Kenan Novruzov: İran ile İsrail Arasında Yeni Savaş mı Başlayacak?

Trump’tan Önemli Duyuru: İran ile İsrail Arasında Yeni Savaş mı Başlayacak?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 29 Aralık’ta Florida’da ABD Başkanı Donald Trump ile İran’a tekrar saldırı düzenleme imkanlarını müzakere edecek. Kaynakların verdiği bilgiye göre Netanyahu; Tahran’ın genişleyen füze programının ve İsrail, bölge ile ABD çıkarları için tehdit olarak kabul edilen nükleer tesislerin yenilenmesinin kanıtlarını sunma niyetinde. Daha önce Mossad Başkanı David Barnea, İran’ı hâlâ nükleer silah üretmeye çalışmakla suçlamıştı.
İran ile İsrail arasındaki gerginlik sadece iki devlet arasındaki bir gerginlik değildir. Bu, uluslararası ilişkiler sistemini ciddi şekilde etkileyen ve en azından Orta Doğu’nun düzenini yeniden şekillendirebilecek bir gerginliktir. İsrail ile İran arasındaki 12 günlük savaş birçok gerçeği ortaya koydu. Birincisi ve belki de en önemlisi; iki ülke arasındaki çatışmada çıkarı olan güçler var. İkincisi; İsrail’in istihbarat servisi oldukça güçlüdür ve İsrail nokta atışı saldırılar yapmayı tercih ediyor. Üçüncüsü; İran, iddia ettiği güce sahip değil. Dördüncüsü ise hem İran hem de İsrail bir sonraki çatışmaya hazırdır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, İsrail’in haziran ayında İran’a saldırmaktaki amacı, Tahran ile Washington arasındaki nükleer dosya üzerindeki görüşmeleri engellemekti. Çünkü bu tür görüşmeler ve genel olarak taraflar arasındaki olası bir uzlaşma Tel Aviv’in işine gelmiyor.
Hem ABD’nin hem de İsrail’in İran üzerindeki temel baskı aracı, nükleer silah üretme meselesidir. Bu ise sadece bir sebep değil, aynı zamanda bir bahanedir. İran yarın nükleer silah üretmekten vazgeçse bile, bu devlete yönelik baskılar dinmeyecektir. İran ise ancak ABD ile karşılıklı tavizler verebilir. İsrail’in İran’a baskı aracı olarak özellikle nükleer silah faktörünü göstermesi, şüphesiz ki aynı zamanda ABD’nin dikkatini çekmeye yöneliktir.
Düşüncem o ki, ABD İsrail’i İran’a karşı bir baskı aracı olarak kullanmaya devam ediyor. Aynı zamanda Washington, Tahran aracılığıyla Tel Aviv’i de “sıkıştırıyor”. Bu anlamda ABD, İsrail’e hiç de sadece bir müttefiki gibi yaklaşmıyor; yalnızca çıkarlarına uygun hareket ediyor. Her hâlükârda, ilişkilerin bundan sonraki gelişiminin büyük ölçüde ABD’nin çıkarlarına uygun olacağını düşünüyorum. Washington isterse tarafları bir kez daha karşı karşıya getirecektir; aksi takdirde yeni bir gerilim (eskalyasyon) yaşanmayacaktır.
Kenan Novruzov