Asif Şefeqqetov: Yapay Zeka ve Su Savaşları: Veri Merkezlerinin Etkisi

Yapay zeka veri merkezleri (YZVM), dünyanın en büyük tatlı su rezervlerinden biri olan Büyük Gölleri kurutuyor. Bu göllerdeki su seviyeleri şimdiden ortalamanın altına düşmüş durumda.
Şirketler; arazinin, suyun ve yerel vergilerin ucuz olduğu, göllere yakın küçük şehirlerde mülk satın alıyorlar. Ancak bu durum yerel halk için su şebekelerinde basıncın düşmesine ve tarım için büyük bir tehlikeye dönüşüyor.
Sunucuların soğutulması ve enerji üretimi için tek bir büyük YZVM, yüz binlerce insanın kullanabileceği kadar su tüketebiliyor. “Big Tech” (büyük teknoloji şirketleri), eleştirilerin hedefi olmamak için kaynak tüketimi hakkındaki verileri nadiren paylaşıyor.
İnsanlar ve Yapay Zeka Arasındaki Mücadele
YZVM’ler insanlar kadar biyoneji kaynağı tüketiyor; su, enerji işleminden sonra onlar için ikinci en temel kaynaktır. Yani artık insanlar ile yapay zeka arasında su uğruna bir mücadele başlamış durumda. Bu da şu soruyu doğuruyor: Hangisi daha önemli; insanlar mı, yoksa yapay zeka mı?
• Bölgesel Etkiler: Su kıtlığı nedeniyle Hindistan, İran ve Arap Yarımadası ülkelerinin bir yapay zeka gücü olma geleceği bulunmuyor; bu ülkeler YZ alanında başka devletlere bağımlı kalmaya mahkumlar.
• Deniz Suyu Çözüm mü?: Deniz suyu kullanılabilir ancak bunun da ağır sonuçları var. Sunucuların soğutulması suyun sıcaklığını önemli ölçüde artırıyor ve bu da denizdeki biyolojik kaynakların yok olmasına yol açıyor. Bu nedenle, örneğin Çin’in kıyı bölgelerini YZVM’ler için tam olarak uygun hale getirmek oldukça zor.
Stratejik Bölge: Arktika
YZVM’ler için ideal bölge, doğal sıcaklığın düşük olduğu Arktika’dır. Arktika’nın en büyük kısmı Rusya’nın kontrolündedir. ABD’nin Arktika’yı kontrol etmek istemesinin bir nedeni de budur. Bunun için ABD’nin mutlaka Grönland ve Kanada’yı ele geçirmesi (etkisi altına alması) ve Rusya’yı mağlup edemediği takdirde en azından onunla ilişkilerini düzeltmesi gerekmektedir.
ABD hemen hemen her alanda Çin’e karşı güç kaybetmiş olsa da yapay zeka şimdilik bir istisnadır. Yapay zekanın gelişimi ise devasa veri merkezlerinin kurulmasına bağlıdır. Bugün ABD’nin gelecekte bir süper güç olarak kalabilmesi için güçlü veri merkezlerine sahip olması hayati bir meseledir.
Bering Boğazı’nın altından geçecek bir Rusya-ABD tüneli projesinin düşünülmesi boşuna değildir.
Asif Şefeqqetov