10 temmuz 1934 yılında Stalin tarafından CFS ‘da polit büro toplantısında SSCB NKVD(İçişleri Halk Komiserliği) resmi bir karar ile ve (GUGB) adı altında alt bir bölüm ihdas edilmiştir. NKVD’de deki gözle görülen başlıca yenilik (OGPU ‘dan farklı olarak) yargı kurlunun kaldırılması olmuştur. NKVD’nin yapılanmasında; Sınır ve iç güvenlik departmanı(PİVO), Zorunlu çalışma kamplarının yönetimi(GULAG) ,Emek yerleşim yönetimi ,Otoyol ve yol inşası, Moskova Kremlinin korunması( Hükümetin korunması), Ana güvenlik departmanı (GUGB) İşçi ve köylü milisler bölümü(GURKM) ,Finans bölümü (FINO) sicil dairesi gibi birimlerin yanında teknik birimlere de ver verilmişti. Şifreleme ve şifre çözme, devlet iletişiminin korunması, askeri mahkemelerin çalışmalarının denetlenmesi gibi görevleri bulunmakta idi.1935 yılında NKVD trafik kontrolü ve 1937 yılında deniz ve limanların kontrolü ulaşımı ve güvenliği amaçlı birimler oluşturdu.16 mart 1937 yılına mülkiyet hırsızlığı ve mücadele biri (OBKhSS) GURKm bünyesinde kuruldu ve 1940 yılında hırsızlıkla mücadele kanunu kabul edildi. Dilencilik yasaklandı. Belli bir ikametgahı olmayanlar pasaport rejimi ihlalcileri( ülkeye kaçak girme) suç sayıldı.
Aslında 1930’ların sonuna doğru NKVD askerileşmeye başlamıştı. Bu askerileşme çeşitli kanunlarda yapılan değişikliklerde ortaya çıkmaktadır. 1940 yılında sivil savunma grupları oluşturuldu ve savaş durumunda askerden kaçanlar ,devrim karşıtı sabotajcı olarak tanılandırıldı. Devlete ve kolektife ait olan çiftliklerde makine teçhizata zarar verme suçu, hırsızlık, casusluk, sabotaj, kötü kaliteli ürün üretimi gibi konular suç kapsamına alındı. Cezai sorumluluk yaşı 12 idi. Özel teknik büroda kurularak mühendis ve bilim adamaları çalıştırıldlı.1940 yılında keyfi işten çıkarılma yasaklandı. Grev yasaklandı ilginç bir nokta ise işinize 20 dakika geç gitmeniz uzun yıllar bir kampa gönderilmenize sebebiyet verebilirdi.
Aslında NKVD’nin sert yüzünü Sergei Mironovich Kirov suikasti ile göstermeye başladı.(Kirov; bugün adıyla anılan Kirov bölgesi uzum şehri doğumluydu. Stalinin neredeyse sağ kolu denilebilirdi kendisi için).
3 Şubat 1941 yılında NKGB’nin kurulmasından sonra zamanla operasyon el ve idari birimleri devredildi.
GUGB SSCB NKVD Ana Güvenlik Departmanı
GUGB ‘nin temel amaçları ihanet, casusluk, devrim karşıtı, sabotaj, devlet sırlarının korunması, devlete karşı suçların bastırılması, hükümet özel misyonlarının yerine getirilmesi ve kamu düzenini sağlamak olarak tanımlanabilmektedir.1934 kurulan bu departman 28 mart 1938 de CFS polit büro tarafından kaldırıldı. Ancak 23 eylül 1938 yeniden kuruldu. Bazı kaynaklar neredeyse birimin sırf Lavrenty Pavlovich Beria (Лавре́нтий Па́влович Бе́рия) için açıldığını iddia etmekte.(Beria 1899 sohum(Gulripş Abhazya) doğumlu, Bakü teknik okulu mezunu,devlet güvenliği genel komiserliği düzeyine erişmiş, Stalin’in en yakın arkadaşlarından biriydi,)1941-43 yılları arasında iki defa tekrar kapatılıp açıldı. Birimin altında Operasyon bölümü(tutulama ) Özel departman (Karşı istihbarat) ,Ekonomi departmanı, Özel bölüm (partinin kontrolü ve denetimi),Gizli siyasi departman(DPT) (İstihbarat, devrim karşıtı örgütlerin izlenmesi) Dış departman (INO) ( yurt dışında keşif, ulaştırma , muhasebe ve istatistik) birimlerinden oluşmaktaydı. NKVD gibi GUGB’nin de temeli özel ajan, özel bilgi kaynağı ve muhbirlere dayanmaktaydı. Özel ajan, istihbarat ajanı gibi personelin yanında Spetsozledomiteli( Спецосведомители)denen bir grup bulunmaktaydı. Bu personel özel olarak yetiştirilen gruptu. Din adamı, mühendis, gibi bir çok alanda personel şüpheli kişilerin izlenmesi onlara yakınlaşarak gerekli bilgileri alabilme alanında özel olarak yetiştiriliyorlardı .Bunlar bazen de hedef grubun içerisinden devşirilerek seçiliyorlardı. En büyük ekip ise muhbirlerdi.
Ömer GÖK/Kafkassam
Kaynakça :
http://www.kommersant.ru/doc/1752476
http://www.astrakhan.ru/history/read/87/
https://belyh.livejournal.com/353029.html
http://revolucia.ru/le389.html
http://forum.mozohin.ru/index.php?topic=545.0;wap2
Елена Прудникова Берия: последний рыцарь Сталина,2005
https://bigenc.ru/military_science/text/2363096
http://www.alexanderyakovlev.org/fond/issues-doc/73127
http://protivpytok.org/sssr/osnovnye-vexi-razvitiya-organov-gosudarstvennoj-bezopasnosti/nkvd-sssr-1934-1946/gugb
