Ukrayna savaşının Rus ekonomisine olumsuz etkileri devam ediyor. Rus rublesi değer kaybediyor. Bu arada Rusya, Avrupa’ya satamadığı gazı başka pazarlara yönlendirmeye çalışıyor. Ancak Rus devi “Gazprom” şirketinde de imkanlar tükeniyor. “Gazprom” 2023 yılında iç ve dış piyasalara geçen yıla göre yüzde 26,5 daha az gaz aktardı. Şirket geçen yılın aynı döneminde piyasalara 225,7 milyar metreküp doğalgaz taşıdı. Bu yılın aynı dönemin göstergesi 166 milyar metreküp. “Gazprom” bu çöküşü siyasi ve ekonomik faktörlerle açıkladı. Şirket “siyasi faktörler” dediğinde, Avrupa’nın Rus doğalgazından muafiyeti anlamına geliyordu. Ayrıca, 2022 yılının nispeten daha az soğuk kışının etki da vurgulandı. Ancak Rus yetkililer ve medyası, Avrupa’nın donma tehlikesiyle karşı karşıya olacağını ve bu durumda Rus gazına ihtiyaç duyacağını yaydı. Avrupa donmadı ve diğer kaynaklar pahasına eyalet dışına çıktı. Gazprom şirketinin umudu Türkiye ve Çin. Türkiye üzerinden doğalgaz satışları hala tartışıldığından, ana piyasa önceki Çin olarak kabul ediliyor.
Rusya-Çin ekonomik ilişkilerindeki olumsuz faktörler doğalgaz santralinin dışında dikkat çekiyor. CNN televizyon kanalına göre Rusya 150 bin kadar boş konteyneri Çin’e iade edemiyor. Çin’den Rusya’ya taşınan malların hacmi o kadar yüksek ki, boşaltılan konteynerler sınırda mahsur kaldı. Ayrıca, iki ülke arasında ticarette de bir dengesizlik var. Çin, Rusya’ya çeşitli ürünler satıyor, ancak Rusya’dan sadece hammadde alıyor. O konteynerlerde ham olarak geri göndermek imkansız.
İki ülke arasındaki ticaret borsalarının 155 milyar dolara ulaşmasına rağmen, Çin’in ihracat gücü düşüşte. Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’nın Çin ürünlerine ihtiyacı var. Rusya’nın Avrupa ülkeleriyle ticaret değişimi durdu. Rusya ihtiyacı olan ürünleri Çin’den satın almaya çalışıyor. Çin, Rus otomobil pazarında önemli rol oynamaya başladı. Rusya, Çin’de üretilen arabaları satın alıyor. Çinli otomobil üreticileri Rusya’da büyük alışveriş merkezleri açıyor. Bunun pahasına Çin’in “Chery” otomobil şirketinin gelirleri kat artarak Rusya’da da dahil olmak üzere dış pazarlarda 450 bin araç sattı. Sayılar artsa da Rus tüketiciler memnun değil. Çünkü Ukrayna savaşından önce Rus vatandaşları Avrupa’nın modern araçlarını satın alma fırsatı buldu. Artık ya kalitesiz yerli otomobil alsınlar yada Çin’den ithal araçları tercih etsinler.
Elhan Şahinoğlu
