ABD istihbarat servislerinden bazı isimlerin 15 Temmuz darbe girişimi sırasında rol üstlenmelerine en sert tepki ABD Başkan adayı Donald Trump’tan gelmişti. Trump, sıkça kullandığı twitter hesabında, Türkiye’deki darbe girişimine 13 CIA görevlisinin yardım ettiğini yazmıştı. New York Times gazetesine demeç veren Cumhuriyetçi Parti başkan adayı Donald Trump, Türkiye’de yaşanan darbe girişimini bastırmasından dolayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı övücü açıklama yapmıştı. Trump, siyasi muhaliflerini saf dışı bırakmaları ve sivil özgürlükleri kısıtlamaları konusunda, ‘Türkiye ve diğer otoriter ülkelerin liderlerine baskı yapmayacağını’ söylemiş, Amerika’nın başka ülkelerle uğraşmak yerine “kendi dağınıklığını toplaması” gerektiğini vurgulamıştı.(1)
Trump’ın iktidar mücadelesi çok sert geçiyor. Türkiye’den Washington’a doğru bakıldığında; bir dönem Türkiye’de merhum Erbakan’ın partisi için söylenen “iktidar ama muktedir değil” tespitini doğrulayan bir süreç mevcut. Herhalde Trump yönetiminin en uyumlu olduğu alan ulusal savunma yani pentagon. FBI ve CIA ile diğer istihbarat servislerinde denetimin tam sağlanamadığı söylenebilir. ABD’de yerleşik müesses nizam, Trump’ın faaliyet sahasını daraltmak için elinden geleni yapıyor. Örneğin ABD’de seyahat harcamaları hakkında soruşturma açılan bakan sayısı her geçen gün artıyor. Ticari uçuş olan yerlere bakanlıkça kiralanan özel uçaklarla gittiği ortaya çıkan ABD Sağlık Bakanı Tom Price’ın bakanlıktan istifasının üzerinden günler geçmeden, ABD Gazi İşleri Bakanı David Shulkin’in Temmuz ayındaki bir Avrupa seyahati sırasında, resmi görüşme ve toplantıların yanı sıra, eşiyle müzeleri ve turistik anıtları gezdiği, tenis maçı izlemeye gittiği ortaya çıkmıştı.
Gazi İşleri Bakanlığı Teftiş Dairesinin, kendi bakanı hakkında, federal devlet seyahat kurallarına aykırı davranarak vergi mükelleflerinin parasını suiistimal edip etmediği konusunda soruşturma başlattığı açıklanmıştı. İçişleri Bakanlığı Teftiş Dairesinin de İçişleri Bakanı Ryan Zinke’nin seyahatlerinde, vergi mükelleflerinin parası ile resmi seyahat kurallarına aykırı harcama yapıp yapmadığı konusunda bir soruşturma başlatılmış, Bakanlığın Zinke için bazı uçak kiralamaları ile bazı askeri uçakların kullanımı incelemeye alınmıştı. Ayrıca Hazine Bakanı Steve Mncuhin hakkında Hazine Bakanlığı teftiş dairesinin ve ABD Çevre Koruma Dairesi EPA başkanı Scott Pruitt hakkında da kurumun teftiş dairesinin yürüttüğü birer soruşturma bulunuyor.(2)
Bana kalırsa Ankara Washington hattında hiç olmadığı kadar güçlü bir dayanışma var. İki ülkenin Irak’ta denk düşen operasyonel tasarrufları göz önünde bulundurulduğunda ne demek istediğim daha net anlaşılacaktır. Tüm bunlar bir kenara Türkiye’de bazı isimlere yönelik gözaltı ve tutuklama kararlarıyla ilgili ABDli yetkililerin Türk meslektaşlarına bir yol haritası ve isim listesi verdikleri bile düşünülebilir. ABD eski yönetimi ile irtibatlı olduğu düşünülen bazı isimlerin bu yeni süreçte karşı karşıya kaldıkları hukuki uygulamaların perde arkasında bu ikili diyalogların etkili olduğu söylenebilir. Yaşanılan bu süreçle ilgili ilk sinyali Foça Açık Cezaevi’nde tutuklu bulunan yazar Sevan Nişanyan firar ederek yurt dışına çıktığında vermişti. Nişanyan firarını, sosyal medya hesaplarından, “Kuş uçtu. Darısı geride kalan 80 milyonun başına” paylaşımı ile duyurmuştu.
Nişanyan Şirince’de SİT alanındaki arazide iki kez mühürlenmesine rağmen ev yaptığı gerekçesiyle tutuklanmıştı. Nişanyan aleyhinde kesinleşen cezalar, mühür bozma ve 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na muhalefet suçlarından dokuz ayrı dosyadan oluşuyordu. 11.5 yıl kesinleşmiş hapis cezası olan ve 3 yıldır cezaevinde bulunan Sevan Nişanyan, Aydın Yenipazar Cezaevi’nden Sultanhisar Açık Cezaevi’ne nakledilirken Agos’a yaptığı açıklamada, açık cezaevinde şartların daha iyi olacağını söyleyerek, “İmkânlar çok daha iyi; dışarıda jandarma beklemiyor, gün içerisinde istediğimiz gibi bahçede dolaşabiliyoruz, hastaneye gitmek zorunda kaldığımızda, büyük güvenlik önlemleri alınmıyor. Ayrıca üç ayda bir izin veriliyor ve gün boyunca istediğimiz zaman telefon edebiliyoruz” demişti.(3)
21.08.2017’de MİT eski mensuplarından 73 yaşındaki Enver Altaylı, Ankara merkezli FETÖ/PDY soruşturması kapsamında Antalya’nın Manavgat İlçesi’nde gözaltına alınmış, 1968’de MİT’te çalışmaya başlayan Altaylı’nın Fetullah Gülen’e yakın bazı isimlerle bağlantısı olduğu öne sürülmüş, gözaltı gerekçesinde; bazı FETÖ mensubu eski savcıların kaçırılmasında rol alma ve yabancı istihbarat örgütleriyle bağlantı suçlamasının yattığı da iddia edilmişti.(4) Daha sonra 17-25 Aralık 2013 öncesi FETÖ şüphelisi polis müdürleri ve Zekeriya Öz ile irtibatı tespit edilen ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu görevlisi Metin Topuz tutuklanmıştı. Topuz’un, “Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs”, ”Devletin güvenliği veya iç̧ veya dış̧ siyasal yararları bakımından, niteliği itibarıyla, gizli kalması gereken bilgileri, siyasal veya askerî casusluk maksadıyla temin etmek” ve “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçlarından tutuklandığı açıklanmıştı.(5) Bir başka gelişme Amerikan Wall Street Journal gazetesinin Türkiye muhabiri Ayla Albayrak 2 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırılmasıydı.
Halen New York’ta bulunan gazeteci Albayrak, PKK propagandası yapmakla suçlanıyordu. Karara tepki gösteren Amerikan Wall Street Journal gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Gerard Baker, “Bu dengeli ve bağımsız bir gazeteciye yönelik tamamen yersiz ve yakışıksız bir cezalandırma.” dedi. Kararı temyize götürmeyi planlayan gazeteci Albayrak ise “Türkiye’deki mevcut atmosferi göz önünde bulundurursak, bu karar beni hiç de şaşırtmamalıydı ama yine de şaşırttı.” dedi. Albayrak hakkında WSJ’de 19 Ağustos 2015 tarihli “Türkiye’nin Kürt çoğunluklu bölgesinde kent savaşı kızışıyor” başlıklı haberi sonrası soruşturma başlatılmıştı. Söz konusu mahkeme kararının ABD-Türkiye arasında vize krizinin patlak verdiği zamana denk gelmesi dikkat çekti. Ayla Albayrak; Türk ve Finlandiya vatandaşı. (6)
İş adamı Osman Kavala’nın da, Gaziantep dönüşü İstanbul’da Atatürk Havalimanı’nda gözaltına alınmasını diğer örnekleriyle birlikte okumak gerekiyor. Kavala grubunda yönetici olarak çalışan Osman Kavala, babası Mehmet Kavala’nın vefatından sonra yönetici olmuş ve çeşitli toplumsal kuruluşlarda yönetim kurulu üyeliği yapmıştı. Sevan Nişanyan’ın, “Türk Soros’u” denilen ve HDP’nin “perde arkası isimlerinden” olan Osman Kavala’ya tanıklığı önemli. Bir süre önce hapisten firar ederek yurt dışına kaçan yazar Sevan Nişanyan en yakın arkadaşlarından olduğunu söylediği Osman Kavala’yı “1983’ten bu yana Türkiye’de akıl ve özgürlük yolunda yapılmış olan her güzel işin (ve bir sürü saçma işin) arkasında, açık veya kapalı, mutlaka Osman Kavala’nın imzası vardır.” ifadeleriyle tanımladı.(7) 1957 Paris doğumlu olan Kavala, İstanbul Robert Lisesi’ni bitirdikten sonra Manchester Üniversitesi Ekonomi bölümünden mezun oldu. Babası Mehmet Kavala’nın 1982 yılında vefat etmesinin ardından, Kavala Grubu’nda yönetici olarak çalışmaya başlayan Osman Kavala, Helsinki Yurttaşlar Derneği” kurucusu, “Açık Toplum Enstitüsü” üyesi, F-16 uçaklarının modernizasyonunu yapan şirketin sahibi, Türk-Polonya İş Konseyi, Türk-Yunan İş Konseyi, Center for Democracy in Southeast Europe (Güneydoğu Avrupa’da Demokrasi Merkezi) gibi çeşitli iş ve toplumsal kuruluşların Yönetim Kurulu üyeliklerinde bulundu.(8)
Bakınız:
1- 21 Temmuz 2016 / https://www.amerikaninsesi.com/a/donald-trump-tan-cumhurbaskani-erdogan-a-ovgu/3428878.html
2- http://amerikabulteni.com/2017/10/05/abdde-seyahat-harcamalari-hakkinda-sorusturma-acilan-bakan-sayisi-4e-cikti/
3- 14.07.2017/ https://tr.sputniknews.com/turkiye/201707141029285890-sevan-nisanyan-yurt-disina-kacti/
4- 21.08.2017/ http://odatv.com/enver-altayli-gozaltina-alindi-2108171200.html
5-https://tr.sputniknews.com/turkiye/201710061030456304-tutuklanan-abd-baskonsolosluk-gorevlisi-hakkindaki-suclamalarin-detaylari-belli-oldu/
6- http://www.amerikaliturk.com/news/manset/109290-wall-street-journal-tuerkiye-muhabiri-ayla-albayraka-hapis-cezasi/
7- http://www.ensonhaber.com/her-isin-arkasinda-osman-kavala-var.html
8- http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/osman-kavala-kimdir-is-adami-osman-kavala-ataturk-havalimaninda-gozaltina-alindi-2054863/
Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
