Azerbaycan-Ermenistan Çatışmasında Gürcistan’ın Mecbur Tarafsızlığı

12 Temmuz 2020 tarihinde Ermenistan’ın Azerbaycan’ın Tovuz bölgesine saldırısıyla başlayan Ermenistan-Azerbaycan çatışması konusunda Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili Ermenistan-Azerbaycan sınırında yaşanan gerginlik hakkında şöyle ifade etmiştir:
“Bugün hepimiz görünmez düşmanla kavga ederken uluslararası dayanışma ve küresel istikrarın sağlanması oldukça önemlidir. Bölgemizde barış ve güvenlik hem Gürcistan’ın gelecek gelişmesi bakımından hem de dost ve ortak ülkelerimiz Ermenistan ve Azerbaycan için gereklidir”.
Zurabişvili’nin bu açıklamasına karşı Azerbaycan’dakilerin önemli kısmı rahatsızlık duymakta ve Gürcistan’ın bu tutumuna sert tepki göstermektedir. Onlara göre Gürcistan Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü desteklerken Ermenistan ve Azerbaycan’ın beraber olmasını isteyerek Ermenistan’a iyi davranmaya çalışmaktadır ve Gürcistan Azerbaycan için güvenilmez ülkedir.
Fakat gerçekte ise Gürcistan Ukrayna ve Pakistan gibi ülkelerden farklı durumda yer almakta ve Gürcistan Azerbaycan-Ermenistan çatışmasında mümkün olduğu kadar tarafsız davranmak zorundadır. Dış politika açısından baktığımızda Gürcistan da Azerbaycan gibi toprak bütünlüğü meselesi ile uğraştığından dolayı Azerbaycan’ı desteklediğini sıkça dile getirmektedir.
Fakat iç politika açısından baktığımızda farklı durum görülmektedir. Gürcistan’da hem Türkler hem de Ermeniler toplam nüfusunun yaklaşık %5’i-%10’unu oluşturduğundan dolayı onların görüşleri Gürcistan için ihmal edilemez. Ayrıca hem Türklerin hem de Ermenilerin sırayla Borçalı ve Cavahetya bölgelerinde yoğun şekilde yaşamaları Gürcistan’ın durumunu daha da zorlaştırmaktadır. Özellikle Cavahetya bölgesi 2000’li yıllara kadar Gürcistan hükümetinin tamamen kontrol edemediği bölge olup Ermenilerin adı konmamış bir şekilde özerk bölgesi gibi algılanmaktadır. Son zamanlarda Ermenistan hükümeti bu bölgeye yoğunlaşmaktadır. Böylece Cavahetya bölgesinin “ikinci Dağlık Karabağ olması” korkusu her zaman Gürcistan hükümetinin kafasında vardı ve dolayısıyla Türk-Ermeni ilişkileri konusunda son derece dikkatli davranmaktadır. Mesela Cavahetya’daki Ermenilerin görüşlerini ileri sürerek Ahıska Türklerinin geri dönmesi konusunda çekingen davranmakta ve “Ermeni Meselesi” ve Karabağ Sorununun açık sahada konuşulmasını istememektedir.
Gerçekten de Türk-Ermeni ilişkiler konusunda Gürcistan ipin üzerinde yürüdüğü gibi görülmekte ve bu konuda tek tarafı tuttuğu takdirde ülke içinde Türk-Ermeni çatışmasının patlak vermesine yol açabilir ve bu durum Gürcistan’ı büyük ölçekli kargaşaya götürecektir.
Bu durumdan dolayı Gürcistan Türk-Ermeni ilişkileri ve Karabağ Meselesi konusunda eli ve kolu bağlı olan mahkûmun durumuna benzemekte ve Gürcistan’ın tek tarafı tutması neredeyse imkânsızdır. Gürcistan Ermenistan-Azerbaycan çatışmasının ülke içindeki Türkler ve Ermenilere sıçramasından son derece korkmaktadır. Böylece Gürcistan bu çatışma konusunda mümkün olduğu kadar tarafsız davranmaya çalışmakta ve meselenin Gürcistan’a bulaşmasını engellemeye alışmaktadır.
Dr. Öğr. Üyesi Keisuke Wakizaka
kafkassam Gürcistan uzmanı