Azerbaycan’ın büyük askeri başarılar kazandığı II. #Karabag Savaşı, antlaşmayla sona yaklaşıyor. İşgal edilmiş toprakların büyük bölümünün Azerbaycan’a iadesi şüphesiz tarihi önemde. Bununla birlikte Antlaşma, gelecekte sakınca doğuracak şu hükümleri de barındırıyor:
Azerbaycan-Rusya-Ermenistan Deklarasyonu’nun gayrı resmi
tercümesine göre bunlardan bazıları;
1) Ermenistan ile Karabağ’ın halihazırda işgal altındaki bölgelerini
bağlayan Laçin Koridoru, 5km genişlikte bir arazi halinde Ermenistan’ın
kontrolüne bırakılıyor.
Buna karşılık Nahçıvan-Azerbaycan arasındaki ulaşım, Ermenistan
kontrolündeki topraklar üzerinden Rusya’nın denetiminde
gerçekleşecek. Söz konusu ulaşım taahhüdünün askeri-sivil tüm ulaşım
biçimlerini kapsayıp kapsamadığı hususu da belirsiz.
Rus Barış gücünün yerleşeceği hat, yeni fiili bölünme hattına
dönüşebilir. Bunun anlamı, Karabağ’ın taksimidir. Halihazırda Laçin
Koridoru+Karabağ’ın önemli kısmı Ermeni kontrolünde kalırken
Zangezur/Megri üzerinden toprak takası gerçekleşmemiş vaziyettedir
Rus Barış gücünün sona erişi için somut bir mekanizma ortaya
konulmuştur. Ancak, Transdinyester, Güney Osetya ve Abazya
örneklerinde olduğu gibi, Rus barışı koruma güçlerinin,
dilimleme/bölme gücüne dönüştüğü örnekler çoktur
(peacekeeping/piecekeeping
Rusya, Türkiye’nin resmen süreçte yer almasını engellemiştir.
Özellikle Karabağ’daki yeni statüko hattı ve Laçin koridorunda Türk
askerinin de barış gücü olarak yer alması, bu hatlardaki Ermeni
kontrolünün kalıcılaşmasına karşı Azerbaycan lehine bir rol
oynayabilirdi…
Şüphesiz bu deklarasyon Karabağ’da nihai statüyü belirleyen bir antlaşma değildir. Ancak, nihai antlaşma için takvimlendirilmiş bir süreç de belirlenmemiştir. Bu sebeple ateşkes şartlarının yeni statükoya dönüşmesi ihtimali güçlüdür.