ABD dönemsel olarak geçmişteki tarihi görüşmeler ve gizli görüşmeleri yayımlamaktadır. Yakın tarihimizde de Clinton döneminin telefon görüşmeleri yayımlanmaya başlamıştır. Bu dönemin Rusya devlet başkanı Yeltsin ile ABD başkanı Clinton arasındaki telefon görüşmeleri yayımlanmıştır. Bu görüşmelerde dikkat çeken noktalar Rusya’nın Plütonyum ve uranyum reaktörleri, Rusya’daki seçimler, Rusya’nın g8’ girmesi ve karşılıklı görüşmeler, Yeltsin’in Çin ile ABD arasında arabuluculuğu ve iki ülke arasındaki diplomatik yakınlaşmayı sağlamaya çalışması gibi konular ilginç noktalardandır. Rusya’nın Çeçenistan savaşı döneminde Clinton’un Kral Hasan’a mektup gönderdiği ve Rusya’yı Çeçenistan savaşında haklı bulduğu ve her türlü yardıma açık olduğuna dair sözleri, Rusya’nın o dönemde IMF’den aldığı 300 milyon dolarlık kredi ve bu miktarın azlığı konusunda Yeltsin’in Clinton’a serzenişleri dikkat çeken notlardandır. Görüşmelerin geneli Start Ve ABM anlaşmaları konusundadır. Clinton bir görüşmede uluslararası uzay istasyonun iki ülke ortak gelişiminde önemi, Rusya’nın Ukrayna toprakları konusunda herhangi bir anlaşmaya imza atmayacağını telefon konuşmasında beyan eden Yeltsin, başka bir görüşmede ABD’nin Ukrayna konusunda Rusya’ya yardımcı olmadığını, ABD’nin kırım yakınlarında Karadeniz’de yaptığı manevraları değerlendirirken Rusya’nın Küba’da aynı bir tatbikat yaparsa bunu ABD’nin nasıl karşılayacağını soruyor. Rusya’nın Sivas topla doğru bir genişlemesinin olmadığını, Gürcistan’ın ve Moldova’nında genişleme gibi bir konularının olmadığını beyan ediyor. Clinton ise bu görüşmede cevaben: Rusya’nın diğer ülkelerin toprak bütünlüğüne saygılı olduğunu bildiklerini NATO’da yeni bir konseptin oluşturulmaya başlandığını, Rusya’nın bu konsepte Avrupa ile barışık bir şekilde Özgür bir Avrupa’nın kurulmaya çalışıldığını belirtiyor. Bir görüşmede Clinton’un Rusya’yı ABD’nin o dönemde uyguladığı Jacson-Vanik protokolünden çıkarmaya çabaladığını beyan eden Clinton bir başka telefon görüşmesinde Karabağ konusunda ABD-Fransız-Rusya üçlü bir masa kurulmasını önerirken, Yeltsin bu konuda Clinton’un çok büyük çaba sarf ettiğini lakin bu konuda Petrosyan ve Aliyev ile görüşmeden herhangi bir karara bağlanamayacağını söylüyor. Bir görüşmede İran konusunda Clinton: İran’ın ABd den çok stratejik ve tehlikeli silahlar aldığını askeri istihbarat kaynaklarının bildirdiğini söylerken Yeltsin silahları Çin ve Kuzey kore’nin verdiğini ve Rusya’nın herhangi bir askeri satışı olmadığını söylüyor.
Görüşme kayıtları linktedir.
Kafkassam /Ömer GÖK

https://clinton.presidentiallibraries.us/items/show/57569