KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Rusya
  4. »
  5. Soçi’de Neler Oldu?

Soçi’de Neler Oldu?

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 6 dk okuma süresi
355 0

‘Benim çok sevdiğim bir Rus atasözü var; kimin neresi ağrıyorsa onunla ilgili konuşur. Evet, ülkelerimiz için de Suriye altı yıldır kanayan yara… Dostum Putin de bu drama son vermeyi samimi şekilde arzu ediyor.’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ait olan bu cümleler, Türk-Rus görüşmelerinin ana gündem maddesini özetler nitelikte. İki lider, bugün Rusya’nın Soçi kentinde bir araya geldiler. Başta Suriye meselesi olmak üzere bölgesel meselelerin yanında, ikili ilişkiler de görüşme süresince masaya yatırıldı. Günün en önemli sonuçlarından bir tanesi, iki liderin de ifade ettiği şekliyle, iki ülke arasındaki normalleşme sürecinin tamamlandığı ve işbirliği sürecinin yeniden başlayacak olması. Bu işbirliği sürecinin güçlendirilmesi noktasındaki kararlı tutum, ilişkilerin bundan sonraki adımlarının karşılıklı olarak her iki ülke için de olumlu sonuçlar doğuracağı anlamına geliyor.
*
Türkiye, Rusya ve İran’ın garantörlüğünde mevcut ateşkes süreci Suriye’de devam ediyor. Ülkede akan kanın durdurulması, toprak bütünlüğü ve siyasi birliğinin korunması Türkiye’nin meseleye temel yaklaşımının ana hatlarını oluşturuyor. Terör örgütleri arasında herhangi bir ayrım yapılmadan edilmesi; bu örgütlerin Türkiye’nin sınır güvenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit ediyor olması, Türkiye’nin, Suriye’nin toprak bütünlüğünü koruma anlayışının temel nedenlerini oluşturuyor.
Rusya’nın Suriye meselesindeki temel yaklaşımını çözümün ancak siyasi yollarla sağlanabileceği anlayışı oluşturuyor. Bunun önündeki en büyük engeller ise çatışmasın resmi olarak durdurulmamış olması ve ateşkesin tam anlamıyla ülkenin tamamında ilan edilmemesi. Güvenli bölgeler ya da Erdoğan’ın da deyimiyle çatışmasızlık bölgesi konusunda ise Rusya’nın tutumu, İran ve Şam’la yapılan görüşmeler neticesinde belirli mekanizmaların oluşturulması ve siyasi diyalogun bir an evvel başlatılması yönünde. Putin basın toplantısında, Astana’da devam eden görüşmeler doğrultusunda bu tür önerilerin desteklendiğini belirtti.
*
Ticari ve ekonomik ilişkilerin tam anlamıyla normalleşmesi süreci enerji, tarım ve diğer ekonomik alanlarda devam ediyor. Geçtiğimiz günlerde Türkiye’nin Rusya’dan ithal ettiği buğday için vergi oranlarını yükseltmesi ve Rusya’dan ithal edilen diğer temel tarım ürünlerinin neredeyse durdurulması, Rusya tarafından uygulanan yaptırımların bir süre daha devam edeceği ihtimalini ortaya çıkarmıştı. Basın toplantısında, Rus NTV muhabirinin sorusu üzerine domates konusu ise yeniden gündeme geldi. Türk basınını da bir hayli meşgul eden bu yaptırım hakkında Putin, yaptırımlar konusunun her yönüyle ele alındığını ve karşılıklı olarak tüm kısıtlamaların kaldırılacağı bilgisini verdi ancak domates konusunda Rusya’nın tarıma yaptığı altyapı yaptırımları nedeniyle kısıtlamaların devam edeceğini belirtti. Yine O’nun deyimiyle, bu, sonsuza kadar Türk domatesine Rus pazarının kapalı olacağı anlamına gelmiyor. Tarım ürünlerinin yanında tekstil, inşaat sektörü gibi Türk ihracatının ve Türklerin Rusya’daki ekonomik faaliyetlerinin temel sektörleri olan alanlarda ise yaptırımların önümüzdeki süreçte kaldırılacak olması, bugün Türk tarafını mutlu edecek en önemli gelişmelerden.
*
Bir diğer önemli husus ise Türk vatandaşlarına yönelik uygulanan vize rejimi. Bu konuda da domates gibi görüşmeler boyunca tamamen kısıtlamaların kaldırılmasına dair herhangi bir ilerleme sağlanamadı. Temel neden ise daha önce de Rus resmi kanallarının belirtildiği gibi terör tehdidi. Karşılıklı güven ortamı tam olarak sağlanmadan Rusya’nın vizesiz rejime yeniden dönme ihtimali kısa vadede mümkün görünmüyor. Ancak bazı uzmanlara, sürekli olarak resmi görevlerde bulunan ya da ticari çalışmaları maksadıyla Rusya’ya giden Türk vatandaşlarına yönelik bir takım kolaylıklar sağlanacağı, Putin’in ifadesiyle ‘rejimin liberalleşeceği’ belirtildi. Ayrıca Türkiye’den gönderilecek olan bir liste aracılığıyla bu liberalleşmenin gerçekleşmesi umuluyor. Bilindiği üzere, Türkiye krizden sonra Rus vatandaşlarına yönelik vize rejiminde herhangi bir değişikliğe gitmedi. Geçtiğimiz günlerde ise Dış İşleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 60 gün ile sınırlı olan vizesiz rejimin 90 güne çıkarılacağına dair açıklama yaptı; aslında bu durum, Rusların Türk turizmine yeniden kazandırılması için ortaya konan çaba olarak değerlendirilebilir.
*
Sonuç itibariyle, Türkiye-Rusya ilişkilerinin normalleşme aşaması her iki ülkenin ortak çabasıyla tamamlanmış bulunuyor. Karşılıklı güvenin ve normalleşmeden işbirliğine geçen sürecin tam anlamıyla tesis edilmesi ise önümüzdeki süreçte tarafların anlaşılan konular üzerindeki ortak gayretiyle sağlanacaktır. Gelinen nokta, başta bölgesel meselelerin çözümü olmak üzere, ikili ilişkilerin ilerlemesi noktasında pozitif algının devam ettiğini gösteriyor.
*
Liderlerin 22 Mayıs’ta, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün 25. kuruluş zirvesinde İstanbul’da yeniden bir araya gelmeleri bekleniyor.

Ali Emre SUCU / kafkassam St. Petersburg

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir