“Qoşunların çıxarılması həqiqətən də prosesə müsbət təsir göstərəcək və yeni eskalasiya ehtimalının qarşısını almağa kömək edəcək. Hələ tam razılıq əldə edildiyini demək olmaz, amma məsələ müzakirə olunur. Bu istiqamətdə başqa fikirlər də var. Ümid edirəm ki, qarşılıqlı addımların atılması müsbət nəticə verəcək. Əsas məsələ isə sülh danışıqları prosesidir. Əslində, işin böyük hissəsi görülüb, sülh sazişinin yekunu üçün görüşmək və razılığa gəlmək lazımdır”.

Mirzoyanın bu təklifi yeni deyil. Ermənistan tərəfi 2022-ci ilin 12-14 sentyabrında iki ölkənin şərti dövlət sərhədində baş verən insidentdən bəri bu təklifi verir. Lokal antiterror tədbirlərindən sonra Qarabağ münaqişəsinin tamamilə bitməsi isə hazırda bu təklifi daha diqqətçəkən edir.

Ümumiyyətlə, Mirzoyan “qoşunların çıxarılması” deyərkən nəyi nəzərdə tutur?

Tərəflərin son günlər atdığı konstruktiv addımlar müsbət atmosfer və pozitiv təəssürat yaratsa da, Mirzoyanın məlum istəyinin gerçəkləşməsi üçün çox tezdir. İlk növbədə sərhədlərin delimitasiya və demarkasiya prosesinə başlanılmalıdır. Hələlik sərhəd komissiyalarının görüşü keçirilir və şifahi razılaşmalar əldə edilir. Yəni delimitasiya ilə bağlı əməli addımlar atılmayıb. Sərhədin delimitasiya və demarkasiya prosesi gerçəkləşdikcə təyin edilmiş dövlət sərhədini iki ölkənin sərhəd qoşunları qoruyacaq. Yəni qoşunların “güzgü effetki” ilə geri çəkilməsi yalnız bu halda mümkündür. Bunu isə tam geriçəkilmə kimi qiymətləndirmək olmaz.

Ümumilikdə yekun sülh müqaviləsi imzalanmadan bu tipli qərarın verilməsi risklidir. Bununla belə, məsələnin 2024-cü ilin yanvarında Vaşinqtonda xarici işlər nazirlərinin görüşündə müzakirə edilməsi mümkündür.

Turan Rzayev