Նատալի Ալեքսանյա: Ո՞վ է Հասան Օկթայը և ինչու է նրա անունը հայտնվում Կտրիճ Ներսիսյանի կողքին

Վերջին շրջանում համացանցում հաճախ շրջանառվում է մի լուսանկար, որտեղ Կտրիճ Ներսիսյանի կողքին երևում է թուրք քաղաքական վերլուծաբան Հասան Օկթայը։ Քանի որ այս թեման դարձել է շահարկման ու մանիպուլյացիայի առարկա, ես ուսումնասիրեցի Օկթայի կենսագրությունն ու նրա շուրջ շրջանառվող պնդումները։ Ամենահետաքրքիրը՝ նկարում երևացող Yerkir.am անջատողական լրատվամիջոցի լոգոն է։

Ո՞վ է Հասան Օկթայը

Հասան Օկթայը թուրք քաղաքականագետ է և KAFKASSAM ռազմավարական կենտրոնի ղեկավար։ Տարիներ շարունակ զբաղվել է տարածաշրջանային քաղաքականության վերլուծությամբ՝ ներկայացնելով հավասարակշիռ և ճշգրիտ գնահատականներ հայ–թուրքական հարաբերությունների, խաղաղության գործընթացի և Կովկասի անվտանգության շուրջ։

Շրջանառվող պնդումները, թե նա «Գորշ գայլեր» կազմակերպության անդամ է, որևէ վստահելի աղբյուրով չեն հաստատվում։ Կա միայն մեկ լուսանկար ազգայնական ժեստով, որը դարձել է շահարկումների առիթ, սակայն պաշտոնական կամ փաստարկված անդամակցության տվյալներ չկան։ Բացի այդ, Թուրքիայում «Գորշ գայլեր» անունով կազմակերպություն գոյություն չունի․ այս մեղադրանքը հիմնականում նախկին խորհրդային ավանդույթից եկող տերմին է։ Թուրքիայում կան թուրք ազգայնականների քաղաքական կուսակցություններ։

Հասան Օկթայը իրեն ներկայացնում է որպես թուրք ազգայնական, և Հայաստանի վերաբերյալ նրա վերլուծությունները լայնորեն քննարկվում են ինչպես Ադրբեջանի, այնպես էլ Ռուսաստանի, Հայաստանի ու Թուրքիայի մեդիայում։

Ի՞նչ է ասել Օկթայը հայերի մասին

Նրա հրապարակումների վերլուծությունից պարզ է, որ Օկթայը երբեք չի կիրառել հակահայ ատելության խոսք։ Նրա քննադատությունը վերաբերում է միայն քաղաքական ղեկավարներին և նրանց որոշումներին, ոչ երբեք՝ հայ ժողովրդին։

Բազմաթիվ հարցազրույցներում Օկթայը նշել է, որ
Հայաստան–Թուրքիա խաղաղությունը և տարածաշրջանային համագործակցությունը միակ կայուն լուծումն են, և ընդգծել է, որ հայերի ու թուրքերի միջև արհեստական թշնամանքը տարիներով պահպանվել է քաղաքական շահերի պատճառով։

Նա բազմիցս այցելել է Հայաստան, հանդիպումներ է ունեցել տարբեր պաշտոնյաների հետ, գաղափարական քննարկումներ անցկացրել և անգամ այն ժամանակ, երբ Թուրքիայում Հայաստանի նկատմամբ վերաբերմունքը չափազանց բացասական էր, հանդես է եկել խաղաղության կոչերով։
Կտրիճ Ներսիսյանի հետ ևս հանդիպել է Էջմիածնում, և նրանց միջև տեղի են ունեցել բովանդակային բանավեճեր։

Ինչ է սա ցույց տալիս Կտրիճ Ներսիսյանի մասին

Այս ուսումնասիրությունը բացահայտեց մեկ առանցքային իրողություն․
Կտրիճ Ներսիսյանի նմանները տարիներ շարունակ սերտ շփումներ են ունեցել նման մարդկանց հետ, բայց սեփական ժողովրդին դրանից լրիվ հակառակ պատկերն են ներկայացրել՝ սնելով «թուրքն իմ թշնամին է» քարոզչական լոզունգը։

Այսինքն՝ նրանք իրականում համագործակցել են այն մարդկանց հետ, ում հասարակությանը ներկայացրել են որպես «թշնամի», իսկ հանրությանը մատուցել են կեղծ հայրենասիրական հռետորաբանություն։

Ես անձամբ կապ եմ հաստատել Հասան Օկթայի հետ՝ ճշտելու տարածվող մեղադրանքները։ Նա հաստատեց, որ նկարում իրոք ինքն է և Կտրիճ Ներսիսյանը, բայց ընդգծեց, որ «Գորշ գայլեր» կառույցի հետ ոչ մի կապ չունի։ Գարեգին Բ-ը արի սաղ սթերդ ջրի երես եմ հանելու:

Հ.Գ
• Հասան Օկթայը թուրք վերլուծաբան է, և նրա վերաբերյալ ծայրահեղականության մեղադրանքները չապացուցված են։ Նա դժվարագույն ժամանակներում անգամ այցելել է Հայաստան և նպաստել հարաբերությունների նորմալացմանը։
• Նրա շուրջ տարածվող մեղադրանքների մեծ մասը գալիս է ռուսամետ և Հայաստան–Թուրքիա հարաբերությունների բարելավումը չցանկացող անջատողական լրատվամիջոցներից։ Օկթայը նաև առաջիններից էր, ով հայտարարեց, թե Հայ Առաքելական Եկեղեցին փորձել է իշխանափոխություն կատարել և Փաշինյանիվ խլել իշխնությունը այն դեպքում, երբ եկեղոցին դրա իրավունքը չուներ ։
• Կտրիճ Ներսիսյանի նմանները տարիներ շարունակ համագործակցել են այս մարդկանց հետ, բայց հայ ժողովրդին ներկայացրել նրանց որպես «թշնամի»։
• Եվ այս ամենը հերթական անգամ ցույց է տալիս, թե ինչպես է Հայ Առաքելական Եկեղեցու վերնախավը տարիներ շարունակ մոլորեցրել հայ ժողովրդին։

Hasan Oktay kimdir ve neden adı Ktrich Nersisyan ile birlikte anılıyor?

