Türk Devletleri Örgütü (TDÖ) Devlet Başkanları Konseyi’nin 12. Zirvesi, 7 Ekim’de Gebele’de gerçekleştirildi.
Zirve’ye Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Türkmenistan Halk Konseyi Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Türk Devletleri Örgütü Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev katıldı.
Zirveye katılan devlet ve hükümet başkanları Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından karşılandı, ortak fotoğraf çekimi gerçekleştirildi.
Devlet Başkanı etkinlikte bir konuşma yaptı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev

konuşması

– Saygıdeğer devlet ve hükümet başkanları.
Sevgili dostlar.
Azerbaycan’ın kadim şehri Gebele’ye hoş geldiniz. Gebele, MÖ 4. yüzyılda kurulan ve MS 8. yüzyıla kadar varlığını sürdüren geniş bir bölge olan Kafkas Albanya’sının başkentiydi.
Öncelikle Kırgız Cumhuriyeti’nin Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) dönem başkanlığını başarıyla üstlenmesinden dolayı şükranlarımı sunmak isterim.
Türk Devletleri Teşkilatı bugün sadece bir iş birliği platformu değil, aynı zamanda ciddi jeopolitik merkezlerden biri olarak şekilleniyor. Teşkilatımızın uluslararası alanda artan etkisi memnuniyet verici. Ortak tarihi ve etnik köklerimiz, ortak milli ve manevi değerlerimiz bizi bir aile olarak birleştiriyor.
Ülkemiz, kuruluşun çalışmalarını desteklemek amacıyla Sekreterya hesabına 2 milyon ABD doları tutarında bağış aktardı.
İç siyasi ve ekonomik istikrar, önemli jeostratejik konum, olumlu demografik yapı ve genç nüfus, ulaştırma ve lojistik alanındaki büyük fırsatlar, doğal kaynaklar, askeri ve askeri-teknik alanlardaki büyüyen potansiyel, TDT’yi küresel arenada önemli bir aktör haline getiriyor.
Türk Devletleri Örgütü’nün resmi zirvelerinin yanı sıra gayrı resmi zirvelerinin de bir gelenek haline gelmesi memnuniyet vericidir. Geçtiğimiz yıl Şuşa’da düzenlenen ilk gayrı resmi zirve ve bu yıl Budapeşte’de gerçekleştirdiğimiz toplantı, önemli kararlarla anıldı.
Değerli meslektaşlarım, günümüzde barış ve güvenlik her ülkenin kalkınmasının temel unsurudur.
Kuruluşumuzun kurucu belgesi olan Nahçıvan Anlaşması, temel amaç ve hedefleri arasında barış ve güvenliğin korunmasını da içermektedir. Dünyanın karşı karşıya olduğu mevcut jeopolitik ve güvenlik zorlukları göz önüne alındığında, Türk devletlerinin, geçen yıl Şuşa’da düzenlenen gayrıresmî Zirve’de kabul edilen Karabağ Bildirgesi ve bugünkü Zirve’nin teması olan “Bölgesel Barış ve Güvenlik” doğrultusunda, birleşik bir güç merkezi olarak hareket etmeleri son derece önemlidir.
Güvenlik sağlanmadan kalkınmanın imkânsız olduğu bilinmektedir. Uluslararası hukuk norm ve ilkelerinin ağır bir şekilde ihlal edildiği bir dönemde, ülkelerimiz arasında askeri ve askeri-teknik alanlarda iş birliği en önemli unsurlardan biridir. Bu bağlamda, müttefikimiz Türkiye ile derin bir iş birliği mevcuttur. Sadece geçtiğimiz yıl Türkiye ile 25’ten fazla ikili ve çokuluslu askeri tatbikat gerçekleştirilmiştir.
Ülkelerimiz arasında askeri, savunma ve güvenlik alanlarındaki geniş işbirliğini göz önünde bulundurarak, 2026 yılında Türk Devletleri Örgütü (TDÖ) üye ülkelerinin ortak askeri tatbikatının Azerbaycan’da yapılmasını öneriyorum.
Günümüzde askeri güç, her ülkenin bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünün temel unsuru haline gelmiştir.
