Geçengün Ermenistan’daki iktidar partisi olan Cumhuriyetçi Partisi başbakan seçimi konusunda geri adım attı ve dolayısıyla gelecek başbakan seçiminde NikolPaşinyan’ın başbakan olarak seçilme ihtimali yükseldi ve Rusya başta olmak üzere dünyadaki güçler Ermenistan üzerindeki çalışmaları yoğunlaştırmaktadır. Gerçekten de Mayıs ayının başında Rusya Federasyonu Büyükelçisi İvan Volinkin, ABD Büyükelçisi Richard Mills, Avrupa Birliiği Büyükelçisi PyotrSvitalski, Gürcistan Büyükelçisi GiorgiSaganelidze ve Paşinyan arasında bir görüşmegerçekleştirildi.
Özellikle Ermenistan’daki bu gelişme Rusya’nın dikkatini çekmektedir. Ermenistan Rusya’nın Batı ve İslam dünyasını kontrol etmek için nüfuz merkezi konumundadır ve Rusya orayı kaybettiği takdirde Kafkasya’daki kendi nüfuzunu kaybedecek ve bundan başka, kargaşa Rusya içine de sıçrayabilir. Rusya bu gelişme konusunda sürekli açıklamalarda bulunuyor.Rusya Dışişleri Bakanlığı Basın Sözcüsü MariyaZakharovaMoskova’nın Ermenistan ile müttefik ve entegrasyon işbirliğini güçlendirme ve geliştirme yönünde hep çalışmak istediğini söylüyor. Kremlin Sözcüsü DmitriyPeskov da seçimlerin sonucu ne olursa olsun iki ülke arasındaki sıkı ilişkilerin değişmeyeceğinibelirtiyor. Böylece Rusya, Paşinyan Ermenistan başbakan olduktan sonra Ermenistan’ın Rusya’nın nüfuzundan çıkmasına müsaade etmeyeceğini ortaya koydu. Ermenistan’daki altyapıların neredeyse tamamı Rusya’nın elinde olduğundan Ermenistan’ın Rusya’nın baskısına karşı direnme imkânı sıfıra yakındır. Bu yüzden Paşinyan Ermenistan Başbakanı seçilirse ister istemez Rusya ile anlaşacaktır. Aksi takdirde erken meclis seçimi kararının alınmasına yönelik çalışmalar yoğunlaştırılacak ve içindeki karışık durum devam edebilir.
Diğer yandan ABD’nin; Ermeni diasporası vasıtasıyla büyütmeye çalıştığıErmenistan’daki sokak eylemlerive devlet memurlarının da katıldığı eylemler halen devam ediyor. Ayrıca Karabağ’daki Ermeni askerlerin bir kısmı da eyleme katılmak için yola çıktığı iddia edilmektedir. Bu durumda hem Batı ve Rusya Ermenistan üzerindeki çalışmaları ve hamleleri sürdürecek ve Ermenistan içindeki gerginlik de belli bir süre devam edeceği görülüyor.
Ermenistan’da gösteriler devam ederken işçiler ve memurlar da grev yolu ile bu sürece dahil oldular. Kremlin’den bu olaylara ilişkin olarak yapılan açıklamalar temkinli bir düzeyde ve Rusya’nın Ermenistan siyasetini kişiler veya hükümetler odaklı bir çerçeve ve yaklaşımla ele alınmayacağını vurgulayan biçimdeydi. Rusya, Ermenistan’da yaşanan siyasal ve toplumsal gelişmeleri yakından takip etmekte, Batı-Ermenistan olası yakınlaşmasına karşı kişi odaklı değil sistem odaklı tavrını devam ettirmektedir. Ermenistan’ın mevcut altyapı hizmetlerinin, kurumsal vizyonlarının ve dış politika yönelimlerinin Rusya destekli ve Rusya perspektifli bir nitelikte olması Ermenistan’da gelişebilecek bir Batı yönelimini akamete uğratma potansiyeli taşımaktadır.
Bununla birlikte İran’ın Ermenistan ile ilişkilerindeki Rusya faktörü de bu açıdan belirleyicidir. İran ve Ermenistan arasında mevcut olan ekonomik, siyasal ve kültürel ilişki ağı bölgede Rusya öncülüğündeki de facto blok çerçevesinde gelişmektedir. Ermenistan’da yaşanan toplumsal olaylara İran’ın tavrı Rusya ile uyumlu olacağı yönünde bir beklenti oluşturmuştur. Her ne kadar İran, olası toplumsal olaylarda kamu düzeni ve güvenliğinin korunması adına Rusya menşeili sosyal medya ve iletişim aracı olan Telegram’a erişimi yasaklayarak Rusya’ya bu anlamda güvensizlik alt mesajı vermiş olsa da, Ermenistan’da yaşanan gelişmelerde bu durumdan ziyade Rusya ile uyumlu bir tutum benimsenecektir.
KAFKASSAM Uzmanları:
Keisuke WAKİZAKA
Çağatay BALCI
Z.Deniz ALTINSOY
