Türkiye; Avrupa Birliği ve ABD ile yaşadığı sorunları Avrasya ülkeleriyle ekonomik ve siyasi ilişkilerini güçlendirerek aşmak stratejisi uyguluyor. Bu şekilde adı geçen ülkelerden gelebilecek baskıları göğüsleyebileceği düşünülüyor. Nitekim Çin bankası Industrial and Commercial Bank of China Limited ‘ICBC’den 10 yıl vadeli 5 milyar dolarlık kredi talebinin karşılanması bu stratejinin bir parçası olabilir. Türkiye Varlık Fonu’nun (TVF), Çin bankası ICBC’den 5 milyar dolarlık kredi istediği Türkiye Varlık Fonu’nun Çin bankası ICBC dahil uluslararası bankalarla kredi kullanımı için görüşmeler yaptığı, TVF’nin ICBC’den 10 yıl vadeli 5 milyar dolar kredi talep ettiği, görüşmenin TVF Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ ve yönetim kurulu üyesi Yiğit Bulut ile ICBC Turkey Yönetim Kurulu Başkanı Şu Keen arasında 4 Ekim’de gerçekleştiği basında yer almıştı.(1)
08.10.1986’da 96 hazır giyim imalatçısının girişimiyle kurulan GSD Giyim Sanayicileri Dış Ticaret A.Ş. GSD Grubu, GSD Bank ile bankacılık, GSD Faktoring ile faktoring, GSD Marin ve Malta’da kurulu bağlı ortaklıkları aracılığıyla gemi işletmeciliği alanlarında faaliyet gösteriyor. GSD Holding A.Ş. 1992’de %30 payla ortağı olduğu ve 2 Ocak 2002’de kontrol eden ortak konumuna yükseldiği Tekstil Bankası A.Ş.’deki %75,50’lik payını 22 Mayıs 2015’te Industrial and Commercial Bank of China Limited- Çin Endüstri ve Ticaret Bankası Ltd (ICBC)’ye satmıştı.(2) Çin sermayesinin Türkiye’de odaklanmasında GSD Bank’ın olması rastlantı sayılmaz. GSD Holding A.Ş.’de ve GSD Yatırım Bankası A.Ş.’de Yönetim Kurulu Başkan vekili olan Akgün Türer, Boğaziçi Üniversitesi ve İngiltere’deki Manchester Business School’dan mezun.(3)
GSD Holding Yönetim Kurulu Başkanı kim biliyor musunuz? Eski Başbakanlardan Mesut Yılmaz’ın kardeşi Mehmet Turgut Yılmaz. Geçtiğimiz günlerde ABD’de seyahatte iken Mesut Yılmaz’ın büyük oğlu Yavuz Yılmaz, Beykoz Konakları’ndaki evinde ölü bulunmuş, intihar ettiği açıklanmıştı.(4) GSD Holding’in, ana hissedarı olduğu Tekstil Bank’taki payların Çinlilere satışında BNP Paribas Londra öncülük etmişti.(5) BNP Paribas S.A. Paris merkezli küresel bankacılık kurumu. Firmanın ikinci genel merkezi Londra’dadır. Ekim 2010’da BNP Paribas; Bloomberg ve Forbes tarafından dünyadaki en büyük banka ve 3.1 trilyon doları aşan varlıklarıyla en büyük şirket olarak belirtilmişti. BNP Paribas, Banque Nationale de Paris (BNP) ve Paribas’ın 2000 yılındaki birleşmesiyle kuruldu ve Nisan 2009’da BNP Paribas, Belçika bankası Fortis’in %75’lik hissesini satın alarak Euro bölgesinin en büyük mevduata sahip bankası oldu.
Çin bankası ICBC’in satın aldığı Tekstil Bank; 21 Mayıs 2015’e kadar GSD Grubu bünyesinde yer alıyordu. 29 Nisan 2014’de Banka’nın ana hissedarı GSD Holding A.Ş.’nin Banka’da sahip olduğu %75.50’lik payının Industrial and Commercial Bank of China Limited (ICBC) Şirketine satılmasına ilişkin anlaşmaya varılmış ve bu işleme ilişkin Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki bankacılık otoritesi China Banking Regulatory Commission (CBRC) tarafından 20 Mart 2015 tarihinde satış işlemine onay verildiği bildirilmiş, Türkiye’de ise Rekabet Kurumu’ndan 20 Ağustos 2014 tarih ve 14-29/593-259 sayılı karar ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan (BDDK) 2 Nisan 2015 tarih ve 6262 sayılı kararı ile onay alınmıştır.
Satış prosedürünün tamamlanmasının ardından, 3 trilyon dolar aktif büyüklüğü ile dünyanın en büyük bankası olarak nitelendirilen Çinli Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), satın aldığı Tekstil Bank’ın ismi, 13 Kasım 2015’te ICBC Turkey Bank Anonim Şirketi olarak değiştirildi.(6) Türkiye Varlık Fonu’nun 10 yıl vadeli 5 milyar dolarlık kredi talep ettiği, ICBC Turkey Bank A.Ş.’nin hakim ortağı olan ICBC Grubu; dünyanın 42 ülkesinde, yaklaşık 17.000 şubesiyle, 496 milyon bireysel ve 5 milyon kurumsal müşteriye hizmet veriyor. Üç yıldır dünyanın en büyük bankası ve en büyük şirketi durumunda.(7)
Ankara bugünlerde Pekin’den gelen Çin heyetini ağırlıyor. Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Yedek Üyesi, Fujian Eyalet ÇKP Daimi Komite Üyesi ve Teşkilat Başkanı Hu Changsheng ve beraberindeki heyet, Türkiye’de temaslarda bulunuyor. Finans uzmanları Türkiye Varlık Fonu’nun 10 yıl vadeli 5 milyar dolarlık talep ettiği kredinin Türkiye’ye giriş yaptığını ve Çin Heyetinin gelişinin kesinlikle tesadüf olmadığını belirtiyor. ICBC Turkey Bank A.Ş.’nin AK Parti ile Çin Komünist Partisi arasında ilki düzenlenen diyalog toplantısında “Türkiye-Çin İlişkilerinde Yeni Fırsatlar” başlığı ele alındı. Ankara’da bulunan Çin Komünist Partisi (ÇKP) yetkilileri, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Yedek Üyesi, Fujian Eyalet ÇKP Daimi Komite Üyesi ve Teşkilat Başkanı Hu Changsheng ve beraberindeki heyet, Ak PARTİ genel merkezini ziyaret etti. Daha sonra CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, CHP Genel Merkezi’nde Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi, Fujian, Eyalet ÇKP Daimi Komite üyesi ve Teşkilat Başkanı Hu Changsheng ve beraberindeki heyeti ağırladı.(8)
1984’te Pekin’de kurulduktan sonra ICBC; kısa bir emekleme döneminden sonra; Çin hükümetinin uluslararası arenaya çıkmaya karar vermesiyle beraber Avrupa’da da şubeler açtı. Öyle ki; 1999’a gelindiğinde ICBC’nin Lüksemburg, Paris, Brüksel, Milan, Amsterdam, Lizbon, Barcelona, Varşova ve Madrid gibi büyük Avrupa kentlerinde şubeleri mevcuttu ve bütün bunlar “ICBC Europe” adlı alt kol çatısında toplanmıştı. Avrupa’da sağladığı imaj ile beraber anavatanı Çin ve çevre Asya ülkelerine yatırım yapmayı da ihmal etmeyen ICBC’nin; Asya’daki en önemli hamlesi ise Fortis Bank’ın Hong Kong’taki tüm haklarını satın alması ve bünyesine katmasıydı. Bankanın bu coğrafyadaki faaliyetleri de “ICBC Asia” çatısı altında toplanmıştır. İlerleyen yıllarla beraber şartların değişmesi üzerine ICBC de buna uyum sağlamış; saf kan bir devlet bankası olma statüsünden vazgeçerek varlığının bir kısmını özel yatırımcılara açmıştır. Türkçe ismi “Çin Endüstri ve Ticaret Bankası” olan ICBC’nin günümüzde Goldmn Sachs, Dresdner Bank ve American Express gibi büyük yatırım ortakları mevcut. Tüm dünyada 380.000’e yakın çalışanı bulunan ICBC’nin bugünkü yönetim kurulu başkanı Jiang Jianqing iken; başkan vekili ise Luo Xi’dir.(9)
