Ekonomik kriz başladığı gibi bitebilecekmi ? Yoksa dünya yeni bir savaşı kaldırabilirmi ? İnsanlar temel ihtiyaçlarını karşılamak için ne yapacaklar ? Kim kaybedecek ? Bu sorulara cevap aramak önümüzdeki döneme ışık tutmak için gerekli.
Ekonomik Krizler genel olarak ödeme güçlüğünün genele yayılmasıdır, Dünyada FX piyasası olarak anılan piyasalarda işlem yapan kurumlar, tassarufların çok hızlı el değiştirmesine yol açmaktadır .kimse 100 milyon dolları yastığının altına koymaz, güvendiği bir finans kurumuna yatırır, dünya son 10 yılda çok fazla para üretti , artan üretim ve tüketim oranları bunun dünya genelinde bir borç alacak sarmalına dönüştürdü.
Avrupa’da kriz artan borç oranları ve bunları çevirebilmekte zorlanılması yani alacaklıların yeni borç senedi kabul etmek istememeleri peki neden şimdi ? Acaba önce kim batacak meselesimi ? Amerika’nın 2012 ‘de vereceği bütçe açığı ve emtia fiyatları bu seviyelerde seyrederse tahmini olarak cari açık seviyesi Avrupa ’ daki borç krizi için gerekli olan paradan az olmayacaktır . Bu durum dünyadaki para miktarını artıracaktır, aynı zamanda yüksek borç , yüksek faiz oranı bütçelerin bozulmasını artırmaya devam edecek tir.
Euro’ ya girmeyen İngiltere, Danimarka, İsveç Brent petrolünde pay sahibi ülkelerdir. Bu ülkelerden , İngiltere Kraliyetine bağlı İngiliz milletler topluluğu 53 ülkeden oluşur ortak dil İngilzcedir ve common low dur yani ortak hukuk sistemi vardır. Avrupa Birliğinden daha gelişmiştir Böyle büyük bir gücün Avrupa etkisine girmesi zordur.
Avrupa Birliği Brent petrolünde söz sahibi olsaydı daha güçlü olabilirdi , Zanımca bu bölgede işlenenen siyasi cinayetler bu sebeble olabilir.( Olevf Palme ve diğerleri)
Avrupa birliğinin temelleri S.S.C.B. ayaktayken Nato korumasında A.B.D. öncülüğünde atıldı, fakat bu durumun değişmesi yani S.S.C.B. yıkılması NATO ‘nun işlevselliğini yitirmesine yol açtı, Amerika ‘yla Avrupa bir partner olmak yerine rakip haline dönüştürdü. Avrupa Amerika ‘ya göre daha fazla dış ticaret yapan bir birliktir. (Yaklaşık 2 katı kadar) tabi bu durum Amerikan şirketlerinin sınır ötesi yaptığı üretim ve ihracat, ithalat değerleri hariç tutulduğu zaman geçerlidir. Yinede bu durumda Amerika’ nın cari açığının karşılanamaz hale gelmesine yol açmaktadır. Şimdi üretmeyen fakat yarım yüzyıldan fazla üretmiş olan Amerika ve İngiltere ‘ nin zenginleri bütün dünyadan alacaklıdırlar. Borç parayla refah yaşayan toplumlar için borcun faizini ödeme zamanı gelmiştir.
Artık bu ekonomik kriz Avrupa için sonun başlangıcı gibidir. Eğer Almanya Birlikte kalıp Euro’ dan çıkarsa bu birliğin Euro’yu devalüe ederek bir şans daha kazanmasını sağlar aynı zamanda Amerika’ nında rahatlamasını sağlar ki bu finansal krizin aşılmasını kolaylaştırır Çünkü şu anki kriz borç krizidir.
ALİ ÇELİK
Kafkassam ekonomi uzmanı