Kosova-Serbiya qarşıdurmasının Balkan bölgəsindəki “minalar”ın hər an partlamağa hazır olmasından qaynaqlandığı bəllidir: kiçik qığılcım belə bu bölgədə münaqişənin yenidən alovlanmasına zəmin yarada bilər, hərçənd, bunun indi – Ukrayna müharibəsi ilə dəyişən geosiyasi şərtlər fonunda baş verməsi Qərb-Rusiya qarşıdurmasının bir parçası kimi də görünür.

Bu bölgədə eskalasiya Rusiyaya sərf edir:

– Avropada Ukraynadan sonra ikinci cəbhənin açılması rusların əlini gücləndirə bilər;
– Rusiya qazından asılılığı azaltmaq istəyən Avropanın alternativ enerji mənbələrinin marşrutlarından olan bölgədə hərbi qarşıdurma rusların marağında ola bilər;
– Kosova-Serbiya toqquşmasının bütövlükdə Balkan bölgəsinə yayılması perspektivi həmişə aktual olub və belə perspektiv Avropanın alternativ mənbələrdən biri kimi gördüyü Azərbaycan qazının Avropaya çıxış istiqamətinə də risklər yarada bilər: bununla yanaşı, Ukrayna müharibəsindən sonra Avropa İttifaqı Azərbaycanın Qərbi Balkanların qaz təchizatında da iştirak etməsini istəyir və bu, Rusiyanın bazardakı payının azalması gözləntilərini ortaya çıxarır;

Qarşıdurmaya bu kontekstdə baxdıqda, xüsusilə ordunu hərəkətə gətirən Serbiyanın Rusiyanın müttəfiqi olduğunu nəzərə aldıqda, hadisələrdə “rus izi”ni axtarmağa əsaslar yaranır. Hərçənd, bir neçə məqam açıq suallar yaradır:

Birincisi, qarşıdurmanın motividir: Kosova Serbiya nömrəli avtomobillərə müvəqqəti nömrə və keçid sənədi verilməsini nəzərdə tutan qaydalar tətbiq edir, o cümlədən, ölkənin şimalında Belqrada bağlı olan yerli serblərin vətəndaşlığı qəbul etməsini tələb edir; bu gərginliyin rəsmi Priştinanın addımından sonra başladığı deməkdir;

İkincisi, Kosovanı tanımayan və yenidən özünə biləşdirilməsi üçün fürsət gözləyən Serbiyanın indi buna getməsi ehtimalının az olmasıdır, hətta Albaniya və Kosovanın birləşməsi perspektivini təhlükə olaraq görsə belə, Belqrad NATO-nun mövcud olduğu bölgəyə hücum etməyin nəticəsini anlayır;

Üçüncüsü, mümkün eskalasiyanın nəticəsində Qərb cəbhəsinin Belqradı mövcud siyasətindən – Rusiya ilə yaxınlığından uzaqlaşdırması riskləri var;

Bu baxımdan, Kosova-Serbiya gərginliyi Rusiyaya yaxınlığı ilə seçilən Belqrada Qərbin “mesajı” da ola bilər.

Baş verənlər Balkanların siyasi xəritəsinin yenidən dəyişə biləcəyi, yaxud belə istəklərin olduğunu ön plana çıxarır.

Asif Nerimanlı Kafkassam