1876 Yozgat doğumludur.Çerkes kökenli olan Yusuf İzzet Paşa ilk ve orta öğrenimini Darüşşafaka ‘da ,1894 harp okulu ve 1900 harp akademisi mezunudur.1901-1907 yılları arasında Muşir zeki paşa(Berzeg) komutasında 4.orduya katılarak hami diye süvari tümeni kurmay başkanlığı yapmıştır. 1915 Mirliva rütbesine erişmiştir.
8 haziran 1918 de imzalanan dostluk ve yardım anlaşması uyarınca Kuzey Kafkas ordusu başkomutanı olarak kuzey Kafkasya kökenli subaylarla Azerbaycan ve dagıstan’ın geri alınması için ordu teşekkül etti.Kuzey Kafkas komutanlığında Petrovsk’u aldı.Derbent2in kuzeyindeki kuvvetler temizlendi.Lakin 20 kasım 1918’de İstanbul hükümeti tarafından imzalanan Brest –Litovsk muahedesi çerçevesinde büyük mücadeleler ile alınan Azerbaycan ve Dağıstan terk edilmek zorunda kalındı (ATEŞ,177)
4 kasım 1908’de kuzey kafkasya’dan Osmanlıya gelenler tarafından İstanbul da kurulan “çerkes ittihad ve tevaun cemiyeti”ni kurdu.Bu cemiyetin bir kolu olarak ta “çerkes kadınları tevaün cemiyet”ini kurmuştur.1911-1912 yıllarında Trablusgarp savaşına katılmıştır.Balkan savaşında 2.kolordu kurmay başkanlığı yapmıştır.
16 Mayıs 1919’da 14.kolordu komutanı olarak Balıkesir bölgesinde görev yapmakta idi.Ahmet aznavur ayaklanması üzerine Bursa’ya geçti.Ankara’ya çağrıldı ve 1.ci dönem Bolu millet vekili seçildi. (Başbakanlık nu88,222)Yunan saldırılarının genişlemesi zerine batı cephesinde önce ihtiyat daha sonra ileri hat 3.grup komutanlığına getirildi.(5 ağustos-13 eylül 1921) Sakarya meydan muharebesinde ateş hattındaki tek generaldir. Ali fuat (Orbay) ‘ın çok samimi dostudur zira Mustafa Kemal ATATÜRK bir çok defa kendisi hakkında bilgileri Fuat Orbay’a sormuştur (Toker,218)

Milli mücadeleden sonra TBMM’deki görevine geri döndü.1922’de kalp krizinden vefat etti.
Bölüm kaynakçası
Osmanlı Belgelerinde Milli Mücadele ve Mustafa Kemal ATATÜRK,T.C Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı yayın nu:88 s.222
Sinan ATEŞ,21.Yüzyılda Eğitim ve Toplum,Cilt 2 Sayı 5 yaz 2013
Mustafa Toker, Mustafa Kemal Paşa Tarafından Ali Fuad Paşaya Gönderilen Bazı Telgraf, Tebliğ ve Yazışmalar-(I), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S 33-34, Mayıs-Kasım 2004, s. 217-24
http://kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/met-cunatuko-yusuf-izzet.html

Çerkes İttihad ve Tevaün Cemiyeti 1908-1923)
Temelleri İmam Şamil’in oglu Gazi Mehmet paşa Komutasında İstanbul-koska’da yapılan toplantıda atılmıştır. Ahmet Cavit Therket Paşa, Mareşal Merted Abdullah Paşa, Mareşal Berzeg Zeki Paşa, Gazi Muhammed Fazıl Paşa, General Pooh Nazmi Paşa, General Şhaplı Osman Paşa, Loh Ahmet Hamdi Paşa, Met Çunatuko İzzet Paşa,İsmail Berkok, Ahmet Mithat Efendi ve Prof. Aziz Meker toplantıya katılan diğer önemli isimlerdendir.4 kasım 1908’de kurulmuştur.Daha