İngiliz derin devletinin sembolü kraliçedir ve kraliyet ailesi bu ülkenin en önemli ihraç markasıdır. Birleşik Krallık (United Kingdom); resmi olarak dört devletten oluşur: İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda. Bugünkü hanedanlık yani Windsorların saltanatı 1714’te başlar. Bu hanedanlıkta en uzun süre tahtta kalan 1837-1901 arasında hüküm süren Victoria’dır. Sanatta, kültürde, politikada ‘Victoria Dönemi’ olarak adlandırılan o çağda, Britanya Krallığı ‘üzerine güneş batmayan’ küresel bir imparatorluk haline geldi. 1920’li yıllarda yeryüzü coğrafyasının ve nüfusunun dörtte biri bu krallığa bağlıydı. İkinci Dünya Savaşı sonrası bu krallığa bağlı birçok koloninin bağımsız olmasıyla Britanya Krallığı da bugünkü sembolik haline geriledi. Bugün Kraliçe, aynı zamanda, eski İngiliz kolonilerinin de katıldığı İngiliz Milletler Topluluğu’nun (Commonwealth of Nations) da başı sayılıyor. Günümüzde bu topluluğa tam 54 egemen devlet bağlı. Bu 54 devletten 16’sı Kraliçe’yi halâ devlet başkanı kabul ediyor. Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda’da bugün bile ‘devlet başkanı’ makamı yoktur. Onların yerine ‘Vali’ vardır. Kraliçe, bu ülkelerin yönetiminde fiili fonksiyona sahip olmasa da bu ülkelerin devlet başkanı sayılıyor. İngiltere yani Birleşik Krallığın yazılı bir Anayasası yok. Kraliçe devletin başkanı. Ülkenin resmi milli marşı da, ‘’God save the Queen (Tanrı Kraliçeyi Korusun)’’ İngiltere Kraliçesi dünyanın en zengin devlet başkanlarından biri. 2006 yılında Forbes; 650 milyon dolarlık kişisel serveti olduğunu yazmıştı. Kraliçe’nin Padişahların ‘halifelik’ unvanı gibi bir dini fonksiyonu da var. Unvanlarından biri de “Deffender of Faith (Dinin Müdafii)”. Çünkü Kral ya da Kraliçe aynı zamanda, İngiliz milli mezhebi Anglikan Kilisesinin de başı sayılıyor. Anglikan Kilisesinin (ABD’de ‘başkanların ve elitlerin mezhebi’ olarak bilinen Episkopalyan kilisesi de Anglikan kilisesine bağlı) başpiskopos ve piskoposlarını Kraliçe atar. Kraliçe Elizabeth’in kocası Prens Philip; sarayın gizli sahibi olarak görülüyor ve komplo teorilerinde Prenses Diana’nın ölüm emrini verdiği iddia ediliyor.(1)
İngiliz kraliyet tahtının ikinci sıradaki varisi Cambridge Dükü Prens William’ın, Ortadoğu turunun ilk ayağında Ürdün’ü ziyaret etmesi ne anlama geliyor? Petrol; Ortadoğu’daki emperyalist müdahalenin ve mücadelenin temel sebeplerinden biri. Dünya siyasetinde merkezî rol oynayan Ortadoğu, Soğuk Savaş döneminde gücü elinde tutmak isteyen tarafların çıkar çatışmalarına sahnesiydi. Günümüzde de değişen bir şey yok. Temel enerji kaynağı petrol ve doğalgazın bölgede bol miktarda bulunması, Ortadoğu’ya nüfuz etmek isteyen emperyalist devletler, sömürgeleştirme politikaları geliştirdi. İngiltere; Orta Doğu’yu sömürgeleştirmede önünde engel gördüğü dönemin tek egemen gücü Osmanlı’nın yıkılma sürecinde aktif yer aldı. Ortadoğu’da yer almaya başladığı dönemden bugüne, çıkarları doğrultusunda bölgeyi şekillendirmek istedi, bölgede önemli bir aktör oldu ve Arap hanedanlarıyla yakın ilişkiler geliştirdi. ABD, İngiltere, Fransa ve Rusya gibi güçler bölgede kendi çıkarları doğrultusunda ayrı ayrı politikalar izliyor. Sykes-Picot Anlaşması ile Suriye bölgesi üzerinde kurulması planlanan ve Ürdün ile Musul’u da kapsayan Arap Krallığı’nın İngiltere ve Fransa koruyuculuğu altında bulunması bu Anlaşma ile kararlaştırıldı. Bu anlaşmalarda ana konu Osmanlı topraklarının paylaşılması idi. Bu anlaşmalara göre Fransa İç Anadolu’nun doğu ve orta bölgesi, Güneydoğu Anadolu’da bazı yerler, Suriye ve Kuzey Irak’ı alacak, İngiltere ise Filistin, Ürdün Orta ve Güney Irak’a sahip olacaktı. Oyunu bozan Bozkurt Mustafa Kemal Paşa oldu.
