KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Yeni Yılda İran Siyaseti: Yeşil Hareket ve Beklentiler

Yeni Yılda İran Siyaseti: Yeşil Hareket ve Beklentiler

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 5 dk okuma süresi
323 0


İran, 21 Mart günü itibariyle bir yılı geride bırakmaya hazırlanırken ekonomik, toplumsal ve siyasal gündem yoğunluğu ile yeni bir yıla giriş yapmaktadır. Mayıs 2017’de mevcut cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin 2. Kez cumhurbaşkanlığı makamına seçilmesi ile muhafazakar (müesses nizam yanlıları) ve reformcu (nisbi liberal grup) arasındaki bürokratik hakimiyet mücadelesinin ve gerilimin artması, özellikle ekonomi alanında yaşanan sorunların gün geçtikçe derinleşmesi, Aralık ayında ekonomik sorunların etkisiyle başlayan ve farklı toplumsal sorunlarında dillendirildiği toplumsal olaylar son bir yıl içerisinde İran iç siyasetinin yoğunluğunu ve dinamikliğini ortaya koymaktadır. Yeni İran yılına girerken, bir çok farklı şehirde yaşanan işçi eylemleri, başörtüsü zorunluluğunu protesto için başlatılan bireysel eylemlerin yaygınlaşması gibi ekonomik ve toplumsal sorunların bir kombinasyon biçiminde ortaya çıkması İran rejimi açısından ciddi bir tanımlama ve yaklaşım sorununu da beraberinde getirmiştir.
İran rejimi, mevcut ekonomik ve toplumsal sorunlara yönelik tanımlamalarını ortaya koyarken halkın taleplerini dikkate alarak çözüm üretmek ve rejim ve devrim ilkelerinden taviz vermemek arasında bir sıkışmışlık içerisinde bulunmaktadır. Bundan dolayı, başta Ali Hamaney olmak üzere rejimin temsilcileri tarafından mevcut sorunların yapısal kaynaklı olduğu ve mevcut İran siyasal sistemi ile bu sorunların ilgisi olmadığı vurgulanmaktadır. Fakat bazı din adamları ve siyasi yetkililer tarafından da tespit edildiği gibi özellikle yeni jenerasyon ve İran siyasal sistemi arasındaki uyumsuzluk sorunun temel kaynağıdır. Yeni jenerasyona mensup gençlerin yaşam tarzları, hayat görüşleri ve talepleri ile mevcut İran siyasal sisteminin ilkeleri arasındaki çelişki İran’ı bir çıkmaza doğru sürüklemektedir.
Bu noktada, 2009 yılında İran iç siyasetini derinden etkileyen, yeni jenerasyonun desteğini arkasına alan yeşil hareketin yeni İran yılında yeniden canlanabileceği beklentisi kendisini göstermektedir. 2009 yılında yaşanan toplumsal olaylar sonrasın sert biçimde bastırılan yeşil hareket liderleri Hüseyin Musavi, Mehdi Kerrubi ve Zehra Rahnavard’ın ev hapsi cezalarının yeni İran yılında kaldırılacağı yönündeki açıklamalar bu beklentinin doğuşuna zemin oluşturmuştur. İlk olarak İran Meclis Başkanı yardımcısı tarafından daha sonra ise İran Cumhurbaşkanı yardımcısı tarafından söz konusu isimlerin 21 Mart’ın ardından ev hapsi cezalarının kaldırılacağının açıklanması gelecek dönemde İran iç siyaseti için iki farklı projeksiyonu ortaya çıkarmaktadır.
• İlk olarak yeşil hareket liderlerinin ev hapsi cezalarının kaldırılmasının ardından yeniden siyasi yaşama dönmeleri ile birlikte geçmişte yeşil hareket içinde yer almış olan ve bugün reformcu Ruhani taraftarı olan toplumsal kesim için yeni bir umut ve dinamizm imkanı olarak algılanabilecektir. Bu durumda, mevcut reformcu Ruhani yönetimi, müesses nizama karşı hissettiği halk desteği arayışını yakalayabilecek, toplumsal tepki kitleselleşebilecek ve bunun sonucunda İran siyasal ve toplumsal bir yüksek gerilim ve çatışma ortamına sürüklenebilecektir.
• Diğer yandan, yeşil hareket liderlerinin ev hapsi cezalarının kaldırılması, İran yargısında mutlak hakim olan müesses nizamın (muhafazakar) bir dönüşüm projesi biçiminde yorumlanabilecektir. İran’da, toplumsal ve siyasal baskıların karşı konulamaz ve yalnızca “dış komplo” söylemi ile bertaraf edilemez bir noktaya doğru ilerlemesinin yarattığı dönüşüm ihtiyacı rejim tarafından da rasyonel biçimde değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, rejim ve devrim ilkelerinin sarsılmadan muhafaza edilmesi ve mevcut sistemi siyasal ve toplumsal taleplerle uyumlaştırma projesi yeşil hareket liderleri ve müesses nizam arasında bir uzlaşma ile tesis edilebilecektir. Bu durumda, halk nazarında “vaatleri karşılayamayan lider” imajı ile büyük bir itibar kaybına uğrayan Ruhani hükümeti yerine yeşil hareket liderleri ile İran’ın ihtiyaç duyduğu siyasal ve toplumsal dönüşüm ihtiyacı karşılanabilecektir.
Çağatay BALCI/ Kafkassam İran Masası Uzmanı

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir