Ermenistan, Türkiye sınırından sadece 16 kilometre uzakta bulunan ve kullanım ömrünü yıllar önce tamamladığı için potansiyel tehlike oluşturan Metzamor Nükleer Santrali’nin yenisini yapmaya karar verdi.

Asbarez gazetesinin haberine göre Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, geçen hafta Moskova’da düzenlenen Dünya Atom Haftası konferansında yaptığı konuşmada, ülkesinin nükleer enerjiye bağlılığını sürdüreceğini belirtti.

Mevcut reaktörün işletme süresinin 10 yıl uzatıldığını ve 2036’ya kadar kullanılacağını açıklayan Paşinyan, yeni bir santral inşasının ciddi maliyet ve uzun hazırlık gerektirdiğini söyledi.

Konferansa, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi’nin yanı sıra birçok yabancı lider katıldı.

Paşinyan konuşmasında, “Bu ek uzatma, Ermenistan Nükleer Santrali’nin ömrünün sona ermesinin ardından yeni bir üretim ünitesine yumuşak geçiş için güçlü bir temel oluşturacak” dedi.

Santral konusunda ekonomik verimlilik, güvenlik ve ülkenin enerji sisteminin özelliklerini dikkate alan bir karar için UAEA ve partner ülkelerle yakın iş birliğini sürdüreceklerini belirten Paşinyan, “Yeni enerji tesisleri hizmete girdiğinde, bölgesel kalkınmanın önemli bir unsuru haline gelecek” diye konuştu.

Geçmişte hem Rusya hem de ABD projeye ilgi göstermişti. 2022’de Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile dönemin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken arasında “stratejik nükleer iş birliği” konusunda mutabakat zaptı imzalanmış, Washington 2023’te Ermenistan’da küçük modüler reaktörlerle donatılmış bir santral kurma olasılığını değerlendirdiğini açıklamıştı.

Metsamor nükleer tesisi, şu anda Rus Rosatom şirketi tarafından işletiliyor. Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihachev, Moskova’da Paşinyan ile görüşmesinde santralin 1988 Spitak depreminde zarar görmediğini söyledi.

Lihachev, “Bu, dünyada böyle bir darbeye dayanabilmiş tek nükleer santral. O günden bu yana Ermeni uzmanlar, Rosatom’un desteğiyle projeyi yürütüyor. Tesis sizin ama gurur hepimizin” dedi.

Yeni santral konusunda Rusya’nın olası rolüne değinmeyen Lihachev, “Nükleer enerjide bir sonraki adımı nasıl seçeceğinizi büyük saygıyla izliyoruz. Bu karar, ülkenizin en az 100 yıllık politikasını şekillendirecek. Ermenistan’ın ve Ermeni halkının çıkarlarının korunması için elimizden geleni yapacağız” diye konuştu.

1976 yılında devreye giren santralde biri işlevsel 2 adet 408 MW güce sahip VVER-440/230 tipi reaktör bulunuyor. Santral Türkiye sınırına 16, Ermenistan’ın başkenti Erivan’a 32, Iğdır’a 30, Kars’a 100 kilometre uzaklıkta.

Iğdır’da kanser vakaları

Türkiye’deki çevre örgütleri, kullanım süresini 20 yıl önce tamamladığını belirttikleri santralin hemen kapatılmasını istiyor.

İklim Haber‘e göre, Mersin Doğa ve Çevre Derneği Başkanı Sabahat Aslan, Haziran ayında Iğdır’da yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Metzamor Nükleer Santrali günümüzde dünyadaki mevcut santrallar içinde en riskli teknolojiye sahip olanı. Özellikle Iğdır’da çevre ve insan sağlığını olumsuz etkiliyor. Nükleerle ilgili bütün uluslararası kurumlara ve Ermenistan hükümetine sesleniyoruz. Ermenistan Çernobil ve Fukuşima olmadan Metzamor Nükleer Santrali’ni kapatın. Bu santralin kapatılması için ülkemizin ilgili kurumları acilen harekete geçmeli. Santral kapatılana kadar mücadelemiz devam edecek. Iğdır, Metzamor yüzünden çok zarar görmekte. Buradan arayan arkadaşlarımız şöyle bir bilgi verdi: Bu bölgede kanser vakaları o kadar arttı, yoksul insanlar tedavi olamıyor. Lösemili bebek doğumlarında artış var. Dolayısıyla Türkiye hükümeti gereken tedbirleri almak zorunda.”