Donald Tramp ABŞ prezidenti seçilərsə,ölkəsini NATO-dan çıxararmı?
Trampın təhlükəsizlik məsələləri üzrə keçmiş müşavirinə görə,belə bir təhlükə realdır və mümkündür.
Tutaq ki,Tramp yenidən Ag Evdə oturmaq hüququ qazandı və ölkəsinin NATO-dan çıxışını özündə ehtiva edən bir konsepsiya hazırladı.Bu,o demək deyil ki,Vaşinqton özünün yaratdıgı NATO-nu elə özü tarixin arxivinə göndərəcək.Və ən başlıcası,ABŞ-də bu sayaq qərarları təkcə prezident və onun adminstrasiyası vermir.
Əlbəttə,Trampın bu sayaq bəyanat səslındirməsi siyasi “cəsarət”kimi yozula bilər.Amma ABŞ kimi qlobal bir aktor özbaşına və yaxud məsuliyyətsiz qərarlar vermir.Üstəlik,ABŞ-də 2000-ə yaxın düşüncə mərkəzi(think tsnk),xeyli sayda agentliklər mövcuddur ki,bunlar Vaşinqtonun xarici siyasət doktrinasını bilavəsitə hazırlayır və dövlətə təqdim edir.
O zaman ortaya m əıntiqli sual çıxır:Donald Tramp NATO-nun taleyi haqqında bəyanat verərkən,bu “cəsarəti”hardan və kimdın alır?
Həmişə vurguladıgım kimi,Tramp ipə-sapa yatmayan,ABŞ-dəki müssəs nizama ara-sıra meydan oxuyan və ticari düşünən bir adamdır.Təsadüfü deyil ki,o,seçki platformasındakı “First America”sloqanını hələ də istifadə edir.Yazdıgım kimi,Tramp varlı bir iş adamıdır və Avropadakı müttəfiqlərinə təlqin edir ki,zəhmət olmasa,sahib oldugunuz ÜDM-dən NATO-nun büdcəsi üçün daha artıq vəsait ayırın.
Siyasi olaraq Tramp deyir ki,bəli,NATO-nu ABŞ Sovet təhlükəsinə qarşı bir sipər olaraq ABŞ yaradıb,ancaq siz də əlinizi cibinizə atmalınız.
Tramp bununla kifayətlənmir və bir az da əndazəni aşaraq deyir ki,əlinizi cibinizə atmasanız,Rusiyanın sizə hücumunu təşviq edəcəyəm.Bu,olduqca məsuliyyətsiz və axmaq fikirdir.Hətta Trampın bu sayaq söylədikləri o qədər təhlükəlidir ki,Ag Ev dərhal bunu “məsuliyyətsizlik”kimi bəyan elədi.
Digər yandan,Çoxqütblü Dünya Nizamında(Multipolar World Order)əgər qurulacaqsa,ABŞ və onun kontinental Avropadakı strateji müttəfiqlərini Rus-Çin aqressiyasından qorumaq vacibdir.NATO olmadan Avropanın təhlükəsizliyindən danışmaq ol
Kamal Aliyev