İran’da kadın olmak….

Aslında, İran’da kadın olmak başlığıyla şimdiye kadar birçok yazılar kaleme alınmış. Çünkü kadın olmak başlığını İran’da kadın olarak yazmak nasıldır. Nasıl bir fonksiyon almış olduğunu anlatmak için bu başlığı kullanmak çok ilinç olmasa gerek. Evet İran’da kadın hakları deyince ilk önce İran’ın “ataerkil” erkeğin egemen durumunda olduğunu bilmek lazımdır. Bu da her konumda erkeğin ön planda olduğu anlamına geliyor. Kadının hangi Haklarından bahsediyoruz şöyle bir bakalım.

Miras: İran’da miras kadın eşinin vefatından sonra çocukları varsa çocuklarına bırakılır, mirasın dörtte biri kadına verilir, bu da kadının erkeğiyle çocuklarıyla bile eşit olmadığı anlamına gelir. Kadının erkeğinin evine başka evden geldiğini, her ne kadar kadın gelin gittiği eve ait olarak görülse de aslında bu eve ait olmadığı anlamına geliyor. İslami kriterlere uygunluk: görünüşte şeriatla yönetilen İslam’ın ağırlıklı olduğu görünümde olan bir ülke, hal böyleyken her konuda İslam’a uygun olma durumu söz konusu bunu giyim kuşamdan tut hal hareket tutumu ve tüm davranışların İslama uygun olma zorunluluğu vardır. İslami pencereden bakıldığında olumlu fakat başka pencerelerden bakıldığında kısıtlanmış, özgürlükleri ellerinden almış bir kadın görüyoruz. Muta nikahı: diğer ismi geçici evlilik bu nikah şekli şöyle, bir erkeğin bir kadınla uzun veya kısa süreliğine kıyılmış nikah, iki tarafın herhangi bir sebepten ayrıldıklarında iki tarafa da herhangi bir ceza uygulanmıyor. Bu nikah fuhuşa çokça yol açmış oluyor İran’da Hatta İslam akidesine göre geçici fuhuştur. Çünkü bir yılda bir kadın birden fazla erkekle nikah kıyılabilir olması İslam dinine göre uygun değildir. Kadının siyasetteki konumu: her şeyden önce ne olursa olsun kadının İran’da Cumhurbaşkanı olabilecek hiçbir hakkı olmadığını biliyoruz, çünkü kadının dini lider olamayacağı bir ilke var İran’ın siyasetinde, diğer konularda da kadının gelebilecek siyaset yüksek öğrenim liderlik gibi üst mertebeler sınırlı kontenjanlarla belirlenmiştir. Buda kadının demokratik haklarının kısıtlanmış olarak değerlendiriliyor. İranlı bir kadın olarak kadın hakları sorusu bana sorulduğunda ben şöyle cevap veririm? İran çok uluslu bir ülke, Fars Arap Türk ve Kürt vs gibi çok uluslu bir ülke. Her ulusun aslında kendi içinde kültürü farklı mesela İran’ın Batı’sı Kürtlerin yoğunlukta yaşadıkları yer ve Sünni doğusu şia Azerbaycan eyaletinde yaşayan Türklerde Şia’yı benimsemiş durumda. Arap’lar karışık bu sebeple kadının yeri kültürden kültüre çok fazla değişim göstermekte o yüzden İran’da kadın haklarını konu edip açıklamak gerçekten çok çok zor olduğu bir İranlı kadın olarak söyleyebilirim. Ama yukarıda anlattığım kadarını Tahran Üniversitesinde okurken araştırmıştım genel olarak öyle olduğunu nazarınıza sunmak istedim.

Sinem Karaca/Tahran/kafkassam