Ukrayna-Rusya çatışması Karadeniz’e yayılacak endişesi

Karadeniz’de ve Senegal açıklarında Rusya bağlantılı tankerlere saldırılar ne anlama geliyor? Türkiye neden endişeli? Ukrayna strateji değişikliğine mi gitti? ABD’nin arabuluculuğundaki barış görüşmeleri sonuç verir mi?

ABD Başkanı Donald Trump’ın tartışmalı Ukrayna barış planıyla ilgili görüşmelerde bu hafta kritik bir aşamaya gelinirken, Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmalar şiddetleniyor.

Rusya, hafta sonunda iki gece üst üste Ukrayna’nın başkenti Kiev’i insansız hava araçları (İHA) ve füze saldırılarıyla hedef alırken, Rus ordusunun yoğun çatışmaların yaşandığı cephe hattındaki ilerleyişini de sürdürdüğü bildiriliyor.

Ukrayna’nın da Cuma gecesi “Sea Baby” (Deniz Bebeği) modeli insansız su altı araçlarıyla Karadeniz’de ilk kez Türkiye açıklarında Rus hedeflerini vurması, savaşın daha geniş alana yayılması endişesi arttırdı.

Önce Türkiye açıklarında seyreden Kairos ve Vırat petrol tankerlerini hedef alan Ukrayna, ardından Karadeniz’in doğu kıyısındaki Novorossiysk limanındaki Hazar Boru Hattı Konsorsiyumun terminalini vurdu.

Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın petrol ihracatına yönelik yaptırımları baypas etmek için kullandığı “gölge filosunda” yer alan tankerlerin hedef alındığını, bu saldırılarla “Rus petrolünün nakliyesine önemli bir darbe vurulduğunu” savunuyor.

Senegal açıklarındaki Türk gemisi de mi saldırıya hedef oldu?
Türk armatöre ait Panama bandıralı M/T Mersin adlı tankerin Senegal açıklarında saldırıya hedef olduğu haberi de geniş yankı buldu.

Türk basınında yer alan bazı haberlerde geminin “meydana gelen arıza” nedeniyle batma tehlikesi ile karşı karşıya geldiği belirtilirken, Ukrayna savaşına ilişkin gelişmeleri yakından takip eden bazı sosyal medya hesaplarında tankerin “Rus gölge filosu ile bağlantılı olduğu” ve “Ukrayna istihbaratı tarafından hedef alındığı” iddia edildi.

Bazı paylaşımlarda, “Novorossiysk ve Taman gibi Rus limanlarında sıkça görülen M/T Mersin tankeri, şu anda Senegal açıklarında batıyor” ifadelerine yer verilmesi dikkat çekti.

Senegal makamları, tankerin acil durum sinyali vermesi üzerine harekete geçildiğini, mürettebatın kurtarıldığını, petrol sızıntısının önlenmesi için de çalışmalar yürütüldüğünü duyururken, bugün de tankerin işletmesini yapan Beşiktaş Denizcilik’ten bir açıklama yapıldı.

Açıklamada, 27 Kasım 2025 günü saat 23:45’te Senegal açıklarında bulunduğu esnada tankerde “dış kaynaklı dört patlama yaşandığı” ve bunun sonucunda makine dairesinin deniz suyu ile dolduğu, tüm gemi personelinin güvende olduğu, çevre kirliliğine yol açacak bir durum olmadığı belirtildi. Açıklamada patlamanın nedenleri hakkında herhangi bir bilgi yer almadı.

Rusya, yaptırımlara rağmen petrolünü alıcılara ulaştırmak için yüzlerce tanker kullanıyor. Bu tankerlerin çoğu, farklı bayraklar altında seyrediyor. Avrupa Birliği (AB), belirli aralıklarla yaptırım listesini güncelliyor, Rusya’nın yaptırımları baypas etmek için kullandığı iddia edilen bu gemileri “gölge filosu” listesine ekliyor.

Türkiye ve Kazakistan’dan tepki
Özellikle Karadeniz’deki son saldırılar, Ukrayna-Rusya çatışmasının daha geniş bir coğrafyaya yayılması, özellikle Türkiye’yi teyakkuza geçirdi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Türkiye’nin Kiros ve Vırat adlı ticari tankerlere yönelik saldırıları endişeyle karşıladığını duyururken, “savaşın Karadeniz sathına yayılmasının ve daha da tırmanmasının önlenmesi için” Ankara’nın ilgili taraflarla temaslarını sürdürdüğünü söyledi.

Keçeli, “Karadeniz’deki Münhasır Ekonomik Bölgemiz içerisinde meydana gelen bu hadiseler, bölgede seyir, can, mal ve çevre emniyeti bakımından ciddi riskler oluşturmuştur” sözlerini de kaydetti.

Novorossiysk limanındaki Hazar Boru Hattı Konsorsiyumun terminalini hedef alan saldırı hakkında da Kazakistan’dan bir açıklama geldi.

Kazakistan petrol ihracatının büyük bir bölümünü, Kazakistan’da başlayan ve Novorossisyk terminalinde sona eren bu boru hattı üzerinden gerçekleştiriyor.

Novorossiysk limanındaki Hazar Boru Hattı Konsorsiyumun terminalini.Novorossiysk limanındaki Hazar Boru Hattı Konsorsiyumun terminalini.

Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna’ya bu saldırılara son verme çağrısı yaptı. Açıklamada, “Bunu, Kazakistan ile Ukrayna arasındaki ilişkilere zarar veren bir eylem olarak görüyoruz” ifadelerine yer verilirken, gelecekte benzer olayların yaşanmaması için Ukrayna’dan etkili önlemler talep edildi.

Rusya’dan da tanker saldırılarına tepki geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, “Bu, ticari gemilere, tankerlere yönelik Türkiye karasularında yapılan bir saldırıdır. Bu, çok ciddi bir durum, ayrıca Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenliğine yönelik bir saldırı” dedi.

Ukrayna’nın hamlelerinin gerisinde ne yatıyor?
Siyasi analistlere göre Kiev, strateji değişikliğine gitti. Yapılan analizlerde

Ukrayna’nın son hamleleriyle artık saldırıların Kırım ve Rusya kıyıları, yani Karadeniz’in kuzeyi ile sınırlı kalmayacağı sinyalini verdiğine işaret ediyor.

Yapılan yorumlarda, Ukrayna’nın Moskova’ya “artık hiç bir yer sizin için güvenli değil” ve “nerede olursanız olsun vururuz” mesajlarını vermek istediği, Rusya’nın hem Karadeniz’de hem de uluslararası sularda “hareket serbestisini” kısıtlamayı hedeflediği aktarılıyor.

Ukraynalı kaynaklar, “Rusya’nın savaşını finanse etmesini önlemeye çalıştıklarını” savunuyorlar.

Uluslararası gözlemciler de Kiev’in Rus askeri hedefleri dışında, Kremlin’in savaşını sürdürmesini sağlayan ekonomik menfaatlerini de artan oranda hedef almaya başladığına, son altı ayda özellikle Rus petrol gelirlerini ciddi oranda düşürmeye odaklandığına dikkat çekiyor.

Ukrayna’nın bu strateji değişikliği ile ABD arabuluculuğunda Rusya ile süren barış görüşmelerinde elini güçlendirmek istediği, Moskova üzerindeki baskıyı artırmaya çalıştığı, yapılan değerlendirmeler arasında.

Gözler ABD arabuluculuğundaki görüşmelere çevrildi
Ukrayna ile Rusya arasında çatışmalar şiddetlenirken, Donald Trump’ın tartışmalı “Ukrayna barış planı” ile ABD arabuluculuğunda Kiev ile Moskova arasında başlatılan görüşmelerde bu hafta kritik bir dönemece girildi.

ABD, Rus ve Ukrayna’nın “kırmızı çizgilerini” uzlaştırma çabasını sürdürüyor.

Dün ABD ve Ukrayna heyetleri Florida’da bir araya geldi. Bugün ise ABD Başkanı Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Trump’ın damadı Jared Kushner ile birlikte Moskova’ya giderek Rus heyetleriyle masaya oturması bekleniyor.

Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de Witkoff ile yarın bir görüşme gerçekleştireceğini açıkladı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, dün ABD’de yapılan görüşmeleri “çok yapıcı” olarak nitelendirmekle birlikte, “Hâlâ çözülmesi gereken bazı zorlu konular var” açıklamasını yaptı.

Ukrayna heyetiyle yapılan görüşmeye Steve Witkoff ile birlikte ev sahipliği yapan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da görüşmeleri “hassas” ve “zor” olarak nitelendirmekle birlikte, “Ancak ilerleme kaydedilebildiği için de iyimserim” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump ise dün yaptığı açıklamada Ukrayna’daki savaşın bitmesi için yürütülen görüşmelerin iyi gittiğini belirterek, bir anlaşmaya varma şansının mevcut olduğunu söyledi.

Trump’ın iyimserliği gerçekçi mi?
Uluslararası gözlemciler, Ukrayna ve Rusya’nın pozisyonları arasında uçurum olduğuna, mevcut koşullarda tarafları kırmızı çizgilerinden geri adım attırmanın zor olduğuna işaret ediyor.

Bununla birlikte ABD’nin, geri adım atması için Ukrayna üzerindeki baskısını artırabileceği, parasını artık büyük ölçüde Avrupa ülkelerinin ödediği silahların tedariğini durdurup, Kiev’in savunmasında büyük öneme sahip istihbarat paylaşımına da son verebileceği belirtiliyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Amerikan bayrağı önünde çekilmiş arşiv fotoğrafı.ABD Başkanı Donald Trump’ın Amerikan bayrağı önünde çekilmiş arşiv fotoğrafı.

Kiev’in Avrupalı müttefikleriyle yaptığı değerlendirmelerde, böyle bir durum ortaya çıktığı takdirde Ukrayna’nın mücadelesine Avrupa’nın desteği ile devam edebileceği değerlendirmesi yapılıyor.

Kiev’in 2026 sonbaharına kadar dayanması ve yapılacak Kongre seçimlerinde Cumhuriyetçilerinin kaybetmesi durumunda, dinamiklerin ve siyasi denklemin değişebileceği, Demokratların yardımıyla Ukrayna’nın ABD’den yeniden destek alabileceği umut ediliyor.

Ancak savunma uzmanları, Ukrayna’nın asıl cephede savaşabilecek asker bulmakta zorlandığına işaret ederek, ABD’deki siyasi dinamiklerde değişiklik olsa bile asker açığına çözüm bulmanın zor, Rusya’nın cephedeki ilerleyişinin engellenmesinin de güç olduğuna işaret ediyor.