Özbekistan’ın başlangıçtaki planı,   her biri yılda 55 megavat güç üretebilen  altı adet küçük ölçekli RITM-200N reaktörü inşa etmekti. Ancak Özbekistan’ın nükleer enerji kuruluşu Uzatom, 26 Eylül’de, iki adet RITM-200N ünitesinin 2029-30 yılları arasında faaliyete geçmesinin planlandığı ve her biri yılda 1 gigawatt güç üretebilen çok daha büyük iki VVER-1000 reaktörünün  2030’ların ortalarında  devreye gireceği yeni bir plan açıkladı .

Rusya’nın nükleer enerji kuruluşu Rosatom, iki anlaşmaya göre, Cizzak Bölgesi’nde yer alacak reaktörleri inşa edecek ve tesisler için nükleer yakıt sağlayacak. Anlaşmaların finansal şartları henüz açıklanmadı. Uzatom’dan yapılan açıklamada, kurumun başkanı Azim Akhmedkhadjaev’in “Projemiz, düşük modüllü santrallerin ileri teknolojileriyle yüksek güçlü klasik nükleer enerjinin zaman içinde test edilmiş çözümlerinin cesur bir birleşimidir” dediği aktarıldı.

Özbekistan geleneksel olarak, tepeden gelen kararların sorgusuz sualsiz uygulandığı oldukça merkezi bir siyasi sisteme sahiptir. Ancak Akhmedkhadjaev, nükleer santrallerin inşasında halkın katılımının sağlanacağını; vatandaşların sosyal ve çevresel etkileri hakkındaki olası endişelerini dile getirmelerine fırsat vermek için duruşmalar düzenleneceğini iddia etti. Bu duruşmalardan elde edilen geri bildirimlere dayanarak, yetkililer mevcut planları değiştirebilir.

Akhmedkhadjaev, Moskova’da düzenlenen bir nükleer enerji etkinliğinde yaptığı konuşmada, “Kamuoyu önünde yapılacak toplantılar için kapsamlı bir kavramsal program geliştirdik ve bu programa yakında başlayacağız,”  dedi ve vatandaşların proje hakkında tam olarak bilgilendirilmesinin önemli olduğunu ekledi. “Kamuoyu olmadan hiçbir yere ilerlemeyeceğiz.”

Rosatom, Özbekistan’ın nükleer enerji programını genişletmek için görevlendirilirken, Özbek yetkililer risk almaya hazır görünüyor. Rosatom anlaşmalarının açıklandığı gün, Özbek Dışişleri Bakan Yardımcısı Muzaffarbek Madrakhimov, ABD Silah Kontrolü ve Uluslararası Güvenlikten Sorumlu Devlet Bakan Yardımcısı Brent Christensen ile bir  nükleer iş birliği mutabakat zaptı imzaladı . Belgede, nükleer enerji iş birliğini genişletme niyeti özetleniyor.

Christensen, Twitter’da yaptığı paylaşımda, söz konusu notun  “Başkan [Donald] Trump’ın ABD nükleer endüstrisinin dünya çapında rekabet edebilmesine yardımcı olmak için çıkardığı Yürütme Emriyle uyumlu” olduğunu belirtti.

Eylül ayının başlarında, üst düzey Özbek liderler,  Çin Ulusal Nükleer Şirketi (CNNC) başkanıyla nükleer enerji iş birliğini genişletme konusunda görüşmelerde bulundu . Taşkent’in nükleer enerji konusundaki çok yönlü yaklaşımı, Özbek yetkililerin Rosatom ile nükleer santral inşaat planlarını uygun bir maliyetle genişletmek için sıkı bir pazarlık yapmasını sağlamış olabilir.

Rosatom’un genişleme anlaşmaları hızla sonuçlanmış gibi görünüyor. Rosatom, daha geçen Haziran ayında  Özbekistan’da VVER-1000 reaktörlerinin inşası için bir fizibilite çalışması yürütmek üzere bir anlaşma imzalamıştı.

Dünya uranyum rezervlerinin neredeyse yedide birine  sahip olan Kazakistan,  nükleer ufkunu genişletme arzusunu da dile getiriyor. Kazakistan şu anda Rosatom ve CNNC tarafından inşa edilecek  üç nükleer reaktör inşa etme planlarını sürdürüyor.

Kazakistan Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Almassadam Satkaliyev, bir  televizyon röportajında , ülkenin nihayetinde tüm nükleer yakıt döngüsünü kontrol altına alma planlarını özetledi.

Satkaliyev, Kazakistan’ın mevcut kapasitesi ve kaynaklarının “ulusal nükleer programın başlatılması ve geliştirilmesi için sağlam bir temel oluşturduğunu” söyledi. “Bu temelde, uranyum madenciliği ve nükleer yakıt üretiminden nükleer santrallerde elektrik üretimine kadar nükleer yakıt döngüsü zincirini geliştirmeye devam edeceğiz ve Kazakistan’ın nükleer enerjinin barışçıl kullanımı alanındaki uluslararası yükümlülüklerine sıkı sıkıya bağlı kalacağız.”

Acil önceliklerden birinin, nükleer tesislerde güvenli operasyonları sürdürecek “nitelikli uzmanlara” olan artan ihtiyacı karşılamak için eğitim altyapısının genişletilmesi olduğunu ekledi.