Erkin Koray’ın seslendirdiği hit parçalardan ‘Kızlarıda Alın Askere’ şarkısı Suudi Arabistan’da komuta kademesini yerinden oynattı. Suudi Arabistan’da kerameti Amerika’dan menkul bir değişim rüzgârı esiyor. Kadın sürücülerin araç kullanması, futbol maçlarını izlemelerine izin verilmesi derken Suudi Arabistan ilk defa kadınların orduda görev yapması için başvuru sürecini başlattı. Askerlik yapmak isteyen kadınlar Riyad, Mekke, El Kasım ve Medine illerinde 1 Mart 2018 perşembe gününe kadar başvuruda bulunabilecek. Ancak orduda görev yapacak kadınlar muharebelere katılmayacak. Başvuracakların Suudi vatandaşı, 25-35 yaşları arasında ve lise diplomasına sahip olmaları gerekiyor.(1) Kızların askere alınması değil ama 3 yıldır devam eden Yemen savaşındaki başarısızlıklar Suudi Genelkurmay Başkanı’nın ayağını kaydırdı. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz, gece kararnamesiyle Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanları, Vali ve üç Bakan Yardımcısını görevden alarak yerlerine yeni isimler atadı.(2) Kraliyet kararnamelerine göre, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Abdurrahman bin Salih el-Bunyan ve Hava Kuvvetleri Komutanı Muhammed bin Avad Suhaym emekliye sevk edildi. Boşalan Genelkurmay Başkanlığına Feyyaz er-Ruveyli getirilirken, orgeneral rütbesine terfi ettirilen Fehd el-Matir Kara Kuvvetleri Komutanlığına, yine orgeneralliğe yükselen Turki bin Bender bin Abdülaziz Hava Kuvvetleri Komutanlığına atandı. . Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz ayrıca, Ulusal Savunma Stratejisi’ni geliştirme çerçevesinde hazırlanan ve insan kaynakları ihtiyaçlarını da kapsayan Savunma Bakanlığı programını geliştirme vizyonunu da imzaladı. (3)

Mayıs 2014’te Genelkurmay başkanlığına atanan Abdurrahman bin Salih bin Abdullah El-Bunyan; Suudi Arabistan ile Kuveyt’te güçlü nüfusu ve nüfuzu bulunan, El-Bunnyan aşiretine mensuptu. Bunyan Arapçada soy ve sağlam yapı anlamına geliyor. Bu aşiret önemli ölçüde, Kuveyt yönetimde etkili.(4) Bu aşiret mensuplarının kurduğu Kuveyt El Bunyan Yardım Derneği, geçtiğimiz yıllarda Türkiye’deki mülteci kamplarına ziyaret etmişti. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Abdurrahman bin Salih el-Bunyan, Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu’nun (PIF) desteği ile Mayıs 2017’de faaliyete geçen, ulusal askeri sanayi şirketi, Saudi Arabian Military Industries (SAMI) kurucuları arasındaydı. Ancak Salih el-Bunyan’ın zoruna giden kurucusu olduğu askeri şirketin düzenlediği ve açılışını yaptığı fuar sona ermeden kralın talimatıyla emekliye sevk edilmesi oldu. Riyad’da düzenlenen 4. Silahlı Kuvvetler-Yerli Üretimi Destekleme Fuarı’nın (AFED 2018) açılışını iki gün önce Suudi Arabistan Savunma Bakanı Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın yerine vekâleten Suudi Arabistan Genelkurmay Başkanı Abdul Rahman bin Salih el-Bünyan gerçekleştirmişti. Türkiye’nin şeref konuğu olarak katıldığı 4. Silahlı Kuvvetler-Yerli Üretimi Destekleme Fuarı’nda Türk sanayi şirketleri, ürünlerini ve malzemelerini sunma, teknolojinin transferi ve yerelleştirilmesine katkıda bulunmanın yanı sıra yerel olarak tedarik edilen hammadde ve yedek parça ihtiyacını karşılamak için imalat fırsatlarından istifade etmek üzere Suudi Arabistan’daki muadilleriyle ortaklıklar kurma fırsatını buldu.(5)

