ABD yüzyılı aşkın bir süredir dünyada çıkardığı kontrollü kaos ve savaş süreçleri ardından hedef gördüğü bölge ve ülkelerde ekonomik yaptırım, askeri güç, sivil toplum kuruluşları devşirme yoluyla iç karışıklık ve devlet içinde paralel örgütlenme ve teo-politik hamlelerle birlikte varlığını sürdürürken elindeki ikinci sınıf malzemeler içinde büyük bir pazar yönetiyor.
Bu minvalde en büyük adımı Saddam Hüseyin’i destekleyerek gaz verip İran ile savaşa sevk etmesi ve uzun süren savaş nedeniyle ekonomik ve askeri güç kaybeden Irak’ın Kuveyt’te saldırması ardından büyük bir bütünken küçük lokma haline gelmesi ardından Irak’a operasyon çekmesi aslında bir başlangıçtır. Bu bağlamda ABD kısa, orta ve uzun vadede hedefler güderken aynı zamanda Ortadoğu’da terör oluşumuna zemin hazırlamış ve PKK’nın kuruluşuna öncülük etmiştir.
Daha sonra büyük bir pazar olarak gördüğü Asya kıtasının zengin toprak ve madenlerine sahip olan Afganistan’a Rusya’ ya karşı verdiği mücadelede destek sunmuş ama ne hikmetse ABD borsasında ortağı olduğu Ladin ailesiyle ters düşerek 11 Eylül hadisesi ardından Afganistan’a adına demokrasi ve özgürlük getirme bahanesiyle kuşatma yapmıştır.
Hemen akabinde Saddam Hüseyin’e yönelik potansiyel tehlike algısıyla kitle imha silahı üretiyor bahanesi ardından Irak’ ta yine adına özgürlük ve demokrasi getiriyorum vaadiyle kuşatma yapılmıştır.
Bu minvalde seyir alan süreçte günah çıkarmak adına İran eski cumhurbaşkanı Ahmedi Nejat; Amerika’ya Afganistan’ da yardım ettik, Irak’ ta yardım ettik ama ABD başkanı Bush kibrine ve egosuna yenik düştü ve İran’ı hedef aldı derken aslında yaptıkları hatanın farkına varmadan iş işten çoktan geçmiş durumdaydı.
Çünkü Irak ve Afganistan hattı arasında olan İran’ da ABD’nin kuşak ve koridor operasyonu arasında yer alıyor. Bir nevi İran üzerinden önce Afganistan sonra Irak hamlesi gelirken ortada olan İran kendisinde hedef olacağı gerçeğini görmemesi büyük bir kayıptır.
İran tarih ve kültür açısından zengin bir yelpazeye sahip olan bir devlettir. Bu zenginlik evresinde alt komşu Irak ile üst komşu Afganistan şuan ABD kuşatması sonrası kaos süreçlerini yaşarken bölgede 2 devlet stratejik olarak bu süreçlerden olumsuz bir şekilde etkilenmektedir.
Bunun bir tanesi İran digeride Türkiye’dir.
Özellikle İsrail’in Filistin halkına karşı orantısız güç kullanarak zulüm politikasına devam etmesi, güya kendisine modern ve demokrat görüntüsü veren batılı ülkelerin ve ABD’nin sürece sessiz kalıp yetmezmiş gibi birde İsrail’i haklı görüp vahşeti destekler nitelikte maddi, manevi ve askeri yardım yapması acı bir gerçek olmanın yanı sıra İran için daha henüz geç değilken uyanma vaktidir.
ABD ve İsrail’in ortak hareket ediyor olması, İsrail’in ABD üzerinde büyük hakimiyet kurması ardından büyük İsrail hayali ile kendisini kandıran ve tahrif edilmiş Tevrat’tan 15. ayeti bahane göstererek sapkın düşüncelerle zulüm ve istiladan kaçınmayan bir süreçte ilerlemesi İran için çok hassas düşünülecek bir konudur.
İran ne yapmalı?
İran ABD ve İsrail’in hedeflerine karşı koymak için en öncelikli olarak tarihten gelen sınır komşusu olan Türkiye ile stratejik işbirliği çalışmalarını artırmalıdır. Bu minvalde özellikle terörle mücadele konusunda Türkiye ile güçlü bir şekilde işbirliği ve ortak uyum politikaları açısından adım atmalıdır.
Düzensiz göç konusunda İran Türkiye ile uyum stratejisi eşliğinde hareket etmelidir. ABD Irak ve Afganistan’da sarf ettiği eylemler sonrasında düzensiz göç iki ülkede yoğun olmaktadır. Bunun 1.si İran, 2.si Türkiye’dir. Bu bağlamda İran düzensiz göç konusunda insan kaçakçılığı, organ kaçakçılığı, kadın ticareti vb. suç ve suç unsurlarına karşı Türkiye ile stratejik işbirliği içinde olarak devletsel dostluk bağlarının güçlenmesi sağlanmalıdır.
İran Türkiye ile stratejik bir işbirliği içinde olursa Irak ve Suriye’de terör örgütlerine karşı etkin mücadele sonrası bu devletlerde düzen daha güçlü bir şekilde seyir alır.
Ayrıca İran tarihsel sınır komşusu olan Türkiye ile stratejik açıdan bütünlük içerisinde hareket ettiğinde Afganistan’da kolektif bir şekilde geneli kapsayan bir hükumet olgusunun oluşması herkesi rahatlatacaktır.
İran ile Türkiye arasında tarihten gelen bir komşuluk bağı olmasına rağmen batılı oryantalistlerin teo-politik hamleleri doğrultusunda din algısı üzerinden girerek mezhepçilik bakış açısı ile zıtlıklar tezahür edilmiş ve iki sınır komşusu bir birinden uzak durarak varlık sürmeye çalışmıştır.
Bu süreçte ABD bu konuda hedefine ulaşmış ve teolojik bir çatışma sonrası kendi hedef politikasını hayata geçirmiştir. Irak ve Afganistan hadisesi bunun açık bir örneğidir.
İklim değişikliği ve kuraklık günden güne artıyor, özellikle İran’ da su sorunları da hızla büyüyor. Bu süreçte özellikle Urumi gölünün kurumaya yüz tutması ardından büyük bir göç dalgası geliyor.
Ayrıca Urumi gölündeki tuzdaki kimyasal oranı kum fırtınasıyla doğal bitki örtüsünü olumsuz bir şekilde etkileyecektir.
İran hem bölgesel hem doğal hem de stratejik konularda sınır komşusu olan Türkiye ile işbirliği çalışmalarını artırmalıdır.
Bu konuda özellikle Zengazur Koridoru ekseninde İran Türkiye ile iyi ilişkiler içerisinde olmalıdır. Çünkü Zengazur koridoru hem Türkiye’nin hemde İran’ın kazanımları doğrultusunda seyir alacaktır. Bu dostane adımlar ardından terörle mücadele, düzensiz göçle mücadele, iklim değişikliği ve kuraklıkla mücadele, insani yardım ve kültürel işbirliği alanında projeler ön plana çıkmalıdır.
İran ABD ve İsrail kontrolünde batılı ülkelerin hedefi olmaması için en stratejik adım olarak Türkiye’nin bölgede ne kadar etkin ve güçlü olduğunu görüp reel gerçeklerden yola çıkarak hareket etmesi ve Türkiye ile diploması, kültür, sosyal politikalar, düzensiz göç ve terörle mücadele bağlarının güçlendirmesi en doğru adım olacaktır.
