Çin ve Rusya, ABD’nin dünya üzerindeki kötü etkisi olarak tanımladıkları durumu dengelemek amacıyla derin bir stratejik ortaklığın doğduğunu duyurdu. Bu açıklama, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping Pekin’deki Kış Olimpiyat Oyunları açılış gününde Rus mevkidaşı Vladimir Putin’i ağırladığı sırada geldi.
Reuters haber ajansına göre, iki ülke yaptıkları ortak açıklamada, yeni ilişkilerinin Soğuk Savaş zamanındaki siyasi veya askeri anlaşmazlıkların hepsini geride bıraktığı belirtildi.
Pekin ve Moskova, iki ülke arasındaki dostluğun sınırsız olduğunu ve herhangi bir alanda iş birliği yasağı olmadığını belirterek, uzay, iklim değişikliği, yapay zekâ ve internet kontrolü dahil olmak üzere birçok alan ve cephede ortaklık planları olduğunu açıkladılar.
Anlaşma, Rusya ve Çin’in kendi insan hakları ve demokrasi vizyonlarına dayalı yeni bir uluslararası düzen inşa etmek için ABD’ye karşı birlikte çalışma kararlılığının en açık ilanını temsil ediyor.
İdeolojik yakınlık etraflıca ifade edilirken, Putin’in dün (Cuma) Çin ile yeni bir gaz anlaşması imzalandığını açıklamasına rağmen, bu açıklamanın hemen somut bir iş birliğine dönüşüp dönüşmeyeceği, ya da yalnızca bir kamu politikası yaklaşımı mı olacağı belli değil.
Londra merkezli RUSI araştırma merkezinden Jonathan Eyal, bildirinin, ABD ve Batı dünya görüşünün ‘açık bir reddi’ ve Rusya ile Çin arasında askeri bir ittifak oluşturmak için potansiyel bir yapı taşı olabileceği değerlendirmesinde bulundu.
Eyal, aynı zamanda “Söz konusu bildiri, dünyayı diktatörlük için güvenli bir yer haline getirme stratejisinin en açık şekilde dile getirilmiş halidir. Bu tarihe geçecek bir an, zira kendilerinin kapana kısıldıklarını ve dünyaya ilişkin vizyonlarını güçlü bir şekilde ifade etmenin ve tanıtmanın zamanı geldiğini hissediyorlar” ifadelerini kullandı.
Rusya ve Çin, insan hakları sicili ve Ukrayna sınırlarına yakın alanlarda Rus askeri konuşlanması da dahil olmak üzere birçok konuda Batı tarafından baskıya uğradıkları bir zamanda daha da yakınlaşıyorlar.
Bildirinin yayınlanması çok önemli bir zamanlamaya sahip zira Çin’in ev sahipliğinde düzenlenen ve ABD tarafından diplomatik olarak boykot edilen, Kış Olimpiyat Oyunları’nın açılış töreni ile birlikte geldi.
Jonathan Eyal, Çin ve Rusya’nın, ABD ve müttefikleri Tayvan ve Ukrayna ve NATO’nun genişlemesi gibi tüm önemli anlaşmazlık konularında birbirlerini açıkça desteklediklerine dikkat çekti.
