Rus analistlere göre Trump yumuşak güç politikasının faydasız olduğunu düşünmektedir. M. Pompeo’nun Dışişleri Bakanı olarak atanması ise bunu doğrulayan bir girişimdir. Böyle bir adımla Trump, daha sert bir dış politikayı uygulamayı ve özellikle İran’a karşı daha sert adımları atmayı planlamaktadır. Analistlere göre M. Pompeo en yakın zamanda İran ile nükleer sözleşmeyi iptal etmeye yönelik çaba göstereceğini söylemektedir. Bu bağlamda D. Trump’ın «America First» hedefine ulaşmak için radikal adımlar atacağı da beklenebilir.
Belirtelim ki Trump’ın R. Tillerson’un görevden alması ile ilgili açıklama yapmadan önce İsrail gazetesi Haaretz’e böyle bir şey yaşanabileceği yönünde bilgi paylaşmıştır. Rus analistlere göre Tillerson’un görevden alınması ve Haaretz’de paylaşılan söz konusu haber yakında Waşington’da Trump ve Netanyahu arasında gerçekleştirilen görüşme ile doğrudan ilgilidir. Nükleer sözleşmenin iptal edilmesi önünde engel olan Tillerson ABD ve İsrail ilişkilerini olumsuz şekilde etkilemekteydi. Tillerson’un görevden alınması iki ülke arasındaki sorunu çözebilmiştir. Bu çerçevede Çinli analistlere göre İsrail’in, İran toprağında nükleer programıyla ilgili tesisleri bombardıman etmeyi ciddi bir şekilde planlamaktadır. Söz konusu operasyon sırasında İsrail F-35 A jetlerin gerçek savaş şartlarında denemeyi düşünmektedir.
Rus araştırmacıların yaptığı analizlere dayanarak Trump’in İran’a karşı politikayı sertleşmesinin arkasındaki nedenleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1. Irak güçleri, İran’ın desteğiyle Kerkük üzerinde kontrol sağlamasından sonra Kerkük petrol kaynaklarından elde edilen gelirin bir kısmı İran’a aktarılmaya başlanmıştır. Söz konusu para İran tarafından Moskova’dan T-90C tankların alınması için kullanılabilir.
2. Şubat ayında Irak’ta bulunan İran’ın müttefiki olan Şii milis güçlerin M1A1M tankları elde etmesidir.
3. İran askerileri Suriye’de varlıklarını artırmaya başlamıştır. Bunun yanında İran, gerçek savaş şartlarında Suriye’de kısa menzilli balistik füzeler ve Mohajer-6 İHA’ların denemesi de gerçekleştirebilmiştir.
4. Geçen hafta Irak’taki iki tane Şii grup olan Harakat Hezbollah Al-nujaba ve Asain ahl Al-Hak, Irak hükümetinden Irak Terör ile Mücadele Servisinin (İCTS) kapatılma ya da revize edilmeyi (tüm yabancı danışmanları – Amerikalılar bunlar arasında- ihraç etmeyi) talep etmiştir. İCTS, ABD’nin tarafından Irak’ta İŞİD’le mücadele çerçevesinde geçen sene oluşturulan bir kurumdur. Bahsettiğimiz Şii gruplar tamamen İran destekli olduğundan dolayı söz konusu talep Tahran’ın inisiyatifiyle hayata geçtiğini söyleyebiliriz. Bu adımla Tahran, Waşington’unu nükleer sözleşmesini iptal etmeye yönelik adımlarına karşı bir misillemede bulunduğu açıktır.
Yaroslav Samoylov- Rusya Araştırmaları Uzmanı
