Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir günlük bir ziyaret için bugün Kahire’ye gidecek ve Mısırlı mevkidaşı Abdulfettah es-Sisi ile görüşecek.
Ziyaret sırasında gerçekleştirilecek Mısır-Türkiye görüşmelerinde, Erdoğan’a üst düzey bir bakanlar heyetinin eşlik etmesi bekleniyor.
Bu, Sisi’nin 2014’te iktidara gelmesinden bu yana, Erdoğan’ın Kahire’ye yapacağı ilk ziyaret olacak.
Türkiye’nin, Mısır’ın ‘terörist’ olarak sınıflandırdığı Müslüman Kardeşler (İhvan) örgütüne verdiği destek nedeniyle iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerde yaşanan soğukluk yaklaşık on yıl sürdü.
Uzmanlar, Sisi-Erdoğan görüşmelerinde Gazze savaşındaki gelişmeler, Libya’daki durum ve Doğu Akdeniz bölgesindeki enerji konusunun yanı sıra iki ülke arasındaki ekonomik işbirliğinin çeşitli düzeylerde güçlendirilmesi de dahil olmak üzere birçok ikili ve bölgesel meselenin ele alınmasını bekliyor.
Mısır ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi 2023 yılında yaklaşık 5 milyar 875 milyar dolara ulaşırken, Mısır’ın Türkiye’ye ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 28 arttı.
Mısır Ticari Temsilcilik Kurumu’nun iki ülke arasındaki ticaret ve yatırım ilişkilerinin gelişimine ilişkin istatistiklerine göre, iki ülke arasındaki ticaret açığı da, Mısır ihracatının artması ve Türkiye’den mal ithalatının yüzde 17,68 oranında azalması sayesinde, 2023’te sadece 7 milyon dolar civarına geriledi.
Bir dönemin sonu
Mısır-Türkiye zirvesi, Filistin davasının desteklenmesine ilişkin pozisyonların koordine edilmesinin yanı sıra, enerji konusu da dahil olmak üzere, özellikle daha önce anlaşmazlığa neden olan konularda, iki ülke arasındaki ilişkiler ve bölgesel koordinasyonun tamamlanmasının başlangıcı olarak görülüyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan, Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi uzmanı Atef Saadavi söz konusu ziyarete ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı;
“Ziyaret, ister iki cumhurbaşkanı arasındaki ikili düzeyde, ister Türkiye cumhurbaşkanına eşlik eden heyet düzeyinde olsun, gündeme getirilecek konulardan daha sembolik çağrışımlar taşıyor. Bu, uzun bir doğrudan ve ilan edilmiş düşmanlık döneminin sona ermesi ve ilişkilerin eski durumuna dönmesini sağlayacak daha fazla yakınlaşma adımlarının başlamasıdır.”
Saadavi’ye göre, ikili düzeydeki görüşmelerde en öne çıkan konular ekonomi, Filistin ve Libya gibi diğer bölgesel konular olacak.
Ekonomi ve güvenlik
Şarku’l Avsat’a görüş bildiren Türk analist Yusuf Katipoğlu ise, ziyaretin Kahire ile Ankara arasında ekonomik ve siyasi düzeyde, her iki ülkenin çıkarlarına hizmet edecek ‘ilişkilerde ivmenin’ yeniden sağlanması açısından büyük önem taşıdığına dikkat çekti.
Katipoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Kahire ziyaretinde eşlik eden altı bakanın, özellikle de savunma, dışişleri, ticaret ve enerji bakanlarının, ekonomi ve güvenlik boyutunun önemini yansıttığına vurgu yaptı.
Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Ahmed Kuisni de şunları söyledi;
“Türkiye Cumhurbaşkanına eşlik edecek heyetin bileşimi, ekonomi başta olmak üzere mevcut konuların niteliğini yansıtıyor. Mısır’ın Türk yatırımlarını çekme ve iki ülke arasında 2011’den önce imzalanan ancak geçtiğimiz dönemde uygulanmayan ikili anlaşmaları aktif hale getirme isteği var.”
İki ülke, geçtiğimiz Temmuz ayında aralarındaki diplomatik ilişkileri büyükelçiler düzeyine çıkarmıştı.
Geçtiğimiz iki yılda çeşitli düzeylerde görüşmeler yaşanırken, Sisi ve Erdoğan, 2022 yılı sonunda Katar’da düzenlenen Dünya Kupası’nın açılışında el sıkıştı.
İki lider, Eylül ayında gerçekleşen G20 Zirvesi’nde ikili görüşmede bir araya geldi.
Türk ve Mısırlı bakanlar da, iki ülke arasındaki ortak işbirliğinin artırılması ve ticaret döviz kurlarının iyileştirilmesi konusunu görüşmek üzere birkaç kez bir araya geldi.
Mısır Ticaret ve Sanayi Bakanı Ahmed Samir ile Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay Salı günü Kahire’de bir görüşme gerçekleştirdi.
Görüşmede, seçkin coğrafi konumu, devletin yatırıma sağladığı teşvikler, rekabetçi fiyatlarla mevcut enerji kaynakları gibi, Mısır pazarında yatırıma sunulan büyük avantajlardan yararlanmak amacıyla, Mısır’da bir Türk sanayi bölgesi kurma planını tartışıldı.
Saadavi gelişmelere ilişkin şu yorumu yaptı;
“Bu, iki ülkenin ekonomik ve güvenlik işbirliğini geliştirme ve her iki ülkedeki askeri sanayiyi destekleme ihtiyacı ışığında, siyasi tartışmaların ekonomik boyuttan tamamen ayrılmasını destekleyen bir Mısır-Türk anlayışının varlığına işaret ediyor. Aynı zamanda, Ankara’nın Kahire’nin askeri fabrikalarda ürettiği tanklardan faydalanma ihtimaliyle birlikte, Türkiye’nin Mısır’a insansız hava aracı (İHA) satmayı onaylamasına da yansıyor.”
Saadavi değerlendirmesini, “İki ülke arasında, ‘bakış açılarının farklı olduğu birçok bölgesel meseledeki siyasi farklılıkların bir gecede çözülemeyeceği’ konusunda bir anlayış var. Ancak her iki tarafın çıkarlarını gözeten siyasi yaklaşımlara varılması tartışmaya açılacaktır” ifadeleriyle noktaladı.
