. Makedonya’da ciddi tartışmalara yol açan platforma, Tiran projesi damgası vurulduğunda, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, platformun Makedonya’daki Arnavut partilere ait olduğunu ve Tiran’ın bu platformla hiç bir ilgisi olmadığını dile getirmişti. Rama “Tiran’a ait herhangi bir platform yok. Söz konusu bu platform Makedonya’daki Arnavut siyasi partilere ait bir platformdur” dese de “biz sadece onlara destek olduk. Arnavut siyasi liderlerle ayrı ayrı görüşme gerçekleştirerek hepsinin düşüncelerini aldık. Liderler bir kâğıt parçası üzerinde de birleşti” sözleri, bu platformun tamda ortasında olduğunu gösteriyor.Arnavut Başbakan Rama’nın, Cumhurbaşkanı İvanov ve Nikola Gruevski’nin lideri olduğu Makedon milliyetçisi İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya’nın Ulusal Birliği Demokratik Partisi VMRO-DPMNE’nin söylediklerinin gerçekle özdeşleşmediğini vurgulaması da dikkat çekici bir ayrıntı. (Bkz. http://www.dunyabulteni.net/haber/397872/makedonyada-arnavut-platformuna-arnavutluktan-yorum )
Konuyla ilgili benim yorumum şudur, Türkiye’deki Balkan dernekleri, sosyal medya grupları ve Balkan kökenli vatandaşların yorumlarına bakıldığında olay, Makedon milliyetçileri ile Arnavut milliyetçileri arasındaki bir çatışma gibi algılanıyor. Basın açıklamalarında meclis baskını kınanıyor, demokrasiye müdahaleden söz ediliyor. Görebildiğim kadarıyla Makedon Türkleri, bu çatışmaya taraf olmamaya özen gösteriyor. Doğrusu da budur. Ancak bilinmesi gereken ve Türkiye’deki Arnavutların etnik nedenlerden dolayı anlamazlıktan geldikleri husus, meclisi basan grupların destekçisi Makedon milliyetçisi VMRO-DPMNE’ın, Türkiye yanlısı olmasıdır. Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) Genel Başkanı Zoran Zaev ve partisi, AB ve NATO yanlısıdır, Türkiye karşıtıdır. Yeni meclis başkanı seçilen Arnavut partisi Demokratik Bütünleşme Birliğinden (BDİ) Talat Caferi, Zoran Zaev’ın AB ve NATO yanlısı politikalarını destekleyen blokta yer almaktadır. Talat Caferi eski Milli Kurtuluş Ordusu komutanlarından Savunma Bakanlığı yapmış birisi. Uzun lafın kısası, sorun Makedonya meclis başkanlığına Talat Caferi gibi Arnavut kökenli bir ismin seçilmesi değil. Türkiye’de kim bunu söylüyorsa yani Arnavutlara yönelik kumpas var diyorsa yanlış biliyor yanlış konuşuyor. Türkiye tarafsız mı bence hayır? Nerede durduğunu merak eden Nikola Gruevski’e baksın!
Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
omurcelikdonmez@hotmail.com

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir