Mehmet Çalışkan’ın haberine göre yüzyılın casusu İlyas Bazna hakkında bugüne kadar 3 film çekildi. Bazna’yı önce Vedad Karaokçu, daha sonra James Mason canlandırdı. Erdal Beşikçioğlu’nun yeni İlyas Bazna olduğu ‘Çiçero’nun çekimleri sona erdi
Yüzyılın casusunun Mata Hari olduğunu sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Hindistan doğumlu Hollandalı Mata Hari, 1’inci Dünya Savaşı’nda Almanya adına çalıştı. Asıl adı Margaretha Geertruida Zelle olan oryantal Mata Hari, 1917’de Fransa tarafından kurşuna dizilerek idam edildi.
Hakkında çok sayıda film çekilmesi ölümünden yıllar sonra Mata Hari’yi dünyaca ünlü biri haline getirdi. Özellikle de ölümünden 14 yıl sonra, 1931’de çekilen ABD yapımı ‘Mata Hari’. Filmde, ünlü casusu Greta Garbo canlandırdı.
Mata Hari, hakkında çekilen filmlerden, dizilerden ve yazılan kitaplardan dolayı çok ünlü biri haline gelse de yüzyılın en önemli casusunun Sırbistan doğumlu Türk İlyas Bazna olduğu kabul ediliyor. Bunun nedeni de Çiçero kod adlı Bazna’nın 2’nci Dünya Savaşı’nın seyrini değiştirmesidir. MİT adına çalışan Bazna, Türkiye’nin savaşa girmemesinde önemli rol oynadı.
İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi Sir Hugessen’in uşağı olan İlyas Bazna, müttefiklere ait gizli bilgileri Naziler’e sattı. O bilgilerden biri 1944’te müttefik kuvvetlerin Sofya’yı bombalayacağı yönündeydi. Ne var ki Almanlar, Bazna’ya inanmadı. Müttefik kuvvetler, İlyas Bazna’nın dediği gibi Sofya’yı bombaladı. Almanlar hezimete uğrayarak büyük kayıplar verdi.
İlyas Bazna, Türkiye’nin Sovyetler Birliği üzerinden silah anlaşmaları yapmasına ve Sovyetler Birliği kanadına çekilmesi için baskı yapılmasını açığa çıkartan belgeleri de Almanlar’a sattı. İşte bu adım 2’nci Dünya Savaşı’nın seyrini değiştirdi. Çünkü Uluslararası arenada Türkiye’ye uygulanan baskıyı ortaya çıkartan bu belgelerle Almanlar, müttefik devletlere nota verdi ve Türkiye’nin savaşa girme ihtimalini sonlandırdı.
Almanlar, bilgiler için İlyas Bazna’ya sahte para verdi. Daha sonra da sahte para bulundurma suçundan hakkında soruşturma başlattı. Bazna, bunun üzerine Arjantin’e kaçtı. Savaşın sonunda Almanya’ya dönen İlyas Bazna, sahte paralar ve ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kalması nedeniyle Almanlar’ı tazminata mahkum etti. Ünlü casus, 1970’te gece bekçiliği yaptığı Münih’te 66 yaşında vefat etti.
MİT’in resmi internet sitesinde yer alan ve Dr. Erdal İlter tarafından yazılan Milli İstihbarat Teşkilatı Tarihçesi isimli kitapta “Özveri ve vatan sevgisiyle dolu olarak, çok sınırlı teknik ve parasal imkânlarla görev yapan MAH’ın Kontr Espiyonaj unsurları bu dönemde, hayati değerdeki bilgi, belge ve manevra olanaklarını siyasi iktidara sunarak Türkiye’nin savaşa sokulmamasında etkin rol oynamışlardır. Başka bir ifadeyle, Kontr Espiyonaj unsurlarının operasyonel zeka ve yönlendirmelerinin, dönemin siyasi konjonktür ve MAH’ın yapısal tablosuna göre çok önde ve ileri bir seviyede olduğu görülmektedir. Bu çalışmalara örnek olarak, Çiçero’nun (İlyas Bazna) çok taraflı ve maksatlı arayışlarının, bu operasyonel zekâ ile ortaya çıkarılması ve entelijans konusunda önemli sonuçların alınması gösterilebilir” denilen İlyas Bazna hakkında bugüne kadar 3 film çekildi.
İlyas Bazna hakkında çekilen ilk film Mehmet Muhtar’ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği ‘Ankara Casusu’. 1951’de çekilen filmde Bazna rolüne Vedad Karaokçu büründü. Rol arkadaşlarıysa Berrin Aydan, Münir Ceyhan, Atıf Kaptan ve Kadir Savun oldu.
Amerikalılar da yüzyılın en önemli casusunun hikâyesine kayıtsız kalmadı. İlyas Bazna hakkında çekilen ikinci filmi 1952 yapımı ‘5 Parmak’. Joseph L. Mankiewicz’ün yönettiği filmde Bazna’yı James Mason canlandırdı.
2 dalda Oscar’a aday gösterilen ‘5 Parmak’ın çekimleri Ankara ve İstanbul’da gerçekleştirildi.
Yaşarken hakkında biri Türk diğeri ABD yapımı iki film çekilen İlyas Bazna’nın casusluğunu hikâye edinen bir diğer filmse ölümünden 48 yıl sonra çekilen ‘Çiçero
Serdar Akar’ın yönettiği ‘Çiçero’da İlyas Bazna’yı bu kez Erdal Beşikçioğlu karakterize etti.
Çekimleri geçtiğimiz günlerde tamamlanan, gösterime ocakta girecek olan ‘Çiçero’da Erdal Beşikçioğlu’na Burcu Biricik eşlik ediyor.
