Dün geceden bu yana, Kosova’nın Sırp nüfusun yoğunlukta olduğu Kosovska-Mitrovica kasabasında silah sesleri duyuldu ve alarm tetiklendi. Kosovska-Mitrovitsa’nın kuzeybatısındaki Zupče’de bir kamyon ana yolu kapattı. Jarinje kontrol noktasında yaralı Sırplar olduğuna dair raporlar da var.
Ardından Sırp ordusu alarma geçirildi ve Kosova sınırına barikatlar kuruldu. Buna karşılık, Kosova’nın özel kuvvetleri sınırı kapattı.
Ne oluyor?
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić olayla ilgili olarak Silahlı Kuvvetlerin karargahını ziyaret etti. Olayla ilgili yaptığı açıklamada, Kosova ordusunun gece yarısı ülkeye saldırmayı planladığını kaydetti. Sırbistan cumhurbaşkanı, “Sanırım hiç şimdiki kadar zor ve zor bir durumda olmamıştık. Bunu neden söyledim? Priştine rejimi kendini kurban olarak göstererek dünyadaki ruh halinden yararlanmaya çalışıyor” dedi .
Vucic’in olayla ilgili açıklaması dikkat çekici. Gerçek şu ki, bu yılın Mart ayında cumhurbaşkanı Kosova Başbakanı Albin Kurti’yi Sırplara saldırmaya karar vermekle suçladı. Yani aslında Vucic mevcut gerilimi önceden duyurdu.
Dolayısıyla mevcut gerginliğin düzenleyicisinin resmi Belgrad olduğu varsayılabilir. Sırbistan’ın Avrupa Birliği’ne üyelik için başvurduğu doğrudur. Hatta resmi aday ülke statüsünü aldı ve üyelik görüşmelerini yürütüyor. Bugün, Sırbistan ile AB arasındaki ekonomik ilişkiler kapsamlıdır. Resmi Belgrad’daki ana yatırımlar Avrupa’dan geliyor.
Ancak tüm bunlara rağmen, Sırp devlet politikasının önceliği her zaman Sırp milliyetçiliği ve onun tezahürü olan “Büyük Sırbistan”dır. Belgrad ısrarla kaybettiği topraklarını geri istiyor.
Yeni bir Sırp-Arnavut savaşı olabilir mi?
Şu anda Sırbistan’ın Kosova ile savaş halinde olması gerçekçi değil. Elbette ufak tefek olaylar olabilir. Ancak durumun topyekun bir savaşa dönüşmesi gerçekçi değil.
Birincisi, Sırbistan’ın yukarıda bahsettiğim Avrupa Birliği’ne üyeliği meselesi var. Belgrad’ın Kosova’ya olası savaş ilanı AB üyelik sürecini sona erdirebilir.
İkincisi, şu anda Kosova’da NATO barışı koruma güçleri var ve oraya yapılacak herhangi bir büyük çaplı saldırı, bu güçlerle yüzleşmek anlamına gelebilir. Kosova’nın kuzeyinde istikrara yönelik herhangi bir tehdit olması durumunda NATO misyonunun müdahaleye hazır olması tesadüf değildir. NATO’nun Kosova’daki güçleri tek başına Sırp ordusunu durdurmaya yetiyor.
Perde arkasında hâlâ bir Kremlin var!
Rusya-Ukrayna savaşının sürdüğü bir dönemde Sırbistan-Kosova geriliminin tezahür etmesi, bu sürecin perde arkasında Kremlin’in olma ihtimalini artırıyor. Ne Kosova ne de Sırbistan’ın böylesine hassas bir zamanda gerilimi artırma potansiyeline sahip ülkeler olmadığı konusunda gerçekçi olmak gerekiyor.
Sürecin hala arkasında büyük güçlerin olduğu ve Rusya’nın şu anda bunu yapabilecek en gerçekçi güç olduğu açık. Balkanlar’daki donmuş çatışmayı yeniden alevlendirmek kesinlikle Rusya’nın çıkarınadır. Resmi Kremlin, Batı’nın dikkatini Ukrayna’dan başka yöne çekmeye çalışıyor.
Kremlin’in Sırbistan-Kosova savaşına ihtiyacı yok. küçük olaylarla biraz zaman kaybetmesi ve Batı’nın dikkatini Ukrayna’dan bu bölgeye çevirmesi yeterli. Sonbahar ve kış aylarının geldiğini ve Kremlin’in batı ülkelerine mavi gaz konusunda şimdiden baskı yaptığını hesaba katarsak, resmi Moskova’nın aslında ne yapmak istediği ortaya çıkıyor.
Sonuç olarak, Sırbistan stratejik tercihini Avrupa Birliği için yapmış olsa da, Sırp halkının ve devletinin tarihi dostu ve müttefiki Rusya ile ilişkilere büyük önem verdiği de yadsınamaz bir gerçektir.
Turan Rzayev Kafkassam
