Fransanın Gürcüstan vasitəsilə Ermənistana silah göndərməsi Parisin regionda sülh və təhlükəsizliklə əlaqədar olan yanaşmasındakı qeyri-səmimi tonu aşkar şəkildə göstərir.
Gürcüstan Azərbaycanın strateji tərəfdaşıdır, onda sual olunur, nə baş verdi ki, rəsmi Tbilisi ölkə ərazisindən Ermənistana Fransa silahlarının daşınmasına razılıq verdi?
Gürcüstanın belə bir siyasət izləməsi yaxın tarixdə baş verən bir prosesə bağlı kimi görünür.
Belə ki, 2023-cü ilin sentyabr ayında Gürcüstan Prezidenti Salome Zurabişvili hökumətdən icazəsiz Avropa turnesinə çıxmışdı və o, səfər proqramında Fransa Prezidenti Emmanuel Makronla da görüşdü.
Düzdür, Gürcüstanda əsas səlahiyyətlər hökumətdədir, orada tez-tez hakimiyyətlə prezidentlik institutu arasında çəkişmələr olur. Ancaq yenə də sual yaranır ki, ölkənin idarəetməsi hökumətdə olduğu halda, o, niyə Ermənistana silah daşınmasına yaşıl işıq yandırıb? Görəsən, Zurabişvilinin faktiki səlahiyyət imkanı genişdirmi ki, o, Fransa ilə sövdələşməyə girsin?
Bilmirik, amma başqa səmtdə analitik görüntünü belə təsvir edə bilərik ki, Gürcüstanda hökumətlə prezidentlik təsisatının çəkişməsi regionda Fransanın bərkiməsinə şərait yaradır və Paris Cənubi Qafqazda rəsmi Tbilisinin siyasət xəttini dəyişdirməyə cəhdi özünə borc bilir.
Güman var ki, Fransa Gürcüstana Avropa İttifaqına üzvlük üçün yaxşıca vəd verib və əvəzində silah trafikini canlandırmaq tələbini səsləndirib. Hərçənd ki, Gürcüstanın siyasi elitasında Avropa İttifaqı ilə əlaqədar mövqelər təhlükəsizlik dilemmaları səbəbilə haçalanır – Rusiya amilinə görə.
Bir daha Fransaya qayıdaq, Parisin üzünə regionun təhlükəsizlik bünövrəsinə təhdid ola biləcək kanallardan biri bağlanıb – Azərbaycanın Qarabağda separatizmi məhv etməsi bunun bariz nümunəsi kimi səslənməlidir.
Ancaq qlobal düzəni qurcalayan Fransanın Cənubi Qafqazda başqa açıq qalan qapıları aralamaq cəhdləri Parisin Ermənistanı yeni qisasa hazırlamaq planının indikatorudur.
Amma diqqətə alınmalıdır ki, Paris regionda münaqişələri qızışdırıb onu idarə etmək kanallarını axtarsa da, onun Ermənistana göndərdiyi silahlar qüvvələr balansını dəyişə biləcək bir səviyyədə deyil.
Bunu Fransa da başa düşməmiş olmaz, amma onun üçün regionda başağrısı mənbələrini artırmaq prioritetdir, yəni problem olsun və onun qar topası kimi böyüməsi üçün stimullar hazırlansın.
Buna görə də Fransa Ermənistanı özünün regional siyasətinə bir piyada kimi inteqrasiya etmək imkanlarını arayır və Gürcüstana vasitə kimi baxır.
Geniş bir tabloda isə Fransa daha böyük şanslar axtarışındadır, onun Hindistan və İranla gələcək sövdələşmələrə gedib regionda gizli üçlü format yarada biləcəyi barədə fikirlərə qapılmağa əsaslar var.
Burada Ermənistanın müvazinətini itirib tamamilə yıxılmağa doğru getdiyi mənzərəsini canlandıranda Fransanın İrəvanı dirçəltmək cəhdlərinin yekunu maraq doğurur.
Bir hissəni yuxarıda qeyd etmişik, ardını belə gətirə bilərik ki, Ermənistanın silahlanma həddi Azərbaycanın səbir çərçivələrini keçsə, Bakı özünün strateji müdafiəsi üçün alternativ əməliyyatları İrəvanın sinirinə toxunduracaq.
İkincisi, Azərbaycan və Türkiyə Gürcüstanla danışıqlar aparıb onun Fransaya açdığı qapıları bağlamağa nail ola bilərlər ki, bu da Ermənistanın silahlanma taleyinə blok qoyar.
Aqşin Kərimov
