Hasan Oktay: Türkiyənin hərbi təyyarə qəzası ilə bağlı ehtimalları

Türkiyəli politoloqun Türkiyənin hərbi təyyarə qəzası ilə bağlı ehtimalları
Bu hadisənin baş verməsini düşünməsək də, bunun təsadüfi olmasını üstün tuturuq. Hadisəni qiymətləndirməyin üç yolu var: birincisi, bu, xarici hücum ola bilərdi. Azərbaycan ərazisini tərk etdikdən sonra baş verdiyi üçün, Qroznıda AZAL Hava Yollarına məxsus təyyarəyə hücum edildiyi kimi, onun da Rusiya raketi ilə vurulması ehtimalı var. Bunun strateji səbəbləri ola bilər, o cümlədən Türkiyə-Rusiya münasibətlərindəki son gərginlik; Suriya böhranı zamanı Türkiyənin Suriya-ABŞ danışıqları zamanı Hakan Fidanın ABŞ-a şəxsi səfəri; Türkiyənin Ukrayna böhranında neytral olmasına baxmayaraq, Ukraynaya silah və material satması ilə bağlı ictimai bəyanatlar; və Türkiyənin rəhbərliyi altında yaradılmış müxtəlif ittifaqlar.

Bunu türkiyəli politoloq Hasan Oktay ötən günlərdə Türkiyə hərbi təyyarənin Gürcüstanda qəzaya uğraması hadisəsinə münasibətində deyib.

O, qeyd edib ki, bu, Rusiyanı küncə sıxışdırıb və Türkiyəyə qarşı belə bir əməliyyatın mümkünlüyü, Türkiyəni qısa və uzunmüddətli perspektivdə çox çətin vəziyyətə sala bilər.

“Əgər belə bir şey varsa, 2015-ci ildə Türkiyənin Suriya sərhədində apardığı diplomatik proseslə normallaşdırılmalıdır, çünki bu, müharibəyə səbəb sayıla bilər. İnşallah, belə bir vəziyyətdən söhbət gedə bilməz. İkinci variant ondan ibarətdir ki, Gəncə Hava Limanında hərbi C-130 nəqliyyat təyyarəsinin içərisinə partlayıcı yerləşdirilib və təyyarə havaya qalxdıqdan sonra partladılması üçün təchiz edilib. Bunu iki əsas varianta bölmək olar. Birincisi, bu, Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinə xələl gətirmək üçün Azərbaycan ordusunun daxilində Rusiya meylli yatmış hüceyrələr kimi fəaliyyət göstərən müəyyən ünsürlərin səfərbər edilməsi kimi şərh oluna bilər. İkincisi, Azərbaycan-İsrail münasibətləri vasitəsilə Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinə xələl gətirmək istəyən İsrailin bu təyyarədə əməliyyat keçirməsi ehtimalı var. Bu vəziyyət həm Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinə, həm də hökumət səviyyəsində Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinə ciddi mənfi təsir göstərəcək” – politoloq deyib.

O, qeyd edib ki, bu məsələ Türkiyə televiziyalarında yavaş-yavaş yayımlanmağa başlayır. Təyyarədə olan hərbi ekipaj təyyarələrə texniki xidmət göstərən ekipajlar olduğundan, onlar öz təyyarələrini idarə edirdilər, ona görə də təyyarənin köhnə və ya pis baxımlı olması ehtimalı azdır. Ruslar “AZAL”a məxsus təyyarəni əməliyyat edəndə onların planı təyyarənin Xəzər dənizinə düşməsi idi ki, qara qutu mümkün qədər gec tapılsın. Rusiya təhqiqat qrupu qara qutunun kəşfi və onun yoxluğu əsasında bir nəzəriyyə hazırladı və bununla da qəza illüziyası yaratdı. Lakin pilotlar təyyarəni Aktauda endirməyə müvəffəq olduqdan sonra bu plan iflasa uğrayıb:

“İndi iki variantı yenidən nəzərdən keçirsək, Gəncə hava limanında sursatla yüklənən təyyarənin partladılması qısa müddətdə Türkiyə Cümhuriyyəti və Azərbaycan hökumətləri arasında narazılıq yaradar. Lakin biz bunun qarşısını böyük diplomatiya ilə almalıyıq. Hər şeydən əvvəl birinci və ikinci variant, yəni Rusiya və ölkə daxilində əməliyyat olsaydı, Türkiyə Cümhuriyyəti bunu qəza elan edər və prosesin mətbuatda müzakirə olunmasının qarşısını alardı. Ancaq dərhal diplomatiyanı aktivləşdirmək və müdriklər arasında müzakirələr yolu ilə bu prosesi idarəolunan səviyyədə saxlamaq lazımdır. Azərbaycandan qayıdarkən İran prezidenti İbrahim Rəisinin helikopterinin vurulması da MOSSAD əməliyyatı olduğu üçün İran buna uğurla nail olub. Bunun məlum olmasına baxmayaraq, hadisəni ört-basdır etmək üçün bu təyyarənin qəzaya uğramasının da qəza olduğu iddiası ilə rəsmi məlumat yayılıb. Eyni şəkildə, bölgədə böyük qarışıqlığın qarşısını almaq üçün qəza və hadisə ilə bağlı hesabat verildi. Bununla belə, diplomatiya yaşadılmalıdır
https://azreform.info/az/article/34371