Suudi Arabistan’da Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları görevden alınması ve yenilerinin atanmasıyla muhtemelen reform sürecinin hızlandırılması hedefleniyor. Ordu bünyesindeki atamaların, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından da desteklenen Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyonun Arap dünyasının en fakir ülkesi Yemen’deki savaşta ilerleme kaydedememesi nedeniyle yapıldığını tahmin etmek için kahin olmaya gerek yok. Suud ordusu başarı sağlayamadı. Gariban, fakir Husiler; Suudilere deyim yerindeyse kök söktürdü. Yemen’in uluslararası alanda resmen tanınan yönetimini destekleyen koalisyonun; ülkenin başkentini ele geçiren Şii milislerle sürdürdüğü savaşta şimdiye kadar en az 10 bin kişi öldü. Suudi Arabistan Yemen’de düzenlediği hava saldırılarıyla sivillerin ölümüne yol açtığı gerekçesiyle eleştiriliyor. Yemen’e uygulanan ablukanın insani felakete yol açması hep gündemde. Yemen savaşının mimarı olarak adlandırılan veliaht prens ve Savunma Bakanı Muhammed bin Salman ilan ettiği reformlarla Batı’nın sempatisini kazandı ama kendi halkını küstürdü. CIA’nın yan kuruluşu ve ABD dış politikasını belirleyen önemli bir kaç kuruluştan biri olan RAND Corporation (Research and Development-Araştırma ve Geliştirme Kuruluşu) Ortadoğu ve İslam uzmanı Becca Wasser’e göre, Savunma Bakanlığı bünyesindeki yenilenmenin tek nedeni Yemen savaşı olamaz. Bununla birlikte reform politikasının sürdürülmesi açısından itici güç işlevi görür. Bu açıdan ordudaki revizyon; yeni lider kadrosuyla Suudi Arabistan’daki karar alma mekanizmasını yenileme hamlesi görülebilir. Becca Wasser ordu kademelerindeki revizyonun veliaht prens Muhammed’in pozisyonunu daha da güçlendirmesinin sürpriz olmadığı özellikle belirtiyor. Ancak ülkenin askeri ve bürokratik yapısındaki reformların kısa zamanda gerçekleşmesinin mümkün olmadığını belirten Becca Wasser, Suudi Arabistan’ı uzun bir geçiş sürecinin beklediğini kaydediyor.(6)

Suudi Arabistan Genelkurmay Başkanlığına atanan Fayyad bin Hamed al-Ruwaili (Feyyaz er-Ruveyli) Tebük eyaletine bağlı Turaif şehrinde 1958’de doğdu. Turaif Belediye başkanı, Cabir el-Edhem er-Ruveyli ile Suudi Arabistan’da kurulu Kral Salman Vakfı başkanı Abdullah El Ruveyli akrabası. Bir diğer akrabası ise 14/04/2015’te Yemen’de ABD Drone saldırısında ölen El Kaide yöneticilerinden ve Me’rib (Sebe) Emiri Şeyh Gazi er-Ruveyli.(7) Tacir yani tüccar bir babanın oğlu. İlköğrenimini al-Ruwaili (Ruveyli) beldesinde tamamladı. Liseyi bitirdikten sonra Riyad’da bulunan ‘King Faisal Air Academy’ Kral Faysal Havacılık Akademisi’ne kaydını yaptırdı. Yirmi yedi ay süren Akademi programında Askeri uçuş eğitimi aldı ve pilot oldu. Akademi ders müfredatı, Birleşik Krallık ve Birleşik Devletler (ABD) askeri uzmanlarınca hazırlandığından akademide İngilizcede öğretim yapılmakta ve eğiticilerin çoğunluğu İngiliz uzmanlardan oluşmaktadır. Diğer subay eğitim okullarının aksine, KFAA mezunları aynı anda hem pilot hem de subay olarak eğitilir ve mezuniyet sonrası hem uçuş hem de komuta görevleri için tam nitelikli yetiştirilirler. Bazı mezunlar, ABD Columbus Hava Üssü’nde eğitimlerini devam ettirir. Fayyad bin Hamed al-Ruwaili’de aynı süreci yaşadı ve uçuş eğitimini tamamlamak için ABD’ye gitti. ABD’nin Texas eyaletinde San Antonio şehrindeki Lackland Hava Üssü’nde bulunan Lisan okulundan mezun olduktan sonra, ABD Hava Kuvvetleri Üniversitesinden Stratejik Araştırmalar ve Komuta ve Personel Yüksek Okulundan Askeri Bilimler ödülünü aldı.

