Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ülkesi adına önemli bir adam, Türkiye ve Azerbaycan içinse ciddiye alınması gereken oldukça akılcı ve gerçekçi bir kişilik.
Niye mi ?
Paşinyan’ın Türk düşmânlığı konusunda diğer Ermenîlerden bir farkı yok. 21 Ekim 2020 de yaptığı bir açıklamada ‘Karabağ için artık diplomatik çözüm yok, sonuna kadar savaşacağız, Karabağ olmadan Ermenistan da olmaz, sonuna kadar savaşacağız’ demişti.
Bu noktadan bugün, ‘Karabağ Azerbaycan toprağıdır, Karabağ da Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin hiçbir unsuru bulunmamaktadır ‘ noktasına geldi ya da getirildi.
Ermeniler 19. Yüzyılın başlarında Çarlık Rusyası tarafından Türk nüfusunun hakim olduğu ve Akkoyunlu ve Safafi devletlerinden sonra Revan hanlığının hakimiyetindeki bügünkü topraklara yerleştirildi.
1917 Devrimi’nden sonra Rus Devletinin çöküşü üzerine kurulan Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 28 Mayıs 1918’de dağıldı ve Erivan’da Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ilan edildi. 2,5 yıl süren bağımsızlığın ardından 1920 Kasım ayında Sovyet ordularının işgaline uğrayarak bağımsızlığını kaybetti ve 2 Aralık 1920’de Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla Sovyetler Birliği’ne katıldı.
O günden 2018 yılında Başbakan olan Paşinyan’a kadar Ermenistan Karabağ Klanı (Hay klanı da diyebiliriz) yönetildi. (Şunu diyebilirsiniz Ermenistan’da Haylardan başka bir gurup mu var ? Evet var Grigoryanlar var.. Ama bu bir başka yazı konusu)
Paşinyan ile Ermenistan’da Karabağ/Hay klanının dışında biri ilk kez Başbakan olmuştu.
Karabağ Klanı, küçük bir azınlık olarak Rusların kucağında, onların emir eri gibi hareket ediyor Avrupa ve Amerika’daki Ermeni lobisinden gelen paralarla keyif sürüyordu. Ermenistan’ın bütün stratejik kurumlarını Ruslara satmışlardı. Ermenistan halkı Türkler bizi öldürecek diye korkutularak açlık sınırında yaşıyordu.
Paşinyan, halkın bu rahatsızlıklarını kullanarak 8 Mayıs 2018’de Başbakan oldu. İlk zamanlarda Karabağ klanını çok rahatsız etmeyecek şekilde davrandı.. Bir yandan da Batı ile ilişkileri geliştirmeye başladı. Rusya Paşinyan’dan rahatsızdı ancak Ermenistan’daki gücüne güvenerek Paşinyan’a sessiz kaldı. Paşinyan,yaptığı icraatlarla halk nezdinde her geçen gün itibarını artırdı..
Rusya’nın birkaç kez kendisini devirme girişimlerini de ustalıkla boşa çıkardı.
Azerbaycan ve Türkiye ile işgal altında tuttuğu Azerbaycan toprakları sebebiyle yıllardır yaşanan sorunları kucağında buldu Paşinyan.
Paşinyan Rusya ve Batı’ya güvenerek kalıcı hale gelen bu sorunun çözümü için Ermeni tezlerini savunmaya devam etti..
Nereye kadar ?
Azerbaycan 30 yıl sabrettikten sonra 27 Eylül 2020’de işgal altındaki topraklarını kurtarmak için bir askeri operasyon başlatmasına kadar. İkinci Karabağ Savaşı olarak da bilinen bu 44 günlük askeri operasyonun ardından Ermenistan’ın yaklaşık 30 yıldır işgal altında tuttuğu Azerbaycan topraklarından 5 il, 4 kasaba ve 286 köy kurtarıldı.
2. Karabağ Savaşı’nın ardından Paşiyan;
1- Güvendikleri Rusya’nın kendi çıkarları için Ermenistan’ı her an satacağını,
2-Ermenistan’ın gelişmesinin yolunun Türkiye ve Âzerbaycan ile anlaşmaktan geçtiğini anladı.
Sık sık Âzerbaycan ile barış anlaşmasına hazır olduğunu, Karabağ’ın Âzerbaycan toprağı olduğunu dile getirmesinin sebebi de buydu. Ermenistan’ın batısını, 328 kilometre boyunca, Türkiye kaplıyor. Aynı şekilde doğusunu ve güneybatısını da, 1007 kilometre boyunca Âzerbaycan kaplıyor. Yâni batıdan ve doğudan, tam 1335 kilometre boyunca sıkışmış bir durumdalar.
Böyle bir durum varken, Ermenîlerin 150 yıldır manyakça bir kîni sürdürmeleri ve bu kîn
uğruna, 1335 kilometre yerine, 44 kilometrelik İrân ve 219 kilometrelik Gürcistan sınırı üzerinden dünyâya açılmaya çalışmaları çok mantıksız. Ermenistan, zenginleşmek istiyorsa, Türkiye ve Âzerbaycan ile dostça ilişkiler kurmak ve her türlü düşmânlığı bırakmak zorunda.
Zenginlik ve gösteriş içinde yaşayan Diaspora Ermenîlerinin düşmânlığı sürdürmeleri normal. Çünkü onları etkileyen bir şey yok. Ama yoksulluk içinde yaşayan Ermenistan Ermenîleri için böyle bir hak yok. Kaldı ki, on binlerce Ermenistanlının kaçak işçi olarak Türkiye’ye gelmeye çalıştıkları bilinirken; hâlâ düşmânlık sürdürmeleri, ciddî bir psikiyatrik hastalık olabilir.
Paşinyan da bunu bildiği için akılcı hareket ediyor. Âzerbaycan’ın yürüttüğü harekât hakkında, Ermenistan’ın müdâhil olmayacağını, Karabağ’ın Âzerbaycan toprağı olduğunu söylemesi önemli. Ayrıca Rus karşıtı açıklamalarının da üzerinde durmak gerekiyor. Çünkü Batıcı Diaspora Ermenîlerinin aksine, Türkiye’nin desteğini almadan NATO ve Batı ile akılcı bir ilişki kuramayacağını da biliyor. Kaldı ki, geçtiğimiz günlerde sona eren ve “Eagle Partner” adını taşıyan ABD-Ermenistan ortak tatbikâtına, ABD’nin yüz küsûr askerle katılması da bunu gösteriyor.
Yâni Batıcı Paşinyan, bir yandan Rusçu Ermenî örgütlerine, bir yandan da Batıcı Diaspora’ya karşı mücâdele etmek zorunda. Bundan sonraki süreç, Ermenistan’ın kendi iç kavgasına sahne olacak. Bir yanda zenginleşmek ve gelişmek için Türk düşmânlığına son vermek gerektiğini anlayan akılcı politika, bir yandan da varlığını sürdürmek için Türk düşmânlığına ihtiyâç duyan, aptalca politika… Bakalım, kim kazanacak? Ama görünen o ki, Ermenî mes’elesi, artık Türkler için bir tehlike olmaktan çıkmıştır.”(Kutlu Altay Kocaova)
Rusya’nın Sesi’nin (RT) Ermeni asıllı Genel Yayın Yönetmeni Margarita Simonyan:
“Ermeni halkının kurtulabilmesi için Rusya Ana’nın önünde eğilmesi gerekiyor. Rusya olmasaydı Ermeni ulusu uzun süre önce yok olurdu.”
Rusçu Ermeniler, Batı yanlısı Paşinyan’ın gidip, Rusya yanlısı bir yönetimin gelmesini istiyorlar.
Simonyan’ın bu açıklamasının ardından Ermenistan muhalefeti Paşinyan üstünde baskı kurmaya başladı. Önce gösteriler şimdi ise sivil itaatsizlik eylemleri ile devam ediyorlar.
Eski Başbakan Manukyan ve Ermenistan çete liderleri Sarkisyan ve Koçaryan aileleri Ermenistan butik devlet olarak kalsın millet sefalet içinde yaşasın derdinde. Ancak Paşinyan muhalefete direniyor
Ermənistan’da durum şimdilik karışık. Paşinyan’ın,Rusya yanlısı muhalefetin direnişini kırıp,batı ile ilişkileri geliştirip Rusya ile bağları zayıflatması durumunda;
1- Karabağ tamamen Azerbaycan’ın hakimiyetine geçer ve Zengazur koridoru açılır.
2- Gümrü’de tamamen Rusya kontrolünde bir Ermeni cumhuriyeti kurulur.
Paşinyan bugün halkı nezdinde belki hain olarak anlatılıyor olabilir ancak Karabağ’dan geri çekilmesi onun tarih kitaplarında Ermenistan’ı yok olmaktan kurtardığı için övülmesini sağlayacak.
Paşinyan, Karabağ’dan geri çekilerek tüm Ermenistan’ın çökmesini engelledi. Zengezur koridorunu açmasıyla da bunu garantilemiş olacak.
Senin olmayanda ısrar etmek, elindekinden de olmanı sağlayabilir.
Ali Doğan
25 Eylül 2023