860 milyon lira sermaye yatırımına sahip olan ICBC Türkiye, iki ülke arasındaki TL-yüen karşılıklı para transferi anlaşması (Swap) çerçevesinde Türkiye’de sermaye artırımına giden ilk ve tek Çin bankası konumunda. İngiltere Çin’in ‘One Belt One Road-Bir Kuşak, Bir Yol’ projesini destekliyor. İngiltere, Çin’i ekonomik ortak olarak kabul etmiştir. İngiltere Ödemeler Dengesi 2016 Pembe kitabına göre Çin, İngiltere’nin altıncı en büyük ihracat pazarı ve üçüncü en büyük ithalat kaynağıdır. İki ülke arasındaki ekonomik işbirliği potansiyeli, iki ekonominin birbirini karşılıklı bağımlılık çerçevesinde tamamladığı dikkate alındığında, kazan-kazan işbirliği ışığında gelişme göstermektedir. Hükümetler arasında enerji, yüksek hızlı tren gibi farklı alanları kapsayan anlaşmalar ve iş sözleşmeleri imzalanmıştır.
Brexit, Çin ile İngiltere arasında ekonomik ilişkilerde serbest ticaret için yeni bir dönem başlatacaktır. İngiltere, AB’ye göre daha serbest bir piyasa halini alacaktır. İngiltere Maliye Bakanı George Osborne’un 2015’te Çin ziyareti sırasında İngiltere’nin güneybatısında Çin ortaklığı ile yapılması planlanan nükleer santral projesi için İngiliz hükümetinin 2 milyar sterlinlik garanti vereceği açıklanmış, dahası İngiliz ve Çin borsalarındaki hisselerin her iki borsada işlem görmesi için fizibilite çalışmalarına başlanması kararlaştırılmıştı. İngiltere’nin en önemli hedeflerinden biri de uluslararası finans merkezleri arasında ilk sıralarda yer alan Londra’yı Çin’in para birimi Renminbi cinsiden işlemlerde uluslararası bir merkez haline getirmek. Örneğin yakın zamanda uluslararası medyada her iki ülkenin Çin hazine tahvillerinin Renminbi cinsiden Londra’da piyasa sürülmesini planlandığı belirtiliyor.(10)Yanisi şu; Türkiye’ye verilen kredi, Britanya ve Çin Konsorsiyumunun bir tasarrufu.
Bakınız:
1- http://www.diken.com.tr/varlik-fonu-cin-bankasiyla-5-milyar-dolarlik-kredi-icin-gorusuyor/
2- http://www.gsdholding.com.tr/kurumsal/detay.aspx?
3- http://www.4-traders.com/business-leaders/Akgun-Turer-09VCGD-E/biography/
4- http://kafkassam.com/mesut-yilmaz-amerikaya-gitti-buyuk-oglu-olduruldu.html
5- https://www.haberler.com/gsd-holding-tekstilbank-ta-satis-surecinin-devam-4798436-haberi/
6- https://www.icbc.com.tr/tr/hakkimizda/detay/Hakkimizda/153/128/0
7- https://www.icbc.com.tr/tr/hakkimizda/detay/ICBC-Hakkinda/404/1111/0
8- https://www.cnnturk.com/turkiye/cin-komunist-partisi-yetkilileri-ak-partiyi-ziyaret-etti –
http://www.muhalifhaberler.com/kilicdaroglu-cin-komunist-partisi-ile-gorustu—-3700.html
9- http://kimkurdu.com/icbcyi-kim-kurdu-dunyanin-en-buyuk-bankasi
10- http://kafkassam.com/britanya-ve-cin-konsorsiyumunun-one-belt-one-road-bir-kusak-bir-yol-cinayetleri.html
Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39