2020’deki 44 günlük Vatanseverlik Savaşı’ndaki tarihi zaferimiz ve 2023’teki kararlı terörle mücadele tedbirlerimiz, Azerbaycan topraklarının 30 yıllık işgaline son vermiştir. Böylece ülkemizin toprak bütünlüğü ve ata topraklarımız üzerindeki egemenlik yeniden sağlanmıştır. Bu tarihi başarı, yalnızca Azerbaycan’ın milli iradesinin ve kararlı mücadelesinin bir zaferi değil, aynı zamanda bölgede adalet, barış ve istikrarın tesisine de önemli bir katkıdır.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında iki ay önce Washington’daki Beyaz Saray’da imzalanan barış anlaşması, Güney Kafkasya’yı bir barış alanına dönüştürecek. Aynı zamanda, Washington Zirvesi kapsamında AGİT Minsk Grubu ve ilgili yapıların kapatılması için yapılan ortak çağrıya uygun olarak, AGİT’in 1 Eylül’de aldığı kararla, geçmişteki çatışmanın bu kalıntıları da ortadan kaldırıldı.
Dolayısıyla attığımız adımlar Azerbaycan’ın ortaya koyduğu barış gündemini bir kez daha teyit etmiştir.
Ermenistan işgalini asla unutmayacağız. Şehitlerimizin aziz hatırasını her zaman kalbimizde yaşatacağız. Savaş meydanlarında kanlarını döktük. İşgalcileri atalarımızın topraklarından kovduk, zafer kazandık ve aynı zamanda adil bir barışa ulaştık.
Değerli dostlar, ulaştırma ve iletişim ilişkileri Türk Devletleri Örgütü çerçevesinde stratejik öneme sahiptir. Türk dünyasının ulaştırma, iletişim, transit ve diğer alanlardaki potansiyelini değerlendirmek için yapılan çalışmalar, küresel öneme sahip projelerin hayata geçirilmesine yol açmıştır.
Azerbaycan, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ulaşım koridorlarında aktif bir katılımcıdır. Ülkemiz, coğrafi, ekonomik, ulaşım ve diğer alanlarda Türkiye ile Orta Asya arasında bir köprü görevi görmektedir.
2022’den bu yana Orta Koridor üzerinden kargo taşımacılığı yaklaşık %90 oranında arttı. Koridor boyunca geçiş süreleri önemli ölçüde azaldı. Hazar Denizi’ndeki en büyük ticaret filosu, kapasitesi önümüzdeki yıllarda yılda 25 milyon tona ulaşacak olan Alat Uluslararası Ticaret Limanı, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu, 9 uluslararası havalimanı, bölgenin en büyük kargo havayolu şirketi ve diğer faktörler, Azerbaycan’ı uluslararası ulaşım merkezlerinden biri haline getirdi.
Bu bağlamda, Washington Zirvesi’nin bir diğer önemli çıktısı da Zangezur Koridoru’nun açılmasıdır. Zangezur Koridoru, hem Orta Koridor hem de Kuzey-Güney Koridoru içinde yeni bir ulaşım arteri ve ikinci bir güzergâh olarak büyük önem taşımaktadır.
Barış, bölgesel bağlantı ve ekonomik kalkınmayla ilgili bir diğer önemli alan enerji güvenliğidir. Ülkemiz, bu hedeflerin küresel düzeyde sağlanmasında aktif rol oynamaktadır. Azerbaycan, birçok ülkenin enerji güvenliğinin sağlanmasında güvenilir ve vazgeçilmez bir ortak olarak kendini kanıtlamıştır.
Hazar bölgesini çeşitlendirilmiş petrol ve doğalgaz boru hatları aracılığıyla uluslararası pazarlara bağlamada stratejik bir rol oynuyoruz. Şu anda 14 ülkeye doğalgaz ihraç ediyoruz. Coğrafi kapsamı nedeniyle Azerbaycan, boru hatları aracılığıyla doğalgaz ihraç eden ülkeler arasında ilk sırada yer almaktadır.
Azerbaycan ayrıca güneş, rüzgar ve hidroelektrik gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına da önemli yatırımlar çekiyor. 2030 yılına kadar enerji üretimimizin yaklaşık yüzde 40’ı yenilenebilir kaynaklardan sağlanacak.
Şu anda Orta Asya, Azerbaycan, Türkiye ve Avrupa’yı kapsayan yeşil enerji koridoru üzerinde çalışıyoruz.
Azerbaycan, TDC üye ülkeleriyle birçok önemli yatırım projesi hayata geçirdi. Bugüne kadar kardeş ülkelerin ekonomilerine 20 milyar ABD dolarından fazla yatırım yapıldı. Bunun büyük bir kısmı Türkiye ekonomisine yapılan yatırımlardan oluşuyor. Azerbaycan aynı zamanda Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan ile ortak yatırım fonları oluşturdu. Bu fonlar aracılığıyla birçok proje hayata geçirilecek.
Genel olarak atılan adımlar, Türk dünyasında ekonomik bütünleşmenin derinleştirilmesine, dost ve kardeş ülkelerimiz arasında enerji ve ulaştırma alanlarında işbirliğinin geliştirilmesine ve bölgemizin sürdürülebilir kalkınmasına hizmet etmektedir.
Belirttiğim gibi, ortak tarihi ve etnik köklerimiz, dillerimiz bizi bir aile olarak birleştiriyor. Burada, 1926 yılında Bakü’de düzenlenen ilk Türkoloji Kongresi’nin tarihi önemini vurgulamak istiyorum.
Gelecek yıl Türk Devletleri Örgütü çerçevesinde Birinci Türkoloji Kongresi’nin 100. yıl dönümünün törenle kutlanmasını öneriyorum.
Zirvemizin, alacağımız kararlarla Türk Devletleri Teşkilatı’nın konumunu daha da güçlendireceğine ve halklarımızın refah ve güvenliğine ilave katkı sağlayacağına inanıyorum.
Konuşmamın sonunda, Karabağ ve Doğu Zengezur’un restorasyonuna verdikleri destek için kardeş ülkelere şükranlarımı sunmak istiyorum. Fuzuli’deki Mirza Uluğbek Okulu, Kurmangazi Çocuk Yaratıcılık Merkezi ve Ağdam’daki Manas Okulu halihazırda faaliyettedir. Bu, Özbek, Kazak ve Kırgız kardeşlerimizin bir hediyesidir. Macar kardeşlerimizin hediyesi ise Cebrail’de inşa edilen okuldur. Türkmen kardeşlerimizin hediyesi ise bugün temeli atılan Fuzuli Camii’dir. Kardeş Türkiye’den şirketler birçok tünel, köprü ve yol inşa ediyor. Azerbaycan halkı bu kardeşçe desteği asla unutmayacaktır.
Teşekkür ederim.
xxx
Zirve, diğer devlet ve hükümet başkanlarının konuşmalarıyla devam etti.
Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadyr Caparov, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e ve Azerbaycan halkına misafirperverlikleri ve mükemmel organizasyonları için teşekkür ederek şunları söyledi: “Sayın Genel Sekreter, değerli devlet başkanları. Öncelikle İlham Haydar oğlu Aliyev’e ve kardeş Azerbaycan halkına gösterdikleri misafirperverlik ve bu toplantıyı düzenledikleri için teşekkür etmek istiyorum. Gebele, iki bin yıllık bir geçmişe sahip kadim bir şehir ve burada toplanmamız tesadüf değil. 3 Ekim’de 16. yılını dolduracak olan Nahçıvan Anlaşması çok önemli bir belgedir. Bu kısa süre zarfında teşkilatımız dinamik bir şekilde gelişti ve bölgesel düzeyde etkisini güçlendirdi.”
Kırgızistan Cumhurbaşkanı, ülkesinin her zaman barış, istikrar ve iyi komşuluğun destekçisi olduğunu vurgulayarak, “Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ile Ermenistan Başbakanı arasında imzalanan Ortak Bildiri’yi memnuniyetle karşılıyoruz. Bu, her iki ülkenin siyasi liderliğinin iradesini ortaya koyuyor ve bu sayede Güney Kafkasya’da kalıcı barış, güvenlik ve güven tesis edilecektir. Bu alanda, Sayın İlham Haydaroğlu Aliyev’in barış sürecine katkısını özellikle belirtmek isterim.” dedi.
Devlet Başkanı Sadyr Caparov, 2026 yılında ülkesinde Dünya Göçebe Oyunları’nın düzenleneceğini vurgulayarak, Zirve katılımcılarını Oyunlar’a onur konuğu olarak davet etti.
“Bu Zirve kapsamında Kırgız Cumhuriyeti, örgütün dönem başkanlığını tamamlayarak kardeş Azerbaycan’a devrediyor. Azerbaycan’ın dönem başkanlığı çerçevesinde örgütün gelişimini sürdüreceğinden ve uluslararası arenadaki etkisini daha da artıracağından eminim. Aynı zamanda, Türk halklarının refahını hedefleyen tüm girişimler de gelişecektir,” dedi Sadyr Caparov.
xxx
Türkçe konuşan halklar arasında birlik ve iş birliğini güçlendirmenin stratejik önemini vurgulayan Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e misafirperverliği ve etkinliğin üst düzey organizasyonu için teşekkür etti. Azerbaycan ve Ermenistan arasında barış için imzalanan Ortak Bildiri’yi tarihi bir adım olarak nitelendiren Kazakistan Cumhurbaşkanı, şunları söyledi: “Azerbaycan ve Ermenistan arasında barış için Ortak Bildiri’nin imzalanmasını takdir ediyor ve bunun 30 yıllık ihtilafın çözümünde önemli bir tarihi adım olacağına inanıyorum. Bugün, mevcut jeopolitik durum ışığında, Türk devletleri arasındaki birlik çok önemlidir. Değerli kardeşlerim, ünlü Azerbaycanlı şair Bahtiyar Vahabzade bir zamanlar “Bir Türk’ün bir Türk’e düşmanlık hakkı yoktur” demişti. Büyüklerimizin söylediği bu sözleri çok yüceltmeli ve Türk devletlerini bir araya getirmek için elimizden geleni yapmalıyız. Bir sonraki başkanlık Azerbaycanlı kardeşlerimize devrediliyor. Bu konuda Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e teşekkür ediyor ve kendisine başarılar diliyorum.”
Kassym – Jomart Tokayev, Kazakistan, Azerbaycan ve Özbekistan arasında oluşturulan yeşil enerji koridorunu Türk dünyasındaki başarılı iş birliğinin bir örneği olarak değerlendirdi.
xxx
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı konuşmada,

• Cumhurbaşkanı Erdoğan: Ortak alfabe konusunda Türkiye olarak ilk adımı atıyoruz
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan’ın Gebele kentinde gerçekleştirilen Türk Devletleri Teşkilatı 12. Zirvesi’nde, katılımcıları selamlarken, zirve vesilesiyle köklü Türk tarihinin izlerini taşıyan Gebele’de bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
• Azerbaycan’ın Gebele şehrinde “Türk Devletleri Teşkilatı 12. Zirvesi” başladı
• Teşkilatın dönem başkanlığını devreden Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’a katkılarından dolayı teşekkür eden Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e ev sahipliğinden ötürü şükranlarını sundu, dönem başkanlığı için kendisine üstün başarılar diledi.
  Erdoğan, 3 Ekim Türk Devletleri İşbirliği Günü’nü tebrik ederek, teşkilatın, geride bıraktığı 16 yılda dilde, fikirde ve işte birlik şiarıyla kaydettiği başarılara her geçen gün yenilerini eklediğini belirtti. Erdoğan, bu anlayışla başarıların sayısını arttırmaya devam edeceklerini aktardı.

  Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Çok taraflılığın giderek aşındığı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin insanlığın vicdanını yaralayan birçok meseleye kayıtsız kaldığı bir uluslararası sistemle karşı karşıyayız. Bugün pek çok uluslararası ve bölgesel teşkilat, bizim ortak tarih, kültür ve ülküdaşlığımız gibi ulvi değerler üzerine bina edilmediğinden kamuoyu nezdinde işlevsiz, adeta omuzlara yük yapılar olarak görülüyor. Teşkilatımızın işte bu değişen koşullara ayak uyduran, uluslararası meselelerde ortak duruş sergileyen, sözüne güvenilen, haklının yanında duran bir yapıya dönüşmesi büyük önem arz ediyor. Türkiye olarak böyle bir dönemde zirvemizin temasının, ‘bölgesel barış ve güvenlik’ olarak belirlenmesini son derece isabetli ve anlamlı buluyoruz.” ifadesini kullandı.
  Erdoğan, şunları kaydetti:

  “Terörizmden yasa dışı göçe, siber tehditlerden iklim değişikliğine ortak bir duruşla mukabele edebileceğimizi, kendi gök kubbemiz altında kendi güvenliğimizi güçlendirebileceğimizi düşünüyorum. Temmuz ayında yapılan Türk Devletleri Teşkilatı Savunma Sanayii Kurumları Birinci Toplantısı’nı bu anlamda önemli bir adım olarak görüyorum. Yakaladığımız ivmenin sürmesi için çalışmalarımızın devamının çok mühim olduğunun altını çizmek istiyorum. Türk dünyasının, bölgemizin istikrarında ve güvenliğinde birçok anlamda daha etkin rol üstlenebileceğine inanıyoruz. Bugün yakın coğrafyamızda yaşanan pek çok çatışma, savaş ve uluslararası hukuk ihlaline karşı teşkilatımızın kararlı duruş sergilemesi önemlidir.”

  “Ortak alfabe hususunda Türkiye olarak ilk adımı atıyoruz”

  Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki sınır birleşim noktasının tespitine ilişkin mart ayında atfedilen anlaşmayı memnuniyetle karşıladıklarını ifade eden Erdoğan, “Uzun yıllardan bu yana gündemi meşgul eden bu meseleyi sağduyu ve bilgelikle çözüme kavuşturan Sayın Mirziyoyev ve Sayın Caparov’u kutluyorum. Buradan Tacik liderliğine de tebriklerimi iletiyorum.” dedi.

  Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgenin istikrarına, ekonomik kalkınma, sosyal refah ve kültürel bağların güçlenmesiyle katkı sunabileceklerinin farkında olduklarını belirterek, ulaştırma, enerji güvenliği ve ticari entegrasyon alanlarındaki girişimleri de bu yaklaşımı tamamlayıcı parçalar olarak gördüklerini aktardı.

  Aralarındaki enerji ve haberleşme bağını etkin hale getirip güçlendirecek proje ve yatırımlara odaklanmalarının herkesin menfaatine olduğunu dile getiren Erdoğan, Hazar Geçişli Orta Koridoru’nu daha da verimli hale getirmeleri gerektiğinin altını çizdi.
  Erdoğan, Türk devletleri olarak bilim ve teknoloji alanında hak ettikleri noktaya en kısa süre zarfında ulaşabilmeleri için güçlü işbirlikleri kurmaları ve bu alanda yüksek katma değere sahip ortak yatırımlar yapmaları gerektiğine dikkati çekerek, “Yapay zeka konusunda küresel gelişmeleri yakalayabilmek ve kültürel zenginliğimizi muhafaza için Türkçe Büyük Dil Modeli’nin geliştirilmesine hız vermemiz gerekiyor. Ortak alfabe hususunda Türkiye olarak ilk adımı atıyor, Cengiz Aytmatov’u anlatan bir eser ile Oğuznameleri ortak alfabeyle basıyoruz. Bugün de liderlere birer adet bundan takdim ediyoruz.” diye konuştu.

Türk halklarının kültürel mirasını koruyarak yapay zekâ teknolojilerinin etkin şekilde geliştirilmesini sağlayacak Büyük Türk Dil Modeli’nin hayata geçirilmesinin önemine değindi.
…

xxx
Türk devletleri arasındaki ekonomik, ticari ve ulaştırma ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik atılan adımların önemine dikkat çeken Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki barış görüşmelerine değinerek, “Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’e üst düzey organizasyon ve misafirperverliği için teşekkür etmek istiyorum. Girişimleriniz sayesinde son yıllarda Azerbaycan’ın çeşitli köşelerini ziyaret ettik. Bugün, güzel Karabağ’ın gelişimine, Şuşa, Hankendi ve Ağdam şehirlerinde yürütülen çalışmalara tanıklık ediyoruz. Yakın dostlarınız olarak bu gelişmeden çok memnunuz. Ermenistan ile imzaladığınız Ortak Barış Bildirgesi’nin tam da sizin siyasi iradeniz sayesinde mümkün olduğunu ve Türk devletlerinin ortak bir başarısı olduğunu abartısız söyleyebiliriz. Bu Bildirge aynı zamanda ekonomik, ticari, ulaştırma ve insani alanlarda geniş iş birliği fırsatları sunmaktadır.” dedi.
xxx
Türkmenistan Halk Konseyi Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, mevcut dünya durumu ışığında ülkelerimiz arasındaki işbirliğinin, barışın, istikrarın ve güvenin güçlendirilmesinin önemini vurgulayarak, “Öncelikle değerli kardeşim, Sayın İlham Haydaroğlu Aliyev’e bu etkinliğe katılmam için yaptığı davet ve bana gösterdiği samimi misafirperverlik için teşekkür etmek istiyorum.
“Türk Devletleri Teşkilatı, ortak tarih, kültür, miras ve dile sahip kardeş halkları bir araya getiriyor. Teşkilatın temel amacı, dayanışmayı, dostluğu ve kardeşliği güçlendirmek ve bölgesel ve uluslararası düzeyde ortak faaliyetleri teşvik etmektir.”
xxx
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, konuşmasında, Türk devletleri arasında insani değerlerin korunduğu, istikrar ve karşılıklı güvenin hâkim olduğu bir ortamı görmekten duyduğu memnuniyeti dile getirerek, devlet başkanımızın hayata geçirdiği yenilenebilir enerji projelerinin barış ve iş birliği açısından önemini vurguladı. “Sayın Cumhurbaşkanı, bu alandaki olağanüstü başarılarınız, ekonomik kalkınmanız, yenilenebilir enerji kaynaklarınız ve yatırımlarınız, Orta Asya bölgesinin ve bu bölgenin Avrupa Birliği’nin “altın rezervi” olduğunun kanıtıdır. Sayın Cumhurbaşkanı Aliyev’e, Azerbaycan’ın en önemli gaz sahasına bir Macar şirketinin katılımı için gerekli koşulları yarattığı için teşekkür etmek istiyorum. Bu bizim için büyük önem taşıyor. Aynı zamanda, Cumhurbaşkanı Aliyev’e ve Azerbaycan halkına, sadece dost değil, aynı zamanda stratejik ortak olduğumuz güvencesini vermek istiyorum.” diye ekledi Başbakan.
xxx
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ersin Tatar , Azerbaycan’ın kadim tarihi şehri Gebele’de düzenlenen Zirve’ye davet için Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Azerbaycan halkına derin şükranlarını sunarak, bu Zirve’nin ortak tarihimize altın harflerle yazılan Karabağ Zaferi’nin beşinci yıldönümüne denk gelmesinin büyük önem taşıdığını söyledi. “Kardeş Azerbaycan’ın kararlılığı, cesareti ve haklı mücadelesiyle elde ettiği bu Zafer, yalnızca topraklarının işgalden kurtuluşu değil, aynı zamanda adaletin ve milli kararlılığın zaferidir. Bu, büyük Türk dünyasının ortak zaferidir. Karabağ Zaferi, Türk dünyası birlik olduğunda her türlü zorluğun üstesinden gelinebileceğini bir kez daha göstermiştir. Dayanışma içinde hareket eden Türk devletleri, yalnızca kendi güvenliklerinin değil, aynı zamanda bölgedeki barış, istikrar ve refahın da en güçlü garantörleridir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olarak, haklı mücadelesinde her zaman Azerbaycan’ın yanında olduk ve olmaya devam edeceğiz. Aynı coğrafyanın, aynı kültürün ve aynı köklerden beslenen ortak bir tarihin mirasçılarıyız. Bugün sadece bir araya gelmiyor, aynı zamanda ortak geleceğimizi de birlikte şekillendiriyoruz. Bu önemli Zirve’de bizi içten bir misafirperverlikle karşılayan Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Karabağ fatihi Sayın İlham Aliyev’e bir kez daha şükranlarımı sunuyorum,” dedi E. Tatar.