Lackland Hava Üssünde savaş alanına gönderilen köpeklerin tedavi edildiği Daniel E. Holland Köpek Hastanesi’de bulunuyor. Fayyad bin Hamed al-Ruwaili, önce filo komutanlığına, daha sonra bir kanat komutanı ve Taif’deki Kral Fahd Hava Üssü komutanlığında bulundu. 2012’de Hava Kuvvetleri Komutanı seçildi.(8) Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Mehmet Erten, çeşitli temaslarda bulunmak üzere Suudi Arabistan’a gitmiş, Erten, temasları kapsamında Suudi Arabistan’ın Taif kentinde Türkiye, Suudi Arabistan ve Pakistan’ın ortak düzenlediği “Peace Falcons (Barış Şahinleri)” hava kuvvetleri arama, kurtarma ve hava savunma tatbikatının seçkin gözlemci gününe katılmıştı. Tatbikatta TSK 5 adet F-16 savaş uçağıyla yer almıştı. Erten, Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Fayyad bin Hamid el-Ruveyli ile ikili görüşme yapmıştı.(9) Mayıs 2014’te Genelkurmay II. Başkanlığına atandı. Suudi Arabistan Genelkurmay Başkan Yardımcısı Korgeneral Fayyad Hamed Alruwaılı, 27 Şubat 2017 Pazartesi günü saat 14.30’da Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’a planlı resmi bir ziyarette bulunmuştu.(10) Orgeneral Akar da resmi ziyaret kapsamında Ankara’ya gelen Suudi Arabistan Genelkurmay Başkan Yardımcısı Korgeneral Fayyad Hamed Alruwaili’yi kabulünün ardından İstanbul’a hareket etmiş, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ la yaklaşık iki saat süren bir görüşme gerçekleşmişti. Bir gün sonra da Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay Milli Savunma Bakanlığında Suudi Arabistan Genelkurmay II. Başkanı Korgeneral Fayyad Hamed Alruwaılı ve heyetini kabul etmişti.

Sudan’da da Genelkurmay başkanı da Suudi Arabistan’daki değişime eş zamanlı olarak görevinden alındı. Görevden alınan Sudan Genelkurmay Başkanı General Imad Adevi, başkent Riyad’da açılışı gerçekleşen 4. Silahlı Kuvvetler-Yerli Üretimi Destekleme Fuarı’na (AFED 2018) katılmış, Suudi Arabistanlı mevkidaşı Abdurrahman Salih el-Bunyan ile iki ülke arasındaki askeri ve savunma alanındaki işbirliğinin güçlendirilmesi ve bölgesel konuları ilişkileri görüşmüştü. Adevi, ayrıca Kuveyt, Bahreyn ve Senegal genelkurmay başkanlarıyla da bir araya gelmişti.(11) Riyad dönüşü Sudan Genelkurmay Başkanı Imad Adevi görevinden alınarak yerine General Kemal Abdulmaruf (Kemal Abdülarif el-Mani) atandı ve Kuvvet komutanları da değişti. Kara Kuvvetleri Komutanlığına Korgeneral Abdülfettah Burhan Abdurrahman, Hava Kuvvetleri Komutanlığına Korgeneral Salahaddin Abdülhalik Said ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığına Abdülmütalib Ahmed’in getirildi. Ürdün Mutah Üniversitesi’nin askeri ve idari bilimler bölümünden mezun olan General Kemal Abdulmaruf, 1978 yılında Sudan Silahlı Kuvvetleri’ne girdi. Ayrıca üst düzey stratejik liderlik seminerlerinin yanı sıra Cenevre Barış Merkezi’nde Güvenlik ve Strateji Politikası seminerine katıldı. Çin’de yerleşik askeri ataşe, Güney Kore, Kuzey Kore ve Vietnam’da yerleşik olmayan askeri ataşe olarak görev yaptı. Sudan Savunma Bakanlığı Uluslararası İlişkiler Müdür Yardımcısı ve Sudan Askeri Harp Akademisi Komutanı olarak görev yaptı.(12) Nisan 2011’de Kuzey-Güney Sudan sınırında bulunan Heglig (Hiclic) bölgesindeki 1.200 Güney Sudanlı ayrılıkçı teröristin öldürüldüğünü isyancılara karşı operasyonlara komuta etmişti.