Devletler arası siyaset aslında güç dengeleme meydanıdır. Eğer konuyu basit bir şekilde ele alırsak devletler arası ilişkilerin güç özellikle de iktisadi güç esasında ayarlanması ve çeki düzen almasını söylemek gerekiyor ve bu bağlamda günümüzde moda olan milletler arası uzlaşmalar, uygarlıklar arası konuşmalar gibi sloganlar sadece devletler arasında hakim olan orman yasasını(güçlü güçsüzü yiyor) süsleyıp gizletmek için var! Eğer Çin ile İran arasındaki imzalanan bu yeni 25 yıllık anlaşmayıda bu devletler arası orman yasası açısından incelersek bu anlaşmayı ve ondan kimin kar edeceğini de çok kolayca anlaya biliriz. Sadece Çin ile İran’ın ekonomisini karşılaştırmak bu amaç için yetiyor. Çin komunizm adının kullanmasına rağmen yıllardır kapitalizm kuralları ile oyun oynıyor ve büyümekte olan bir ekonomik gelişme planını yürütmektedir. Bu gelişme ilk başta Çin’nin kendi ucuz maaşlı işçilerini sömürmesi ile başlasada sermayenin gelişmesi Çin’i kendi yaşadığı topraklarından çıkarıp başka ülkeleri sömürmeğe mecbur etti. Çin sermayesinin yıllar önce Afrikaya akın etmeside bu genişlemeden kaynaklanmaktadır tıpkı iki veya 3 asır önce ingilizler veya fransızların yaptıkları gibi. Çin’in böyle açıkça İran’a girmesinin arkasında aslında bu ülkenin Ortadoğuda daha da aktiv olması plnı vardır. Aynı zamanda İran yönetimi de yıllarca atom bombası yapmak çabasında olduğu için batı devletleri tarafından çok ağır ambago altındadır ve İran’ın siyasi yönetimi bu ekonomik ambargoların etkisinden dolayı halkın sokakta itiraza kalkışmasını önlemek için Çine çaresizce el uzatmasını bu 25 yıllık antlaşmada çok açıkca göre biliyoruz. Kısaca söylersem İran yönetimi batının ambargosunu hafifletmek ve regimin devamını garanti etmek için 25 sene boyunca ülkeyı her türlü Çine sunmuş veya doğru söylersem satmıştır. Bu anlaşmanın sadece bir gazananı var oda Çin’dir çünkü İranın uluslar arası zayıf konumda olması ve iç siyasette de ekonomik krizlerle uğraşması onun bir egemen devlet olarak Çinin karşısında oturup kendi halkının menfaatleri doğrultusunda anlaşma imzalamasını engelliyor. Bu anlaşma içeriğinin hem İran hem de Çin tarafından gizli tutulmasıda yukarıda konuşulan konuya bir işarettir. Konunun başka ilginç tarafı da İranın siyasi ortamındaki çeşitli muhalf grupların ve aktörlerin büyük kısmının bu anlaşmaya karşı olmalarına rağmen böyle bir anlaşmanın aynı koşullarda batı mesela Amerika ile yapılmasında hiç sorun görmedikleridir! Başka bir deyişle İran yönetiminin iç siyasette aşırı derece de batı düşmanlık sloganını kullanması muhalif grupları kayıtsız şartsız batıya boyun eğme noktasına getirmiştir halbuki böyle antlaşmalar Çin ile imzalansın veya Amerika ile farketmeksizin İran da yaşayan halkların sömürülmesine ve gelecek 25 yılda daha da fakirleşmesine neden olacaktır. Aslında bu antlaşma İrandaki orta sınıfın büyük kısmının temamen ortadan kaldırılıp fakir işçi sınıfına dönüşmesinin başlanğıç projesidir ki ben bu sureçe Bangladeşleşme ismini uygun görüyorum yani bir işçinin günlük maaşı bir dolardan az olma aşaması. Sonuç olarak bu tip antlaşmaların gelecekte Rusya ile de yapılmasının çok mühtemel olmasını söylemek isterim çünkü nihayetinde İran yönetimi Rusyayi da razı tutmalıdır.

Fardin Bayandor kafkassam
Instagram: ayaz.surgun
Almanya