Kosova’nın kuzeyinde Mitrovica, Zvecan, Leposavic ve Zubin Potok adlı 4 kasaba yerel yönetim ve genel görünüm itibarıyla Kosovalı Sırpların kontrolü altında. Priştine’nin bölgedeki egemenliğini gösteren neredeyse tek unsur sınır/gümrük.
Kosova’da iktidarda olan ulusalcı çizgideki Vetevendosje ve lideri Albin Kurti, ülkenin bir önceki lider kuşağı ve PDK ile LDK’ye oranla Belgrad’a ve hatta AB’ye yönelik pozisyon itibarıyla da daha şahin bir görüntüde. Son hamlesi ise Sırbistan’dan Kuzey Kosova’ya giriş çıkış yapacakların Sırp pasaportlarının tanınmaması yönünde oldu. Daha önce gümrükler ve vergi gibi birçok hususta da gerginlik yaşanmış ve Sırbistan ile Kosova özel güçleri sınır hattında karşı karşıya gelmişti. Fakat o dönemde çatışma çıkmadı.
Kuzey Kosova, AB gözetimindeki müzakerelerde de pseudo bir federalizme referansla Sırp Belediyeler Birliği adı altında özerklik benzeri bir yapıya kavuşturulmak istendi. Fakat Kurti ve Vetevendosje buna net şekilde karşı çıkıyor. Haşim Taçi döneminde, ABD’nin talebiyle Sırbistan’daki Presevo Vadisi ile Kuzey Kosova arasında bir toprak takası teklifi de oldu. Bu teklif o zaman da Priştine ve hatta AB tarafından bile kabul görmemişti. Peki bu mesele neden şimdi gündeme geldi?
Uluslararası konjonktür. Rusya’nın Ukrayna müdahalesinin buraya yansımada bulunabileceğini daha önce de yazmıştım. Hatta Bosna için de bu olabilir demiştim. Şimdi buna Tayvan’ı da ekleyebiliriz. Pelosi özelinde Tayvan’ın bu denli gündemde kalması Pekin’in karşı bir cevabını da beraberinde getirebilir.Zira Sırbistan’da ve Bosna Sırp Cumhuriyeti’nde AB’den sonra en fazla yatırım yapan ve hem Vucic hem de Dodik gibi popülist liderlerin yönetimlerine en fazla destek veren aktörlerden biri Putin ise diğeri de Jinping’in Çin’idir.
Bu arada bu gerginliğin benzeri olduğunu söyleyebileceğimiz eylemliliklerden biri Eylül 2021’de yaşanmıştı. Hatta Ukrayna işgali başladıktan sonra da bu tarz tırmandırıcı eylem ve söylemler oldu. Aslında Belgrad’ın hedefi Kosova güvenlik gücünün Kosovalı Sırplara ya da Sırbistan Ordusu’na (özel kuvvetler) saldırmasını sağlayarak Kuzey Kosova’ya ve hatta daha geniş bir çerçevede tüm Kosova’ya askeri operasyon/işgal gerekçesi sunmasını sağlamak. Açıklamaları bu yönde değerlendiriyorum.
Göktürk Tüysüzoğlu