(13) Güney Sudan askerleri, 10 Nisan’da Sudan’ın kontrolündeki Hiclic kentini ele geçirmiş, Sudan yönetimi de Güney Sudan’ı “düşman” ilan etmişti. Sudan yönetimi, Cuma günü Hiclic kentini geri aldığını duyurmuştu. Sudan’ın Hiclic kentindeki en önemli petrol sahası büyük hasar görmüş, Çatışmalardan sonra çıkan yangınlarda bir petrol rezervuarı ve 8 jeneratörü yıkılmış, petrol toprağa akmıştı.(14) Operasyonlardaki başarısıyla Kuzey Sudan’ın sınırlarını koruyan ve askeri üstünlük sağlayan Kemal Abdul Maruf’un halk nezdinde popülaritesi artmıştı. Her ne kadar görev değişikliklerinin “rutin değişiklikler” çerçevesinde yapıldığı vurgulansa da, Sudan yönetiminin dış politikadaki makas değişikliğine paralel yeni bir askeri organizasyona başvurduğu görülüyor. Nitekim Şubat başında, Sudan İstihbarat Servisi Başkanı da değişmiş, Muhammed Atta el-Molla’nın yerine Salih Abdullah Muhammed Salih atanmıştı. Değişiklik, Sudan Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir’in ikinci ve son dönem görev süresinin sonlarına yaklaşırken gerçekleşti. İstihbarat ve ordu kademelerindeki yeni atamalar, Sudan Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir’in Sudan’ın en güçlü iki organının desteğini pekiştirdiğinin bir göstergesi ve görev süresinin uzatılmasıyla bağlantılı. Çünkü İktidar partisinin bazı üst düzey yetkilileri, Anayasa değişikliğiyle Başkan Ömer el Beşir’in 2020 seçimlerinde görevde kalabilmesi için gerekli yasal düzenlemenin yapılması ve üçüncü bir dönem için görevini sürdürmesini teklif etmişti. (15)

Bakınız:
1- http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43202203
2- https://turkish.aawsat.com/2018/02/article55378624/suudi-arabistan-genelkurmay-baskani-emekliye-sevk-edildi
3- http://www.milliyet.com.tr/suudi-arabistan-da-buyuk-sok–dunya-2617374/
4- Dr. Theodore Karasik/Hagel and the GCC: Partnership and a Saudi military sweep/ https://english.alarabiya.net/en/views/news/middle-east/2014/05/18/Hagel-and-the-GCC-Partnership-and-a-Saudi-military-sweep.html
5- https://www.trtworld.com/middle-east/saudi-king-replaces-top-commanders-in-military-shake-up-15513 – https://turkish.aawsat.com/2018/02/article55378584/4-silahli-kuvvetler-yerli-uretimi-destekleme-fuari-riyadda-basladi
6- http://www.dw.com/tr/suudi-arabistanda-komuta-kademesine-k%C3%B6kl%C3%BC-revizyon/a-42752027 – https://www.rand.org/about/people/w/wasser_becca.html
7-https://justpaste.it/kj71
8- https://akhbaar24.argaam.com/article/detail/ – https://www.almowaten.net/
9- https://www.haberler.com/hava-kuvvetleri-komutani-erten-suudi-arabistan-da-4654605-haberi/
10- http://www.tsk.tr/Ziyaretler/ziyaret_128
11- http://www.konhaber.com/haber-suudi_arabistan_ve_sudan_genelkurmay_baskanlari_bir_araya_geldi-815662.html
12- https://turkish.aawsat.com/2018/02/article55378753/sudanda-genelkurmay-baskani-gorevden-alindi
13- http://inter-rev.foroactivo.com/t464-sudan-sudan-del-sur-militarismo-guerras-petroleo
14- https://www.dunya.com/dunya/sudan-guney-sudan039i-bombaladi-haberi-172173
15- https://www.von.gov.ng/sudan-appoints-new-army-chief/
Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39