Son dönemlerde internette sıkça dolaşan bir fotoğrafta, Ktrich Nersisyan’ın yanında Türk siyasi analist Hasan Oktay görülüyor. Konu tartışma ve manipülasyon konusu haline geldiği için, ben de Oktay’ın biyografisini ve hakkında ortaya atılan iddiaları araştırdım. En ilginç detay ise fotoğrafın üzerinde ayrılıkçı Yerkir am medya kuruluşunun logosunun bulunmasıdır.

Hasan Oktay kimdir?

Hasan Oktay, Türk siyaset analisti ve KAFKASSAM Stratejik Araştırmalar Merkezi’nin başkanıdır. Uzun yıllar boyunca bölgesel politika üzerine analizlerde bulunmuş, Türkiye–Ermenistan ilişkileri, barış süreci ve Kafkasya güvenliği hakkında tarafsız ve isabetli değerlendirmeler yapmıştır.

Oktay’ın “Bozkurtlar” örgütünün üyesi olduğu yönündeki iddialar ise hiçbir güvenilir kaynak tarafından doğrulanmamaktadır. Sadece bir milliyetçi selam içeren fotoğraf vardır; bu fotoğraf tartışmalara neden olsa da, resmi ya da kanıtlanmış bir üyelik bilgisi bulunmamaktadır. Ayrıca Türkiye’de Bozkurtlar diye bir örgüt yok, bu suçlama genellikle eski Sovyet döneminin suçlamalarıdır. Türk Milliyetçilerinin siyasi partileri var. Hasan Oktay kendini Türk milliyetçisi olarak tanımlar ve Ermenistan konusunda ileri sürdüğü görüşler başta Azerbaycan basını olmak üzere Rusya Ermenistan ve Türkiye’de yakından takip edilir.

Oktay Ermeniler hakkında ne söylemiştir?

Yayınlarını incelediğimde görülüyor ki, Oktay hiçbir zaman Ermeni halkına karşı nefret söylemi kullanmamıştır. Onun eleştirileri siyasi liderlerin kararlarına yöneliktir, hiçbir zaman Ermeni halkına karşı değildir. Birçok röportajında Türkiye–Ermenistan barışının ve bölgesel iş birliğinin tek istikrar yolu olduğunu vurgulamış, halklar arasındaki düşmanlığın yıllarca yapay olarak sürdürüldüğünü bir Türk milliyetçisi olarak belirtmiştir. Hasan Oktay Ermenistan’a çok sık gelmiş ve birçok yetkili ile görüşmüş fikir alışverişinde bulunmuş, Türkiye’de Ermenistan hakkında çok olumsuz düşünüldüğü dönemlerde bile barışı savunmuştur. Ktrich Nersiyan ile de Ecmiadzinde görüşmüş ve aralarında önemli tartışmalar olmuş.

Bu durum Ktrich Nersisyan hakkında ne gösteriyor?

Bu araştırma önemli bir gerçeği ortaya çıkardı:
Ktrich Nersisyan gibi kişiler yıllarca bu tür insanlarla yakın temas içinde olmuş, fakat kendi halkına bunun tam tersini sunarak “Türk benim düşmanımdır” propagandasını beslemişlerdir.

Yani onlar, “düşman” diye sundukları analistlerle, siyasetçilerle ve çevrelerle rahatça iş birliği yapmış, topluma ise sahte bir vatanseverlik söylemi sunmuşlardır.

Benim attığım adım

Hasan Oktay ile bizzat iletişime geçerek hakkındaki iddiaları doğruladım. Fotoğraftaki kişinin kendisi ve Ktrich Nersisyan olduğunu teyit etti, ancak “Bozkurtlar” örgütüyle hiçbir bağlantısı olmadığını belirtti.

Sonuç
• Hasan Oktay bir Türk analiz uzmanıdır; hakkında kanıtlanmış bir aşırılıkçı iddiası yoktur. Zor günlerde sık sık Ermenistan’a gelerek ilişkilerin normalleşmesi için çalışmıştır.
• Hakkındaki suçlamaların büyük bölümü Rusyacı ve Türkiye Ermenistan ilişkilerinin düzelmesini istemeyen Ermeni ayrılıkçı medya kaynaklarından gelmektedir. Hasan Oktay Kilisenin Paşinyana darbe yapmaya teşebbüs ettiğini ilk söyleyen analist olarak dikkat çekmiştir.
• Ktrich Nersisyan gibileri yıllarca bu kişilerle iş birliği yapmış, fakat Ermeni halkına onları “düşman” olarak göstermiştir.
• Ve tüm bunlar, Ermeni Apostolik Kilisesi’nin üst kademesinin yıllarca Ermeni halkını nasıl yanılttığını bir kez daha ortaya koymaktadır.
Nataly Aleksanyan