Karşıdevrim ve Sabotajla Mücadele Olağanüstü Komisyonu
Rusya’daki Bolşevik devriminden sonra devrimin inşası ve devamı için çeşitli kurumlar kurulmuştur. Bunlar içinde en etkili olanı 20 aralık 1917’de kurulan Çeka’dır. Çeka günümüzdeki KGB ve FSB ‘nin (Охра́нное отделе́ние) okrannoye-okranka ‘dan ( Karakozov döneminde S.t Petersburg’da kurulan Emniyet müdürlüğü bünye sindeki güvenlik dairesi) sonra devam nitelinde sayılan istihbarat örgütü sayılsa da aslında pek bir benzerliği bulunmamaktadır. Lenin tarafından kurulan bu kurumda siyasi soruşturma, haydutlarla mücadele, sabotaj ve spekülasyonla mücadele, sınırların korunması gibi şubeler bulunmakta idi. Kızıl terörün desteklenmesi ve siyasi kanada hizmet eden gizli siyasi departman, cezaevlerinin kontrolü amaçlı hapishane departmanı, teknik işlerle ilgilenen departman gibi alt birimleri mevcuttu. ÇEKA 1920 dış işleri birini kuruldu. Başına Nahçıvan doğumlu Ermeni Yakov Khristoforovich Davtyan getirlen birim (ИНО )(NKVD RSFSC) KGN’nin atası sayılabilir.
21 Aralık 1917’de SSCB Halk Komiserliği Konseyi kararlarına göre ÇEKA’nın görevleri sıralandığında ; Sabotaj eylemleri ve devrim karşıtı gösterilerin bastırılması, Devrim mahkemelerinde yargılanacakların ön soruşturmasının yapılması ve şüphelilere karşı önleyici tedbirlerin uygulanmasıydı. Bu ise Baskı, Sansür, karşı sabotaj, kadetler, sağ sosyalist devrimciler ,grevciler (grevlerin bastırılması) kiliseyle mücadele gibi yöntemleri izlemekte idi. Lenin tarafından ÇEKA ya verilen imtiyazlar ise isyancı kişinin mülkünün müsaderesi, sınır dışı etme, yiyecek kartı verilmemesi, düşman listesine alınma gibi çeşitli cezalar şeklindeydi. Tüm bu organizasyon yapısı incelendiğinde ÇEKA asında devletin güvenlik organından çok Bolşeviklerin siyasi muhaliflerini bastırmak amaçlı bir organı olarak oluşturulmuştu. ÇEKA ‘nın bir diğer sıkıntı yaratan özelliği ise kontrol eksikliği idi. ÇEKA 1918’den sonra tutuklama hakkına sahip bir kurum haline gelirken bazen bu tutuklamalar keyfi hale gelmekte idi. Bu sebeple 1920’den sonra en fazla 2 yıllık tutuklama yapılması hususu açıklığa kavuşturuldu.1917 den 1922’ye kadar ÇEKA evrim geçirerek büyümeye devam etti.1922 yılında ÇEKA merkez yönetim kurulu kaldırıldı ve yerine Devlet Siyasi müdürlüğü (GPU-ГПУ) kuruldu .

Ömer Gök/Kafkassam
Kaynakça :
Охранка” : Воспоминания руководителей политического сыска: В 2 т. М.: Новое литературное обозрение, 2004
Яков Блюмкин. Авантюрист и провокатор. Убил немецкого посла графа Мирбаха, работал в ЧК, потом бежал за границу, был связан с Л.Д. Троцким. Расстрелян в 1929 г. Подробнее: Бажанов Б. Воспоминания личного секретаря Сталина. М., 1992
http://www.svr.gov.ru/history/dav.htm
https://1905-1907-ru.livejournal.com/50271.html
https://topos.memo.ru/article/519+60
http://protivpytok.org/sssr/osnovnye-vexi-razvitiya-organov-gosudarstvennoj-bezopasnosti/vchk
https://www.kp.ru/daily/26772/3805436/
https://meduza.io/feature/2017/12/20/sto-let-nazad-byla-osnovana-vchk-glava-fsb-v-chest-yubileya-dal-intervyu-o-peregibah-na-mestah
https://www.securitylab.ru/informer/240647.php
https://www.vedomosti.ru/opinion/articles/2017/12/20/745861-vchk-fsb