İngiliz kraliyet tahtının ikinci sıradaki varisi Cambridge Dükü Prens William’ın, Ortadoğu turunun ilk ayağında Ürdün’ü ziyareti tesadüf değil. Nitekim Prens William’ın; Ürdün’ü Suriyeli ve Filistinli mültecilere yönelik tutumu için övmesi ve iki krallık arasındaki tarihi bağlara ve dostluğa vurgu yapması da rastlandı sayılmaz. Bilmeyenler için hatırlatalım, Bugünkü Ürdün Kralı ve ailesi; Osmanlı’ya isyan eden Mekke Şerifi Hüseyin’in torunları. United Kingdom protokolü tarihi bilincini muhafaza ediyor ve bağlantılarını bu bilinç üzerinden güncelliyor. 36 yaşındaki Prens William, Ürdün gezisinde Veliaht Prens Hüseyin tarafından ağırlandı. Babasının İngiliz Havayollarında çalıştığı dönemde, çocukluğunun üç yılını Ürdün’de geçirdiğini hatırlatan William ailesinin burada yaşadığı dönemi sevgiyle hatırladığını belirtti. İki ülke arasındaki ilişkinin gerçek ve derin olduğunu belirten İngiliz Prensi, “Bizim tarihi bağlarımız ve dostluğumuz, iki ülkeyi de vatanı olarak gören binlerce insanın hayatında önemli yere sahip oldu” dedi.(2) İngiltere ABD’nin Ortadoğu’ya dönmesinden çekiniyor. Bir başka korkusu da ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le barışma ihtimalinin yüksekliği. Bu korku boş değil. Çünkü İki liderin önümüzdeki ay görüşmesi planlanıyor. İngiliz bakanlar, Putin’in Trump’ı Avrupa’daki ABD askerlerinin etkisini azaltacak politikalara ikna ederek Avrupa’daki NATO ülkelerini Rusya’ya karşı savunmasız bırakacağından endişeleniyor.(3)
Ürdün’den sonraki durak İsrail’di. Bu ziyaretin önemi William Arthur Philip’in İngiltere Kraliyet Ailesi’nden İsrail’e resmi ziyaret düzenleyen ilk isim olmasında gizli. Philip resmi temas programı çerçevesinde İsrail’de Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin ve Başbakan Benyamin Netanyahu ile görüştü. William’ın diğer durağı ise Batı Kudüs’te bulunan ve 2. Dünya Savaşı’nda hayatını kaybeden Yahudilerin anısına yapılan Yad Vaşem-Soykırım Müzesi’ydi.(4) Yad Vashem Holokost kurbanları için merkez anıt. İngiltere büyükelçiliği ikametgâhında resepsiyonda konuşan William Arthur Philip, ekonomi, bilim ve güvenlik alanında yenilik, çeşitlilik, yetenek ve gelişmeye dayanan İngiltere-İsrail işbirliğini övdü.(5) William Arthur Philip’in Birde Filistin ziyareti var. Ama bu ziyaret öncesinde İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin’in; Prens William’ın Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile yarın yapacağı görüşmeye işaret ederek, kendisinin barış mesajını Abbas’a iletmesini istemesi üzerinde düşünülmeli. Ben ne anladığımı söyleyeyim; Reuven Rivlin diyor ki, “-ne de olsa Filistin sorununa tarihi katkınızı biliyoruz, onlar sizi dinler!” Çünkü Filistin Arapları yüzyılın başında Türk hükümranlığından İngiliz egemenliğine geçmeyi kabul etmişlerdi. William Arthur Philip, sadece İsrail değil, Filistin’e de resmi ziyaret düzenleyen ilk Kraliyet ailesi üyesi. Resmi törenle karşılanan Prens William’ın, Filistin’den, protokol dışına çıkarak ‘ülke’ olarak bahsetmesi ise dikkat çekti. William “İki ülkenin beraber çalışmasından memnuniyet duyuyorum. Daha önce eğitim ve yardım konularında beraberce başarılı çalışmalarımız oldu. Ben de sizin gibi bölgede kalıcı barışın sağlanmasını umuyorum” dedi.(6)
