Özbekistan, ABD-Orta Asya zirvesinin önünü açmayı hedefliyor

ABD’li şirket, Özbekistan bölgesinde büyük yeşil enerji projesinin parçası olacak.

ABD heyeti, 6 Kasım’da Washington’da düzenlenecek ABD-Orta Asya zirvesi hazırlıkları kapsamında Özbekistan’a yaptığı ziyaret kapsamında 26 Ekim’de Semerkant’ı gezdi. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, 3 Kasım’da, “iki ülke arasındaki ticari, ekonomik, kültürel ve insani bağların daha da gelişmesi için uygun koşullar” yaratmak amacıyla tüm ABD vatandaşlarına 30 günlük vizesiz seyahat olanağı sağlayan bir kararname imzaladı. (Fotoğraf: ABD’nin Özbekistan Büyükelçiliği)
ABD heyeti, 6 Kasım’da Washington’da düzenlenecek ABD-Orta Asya zirvesi hazırlıkları kapsamında Özbekistan’a yaptığı ziyaret kapsamında 26 Ekim’de Semerkant’ı gezdi. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, 3 Kasım’da, “iki ülke arasındaki ticari, ekonomik, kültürel ve insani bağların daha da gelişmesi için uygun koşullar” yaratmak amacıyla tüm ABD vatandaşlarına 30 günlük vizesiz seyahat olanağı sağlayan bir kararname imzaladı. (Fotoğraf: ABD’nin Özbekistan Büyükelçiliği)
Yaklaşan ABD-Orta Asya zirvesine iyimser bir hava katmak ve yatırımların genişlemesinin önünü açmak amacıyla Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, tüm ABD vatandaşlarına 30 günlük vizesiz seyahat imkânı sağlayan bir kararname imzaladı. Özbek yetkililer ayrıca, bir ABD şirketinin de dahil olduğu büyük bir yeşil enerji girişimini destekliyor.

55 yaş ve üzeri ABD vatandaşları, 2021’den beri Özbekistan’ı vizesiz turistik amaçlı ziyaret edebiliyor. Mirziyoyev’in 3 Kasım tarihli kararnamesi, vizesiz seyahat ayrıcalıklarını tüm ABD pasaportu sahiplerine genişletiyor. Resmi Özbek Devlet Bilgi Ajansı tarafından yayınlanan bir rapora göre, yeni vizesiz rejim 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek.

Devlet bağlantılı UzDaily’nin haberine göre , vize kısıtlamalarını hafifleten kararnamede, özellikle “iki ülke arasındaki ticari-ekonomik ve kültürel-insani bağların daha da geliştirilmesi için uygun koşullar yaratma” isteğinden söz ediliyor .

New York eyaletindeki bir hidrojen enerjisi üreticisi olan Plug Power’ın yöneticileri, ticari açıdan acil etkileri olan ayrı bir duyuruda, hidrojen parçacıklarını sudan ayırmak için kullanılan elektrolizörlerin Özbekistan’daki yeni bir tesise teslim edilmesi için bir anlaşma yaptıklarını duyurdu. Üniteler 2 gigawatt güç üretme kapasitesine sahip olacak ve Avustralyalı bir firma olan Allied Biofuels tarafından yürütülen ve karbon ayak izi bırakmayan havacılık yakıtı üretmeyi amaçlayan bir projede kullanılacak. Projenin tahmini maliyeti 5,5 milyar dolar.

Tesis, temiz jet yakıtını dünyanın dört bir yanındaki havacılık müşterilerine ihraç etmeyi planlıyor.

Allied Biofuels, üretim tesisinin Özbekistan’da kurulmasına karar verirken Özbek hükümetinin yeşil enerji gündemini bir etken olarak gösterdi, diye bildirdi bir ticaret yayını olan Gasworld. Gasworld, şirket yetkililerinin aktardığına göre, ülkenin sentetik yakıt üretiminde kullanılabilecek bol miktarda “tarımsal atık ve biyokütle kaynağına” sahip olduğunu ve ayrıca düşük elektrik maliyetleri sunduğunu belirtti. Plug Power elektrolizörlerinin kullandığı elektrik, güneş ve rüzgar enerjisiyle çalışan jeneratörlerden sağlanacak.

Proje kapsamında Özbek yetkililer, Avustralya’ya, Özbekistan’ın kuzeybatısında, Amu Derya Nehri’nin alt kesimlerinde yer alan Harezm Bölgesi’nde sabit su ve arazi kullanım hakları verdi.

Projenin ne kadar suya ihtiyaç duyacağı henüz açıklanmadı. Amu Derya, Orta Asya’nın belki de en fazla su sıkıntısı çeken nehri olup, hem Özbekistan hem de Türkmenistan tarafından tarımsal sulama için yoğun olarak kullanılmaktadır. Afganistan’ın Qosh Tepa Kanalı da tamamlandığında nehrin su akışının yüzde 20’sine kadarını yönlendirebilir.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, C5+1 formatında düzenlenecek olan yaklaşan zirvenin, ABD’nin Orta Asya ülkeleriyle ticari ve ekonomik bağlarına ” ciddi bir ivme ” kazandırmasını beklediğini söyledi. Ticaretin ötesinde, Tokayev son zamanlarda Hazar Denizi ve su seviyesinin düşmesine uluslararası kamuoyunun daha fazla dikkat etmesi için çabalıyor. 6 Kasım’da Washington’da yapılacak zirvede konuyu tekrar gündeme getirmesi muhtemel.

Tokayev, Ekim ayında Azerbaycan’da düzenlenen Türk Devletleri Örgütü toplantısında yaptığı konuşmada , “Hazar Denizi’nin şu anda sığlaştığını biliyorsunuz. Bu hepimizi ilgilendiriyor,” dedi . “Son yıllarda deniz seviyesindeki düşüş, bölgenin ekolojisi ve ekonomisi üzerinde olumsuz bir etki yarattı.”