xxx
Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, yaptığı konuşmada, özellikle Azerbaycan ve Ermenistan arasında barışın sağlanmasına ilişkin Ortak Bildiri’nin imzalanmasının ardından kadim Gabala kentinde bir araya gelmenin çok önemli bir sembolik anlam taşıdığını belirtti. Ömüraliyev, “Sayın devlet ve hükümet başkanları, Azerbaycan’ın ana kesimi ile Washington’daki Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında Zangezur Koridoru’nun kurulması tarihi öneme sahiptir ve Türk dünyasını jeopolitik düzeyde güçlendirecektir. Zangezur Koridoru’nun açılması, kadim İpek Yolu’nun restorasyonuyla birlikte ülkelerimiz için yeni ekonomik ve transit fırsatlar yaratacaktır. Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu projesinin hizmete girmesiyle Orta Koridor’un stratejik önemi daha da artacaktır.” dedi.
“Türk Devletleri Örgütü bugün önemli bir bölgesel örgüt haline geliyor” diyen Genel Sekreter, Türk Üniversiteler Birliği Daimi Sekreterliği’nin ve özel bir program fonunun kurulduğunu duyurarak, Azerbaycan’ın bağışladığı 2 milyon ABD dolarının bir kısmının bu projenin finansmanına yönlendirileceğini kaydetti.
Azerbaycan’ın örgüt başkanlığının, iş birliğini derinleştirme, ekonomik bağları güçlendirme ve karşılıklı ortaklığı geliştirmede başarılı olacağına güvendiğini dile getiren Kubanıçbek Ömüraliyev, “Bugün dile getirdiğiniz önemli fikir ve öneriler, Gebele Bildirgesi’nde ve Sekretaryamızın eylem planında yer alacaktır. Etkinliğin üst düzey organizasyonu ve samimi misafirperverliği için Sayın İlham Aliyev’e bir kez daha teşekkür etmek istiyorum.” dedi.
xxx
Zirveyi özetleyen Cumhurbaşkanı İlham Aliyev şunları söyledi:
-Değerli meslektaşlarım.
Sevgili dostlar.
Bugünkü tartışmalara verdiğiniz değerli katkılardan dolayı her birinize teşekkür etmek istiyorum. Dile getirilen görüş ve düşünceler, Türk Devletleri Teşkilatı’nın gelecekteki faaliyetleri için önemli yönler belirlemektedir.
Ortak davamıza yaptıkları katkılardan dolayı teşkilatımızın Sekreterliği ve Yaşlılar Konseyi’ne şükranlarımı sunuyorum. Bugünkü Zirve’nin dostluğumuzu ve kardeşliğimizi daha da güçlendireceğinden eminim.
Teşekkür ederim!
xxx
Daha sonra Türk Devletleri Örgütü 12. Zirve Bildirgesi’nin imza töreni gerçekleştirildi.
xxx
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev daha sonra yaptığı konuşmada şunları söyledi:
-Sevgili dostlarım.
Sevgili kardeşim, Türkmenistan Halk Konseyi Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, Temmuz ayında Karabağ’a yaptığı ziyarette, Türkmenistan’ın Fuzuli’de bir cami inşa etmesini önermişti. Kardeş Türkmenistan’a bu armağanı için teşekkür ediyoruz.
Bu Zirve kapsamında caminin temel atma töreninin yapılması planlanıyor.
Şimdi tüm kardeş ülke liderlerini temel atma törenine davet ediyorum.
xxx
Daha sonra caminin temel atma töreni gerçekleştirildi.

https://www.tarihistan.org/turk-devletleri-teskilatinin-12-zirvesinde-liderlerin-yaptigi-konusmalar/29656/?fbclid=IwU1NDUANTE_xleHRuA2FlbQIxMQABHt_4psS4ulr1In9nlZ1zNN_aqeKHlYfe_a6DEHVCfV4S5Bng0CPT8PvUSv-F_aem_OJqkGrBbVzJizX7Juktc_w