1877’de Kudüs, Nablus ve Akka Osmanlı merkezi idare sisteminde Kudüs Mutasarrıflığına bağlıydı. Filistin’in kuzeyi Beyrut Valiliği’ne güneyi ise Kudüs Mutasarrıflığı idaresindeydi. I. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkan Osmanlı İmparatorluğu Filistin’deki 402 yıllık hâkimiyetini kaybederken çok değer verdiği Kudüs’e zarar gelmemesi için şehri askeri bakımdan boşaltarak tarihe ve kültüre olan saygısını göz önüne alarak şehir dışında savunma yaptı. Osmanlı İmparatorluğu savaşı kaybedince bugünkü Birleşmiş Milletler’in temelini oluşturan Milletler Cemiyeti Filistin’i İngiliz himayesine verdi. Bu topraklar, 1917-48 arasındaki İngiliz sömürgeciliğinin bitmesinden beri ilk kez İngiliz kraliyet üyesinin ziyaretine tanıklık etti. Bana sorarsanız; Cambridge Dükü Prens William Arthur Philip’in Ürdün, İsrail ve Filistin temasları, İngiliz Kraliyet egemenliğinin bir tür diplomatik tescil operasyonudur. İngilizler bölgede hak iddia ediyor. Ama unuttukları bir şey var; İsrail yönetimi onlar gibi düşünmüyor. Düşünmüyor çünkü tarihsel olarak İngilizlerin Yahudi karşıtı politikalarını çok iyi biliyorlar.
Neden mi? Balfour’dan birkaç sene sonra sözde Yahudi taraftarı olan İngiltere’nin politikasının tamamen Yahudilerin aleyhine döndüğünü ve bölgedeki çıkarları adına, olası her türlü barışı son dakikaya dek sabote ettiğinin farkındalar. İngilizlerin sayesinde Filistin meselesi günümüze dek çözülemeyen bir sorunlar yumağı haline dönüşmüştü. Geleneksel Yahudi düşmanlığının da etkisinde, dünya kamuoyu bu sorunu sâdece İsrail’in üzerine yükleniyor. İsrail yönetimine göre; eğer İngiliz diplomasisi, bir hayalet gibi Filistin meselesine Mısır, Suriye ve diğer Arap ülkelerini dahil etmemiş olsaydı; Yahudiler ve Ürdün Nehrinin her iki tarafında bulunan Filistinli Araplar arasında, ülkede iç savaş çıkmadan on yıl önce ülke barışçıl bir şekilde taksim edilmiş olacaktı. İngilizlerin sömürü amaçlı olarak bir ülkeye getirdikleri ‘medeniyet’ ile kamufle olup su yüzeyine saygınlıkla çıkmaları bu gerçeği değiştirmiyor. Bir asır kadar önce Ortadoğu haritasını çizen fakat Çanakkale’de uğradıkları yenilgiyi unutamayan üstelik Türkiye üzerindeki emellerini de gerçekleştirmeyen İngilizler, günümüzde de bölgedeki siyasal aktörler arasında pek görünmemekle beraber; özgün politik tutkularından ve yöntemlerinden vazgeçmedi.(7)
Bakınız:
1- Cemal Tunçdemir/ Tarihin en büyük pembe dizisi: İngiliz Kraliyet Ailesi/ http://amerikabulteni.com/2013/07/29/tarihin-en-buyuk-pembe-dizisi-ingiliz-kraliyet-ailesi/
2- http:// https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44638758
3- www.salom.com.tr/haber-107239- prens_william_ortadogu_turunun_ilk_ayaginda_urdundeydi.html
4- https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201806261034026379-ilk-ingiltere-kraliyet-ailesi-uyesi-israil/
5- https://www.debka.com/mivzak/prince-william-hails-israel-uk-ties-which-have-never-been-stronger/
6- http://tr.euronews.com/2018/06/28/prens-william-dan-filistin-e-tarihi-ziyaret
7- Yusuf Besalel / İsrail-Arap Savaşının Baş Sorumlusu: İngiltere/ http://www.salom.com.tr/haber-103991-Israilarap_savasinin_bas_sorumlusu_Ingiltere.html
Ömür Çelikdönmez
Twitter: @oc32oc39