sonraları İstanbul Aksaray’a başka bir binaya geçmiş ve daha sonrada Fatih semtinde bir binaya taşınmışlardır.Cemiyet başkanı olarak Ahmet Cavit paşa seçilmiş ve 1916 yılına kadar görev yapmıştır.Cemiyette görev alan diğer önemli isimler Mareşal Fuat Thuga (Deli) Paşa, Kurmay Yüzbaşı İsmail Berkok, Yüzbaşı Ahmet Kuşikue, Yüzbaşı Ahmet Hilmi Makaş, Dr. Mehmet Ali Pışıhaluk,Hayriye Melek Hunç, Mehmet Fetgeri Şöenü, Hayrullah Süleyman Yedic, Ajuguykue Mehmet Tevfik, Mustafa Butbay, Seza Pooh, Lami Jankat, Blenav Harun Bateko, Ömer Hilmi Tsey, Ahmet Nuri Tsago,Şemseddin Tleseruk Paşa, Yusuf Suad Neguç, Hüseyin Şemi Tümer, Selahhadin Tamukh, Masvetz Ömer Hikmet, Hit Tevfik Talat, Binbaşı Kudey Berduko Salih, Dr. Mehmed Reşid Şahingiray, Mizancı Murad, Hüseyin Tosun Şhaplı, Lütfullah Şav,İsmail Khasık, Dr. Suat Asyok, Rekinda İsmail Zühtü, Vasfi Güsar,Tahir Hayrettin, Zekeriyya Zihni Baj and Düzceli İbrahim Hızelt.
Osmanlıya vefa ve anayurda özlemle Osmanlı topraklarında doğan büyüyen cemiyet üyeleri sadece tek bir fikre mensup yada tek bir amaca hizmet amacı güden bir gruptan oluşmuş değildir.Cemiyet içerisinde Padişah destekçisi,İttihat terakkici,Kafkasya’ya dönmek isteyen ve bu fikri tamamen reddeden kişiler vardı.Tek özellikleri cemiyetin kapısında bu fikirlerini bırakmaları idi.Amaçları Çerkez köleliği,Çer kesler arasında birlik ve beraberlik,iskan problemlerinin çözümü gibi meselelerdi.Yayımlandıkları beyannameler ile Çerkezlere seslenmeye çalışıyorlardı.Beyannamelerinde ata yurtlarından ayrılması ile güvenli gördükleri Osmanlı’ya sığındıkları ve Osmanlı’da şefkat ve yardım gördüklerini,Çerkes’lerin sadece kılıca dayalı bir sistem kurduklarını lakin bunun yanında kalem’inde gerekli olduğunu,kötü ahlaktan korunmak ticari,endüstriyel ve tarımsal ilişkiler kurulması konulara yer verilmiştir.Kuran’ı kerim,Finans,Kafkasya tarihi ,kanunlar gibi konularda da nizamnameler yayımlamışlardır.
Nizamnamelerden bazı örnekler:
Devletimizi korumak, sadık olmak ve onu yükseltmek hepimiz için farzdır”
“İslam dinine sıkıca sarılıp, diğer milletlerle kardeşçe yaşayınız.”
“Bu nedenle yüksek hükümet tarafından ilçelerinizde, bucaklarınızda ve belli başlı köylerinizde açılan ve açılacak olan okullara mutlaka kız ve erkek bütün çocuklarınızı göndererek eğitimin nimetlerinden faydalandırınız! Ve bu uğurda hiçbir masraftan çekinmeyiniz.”
Fahri Kâinat Efendimiz: Doğduğumuz andan mezara varıncaya kadar ilim öğrenmeye talip olmamızı ve ilmi Çin’de olsa bile gidip öğrenmenizi hadislerinde emretmiş oldukları gibi dört halifeden Hz. Ali de “bana bir harf öğretenin kulu olurum” buyurmuşlardır.
Bu bölüm kaynakçası : ELMAS ZEYNEP (AKSOY) ARSLAN ,CIRCASSIAN ORGANIZATIONS IN THE OTTOMAN EMPIRE (1908-1923), Master of Arts in History ,BOĞAZİÇİ UNIVERSITY 2008
Kafkassam