KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Azerbaycan
  4. »
  5. Türkiye Ermenistan halkına yardım yapmalı mı?

Türkiye Ermenistan halkına yardım yapmalı mı?

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 12 dk okuma süresi
405 1
ermeni kovit

Koronavirüs dünya gündemini altüst ediyor. Birçok devlet kendi kendine yetecek sosyal sağlık ve üretim organizasyonuna sahip olmadıkları için bu süreçte oldukça zor günler geçiriyor. Türkiye bu anlamda kendi kendine yetebilen ender ülkelerden olduğu için dünyanın birçok ülkesine başta sağlık malzemesi olmak üzere yardım paketleri gönderdi. Bunu yaparken de basına yansıdığı gibi stratejik bir beklentisi olmadan tamamen insani gerekçeler ile bu hamleyi gerçekleştirdi.
Sırbistana yardım ne anlama geliyor
Sırbistan’a yapmış olduğu yardım hamlesi başta Bosna savaşı olmak üzere Sırbistan’ın bölge ülkeleri ile olan çekişmeleri gündeme getirilerek Türkiye bu yardımdan dolayı eleştirildi. Avrupa Birliği tarafından unutulan Balkan ülkeleri arasında ayrım yapmadan Türkiye’nin bir kadirşinaslık olarak devreye girip insani anlamda halkın sıkıntı çekmemesi adına yaptığı bu yardım bugün itibari ile eleştirilebilir fakat uzun vadede Türkiye’nin Balkan politikalarına oldukça olumlu yansımaları olacaktır.
Kafkas ülkelerinde durum nedir
Kafkas ülkeleri sosyal ekonomik sağlık organizasyonları itibari ile dünya sıralamalarında oldukça geri olduğu için Türkiye’nin 1991 de Sovyetler dağıldığında aralarında hiç ayrım yapmadan Azerbaycan Gürcistan ve Ermenistan’ı tanıdığı gibi şimdi de bu ülkelere acil ihtiyaç maddesi yardımı gündeme gelmektedir. Türk dış politikası Kafkaslarda çözüm üretmekte zorlanmakta ve Türkiye’nin yumuşak karnı olarak görüldüğü için Kafkasya özelindeki problemler üzerinden Türk dış politikası ipotek altına alınmaya çalışılıyor.


Gürcistan ne diyor

Mesela Gürcistan dünyaya açılan tek kapısı Türkiye iken koronavirüs üzerinden Borçalı bölgesine uygulamaya çalıştığı sokağa çıkma yasağı ile Türkleri rencide ettiği için başta Azerbaycan olmak üzere Türkiye’yi üzmüştür. Hatta Gürcü basınındaki Rusya yanlısı yazarlar Gürcü Milliyetçiliği maskesi adı altında süreci sürekli manuple ederek gerginlik oluşturmuşlardır. Bunun yanında Azerbaycan Çin devletinden özel bir kuruluşun Ermenistan gönderdiği sağlık malzemeleri üzerinden Türkiye’ye karşı duygusal bir atmosfere bürünmüş.
Haydar Aliyev kültür merkezi
Karabağ sorunu Ermeni meselesi üzerinden söylemler geliştirerek hatta Haydar Aliyev kültür merkezinin dış cephesinde Türk bayrağı ışıklı gösterisi yaparak Türkiye Azerbaycan ilişkilerinin ne kadar üst düzeyde olduğunu söylemekteler. Elan doğrudur biz buradan görüyoruz ki Türkiye Azerbaycan dendiğinde akan suların durduğu bir coğrafyadır. Azerbaycan’ın öncelikleri de sonralıkları da Türkiye için oldukça önemlidir. Türkiye Kafkas ülkeleri gündeme geldiğinde ilk yardımı Azerbaycan’a yapmıştır ve yapmaya da devam edecektir. Bu hiçbir şekilde sorgulanamaz. Matematikteki küme hesabından gidersek Türkiye Azerbaycan’ı kapsar ama Azerbaycan dış politika anlamında Türk dış politikasını kavrayamaz, kapsayamaz, anlayamaz.
Gürcistan Ermenistan
Stalin döneminden kalma algıların yoğun bir şekilde bu iki coğrafyada devlet halkın ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Ermeni ve Gürcü halkı koronavirüs sürecinden en fazla etkilenen topluluklar olmuştur. Türkiye Gürcistan sınırını geçişlere kapattıktan sonra Ermenistan mal tedariki konusunda ciddi sıkıntı yaşamaktadır. Bu süreci Ermenistan’ı terbiye etme anlamında gündeme getirerek kullanılabilir. Hatta Gürcistan ile anlaşılıp Gürcistan’a gönderilen malların Ermenistan geçişine izin verilmeyebilinir. İran’dan da Ermenistan’a her türlü mal akışı durmuş olduğundan Ermenistan devleti bu süreci atlatabilmek için çareler aramaya başlar. Ermenistan’a bu süreçte kim yardım ederse Ermenistan devletini bölgede her türlü manuplede kullanabilir. Dolayısı ile yeni bir aktörün bölgeye gelmesi tüm dengeleri bozabilir, Çin örneğinde olduğu gibi. Çin Ermenistan’a yapmış olduğu yardım başta Azerbaycan olmak üzere birçok ülkede endişe ile karşılandı.


Ermenistan’a tıbbi yardım gönderen Çin’e ‘Ağrı’ tepkisi

Çin yönetimi Ermenistan’a gönderdiği yardım paketlerinin üzerine Ermenilerin hak iddiasında bulunduğu Ağrı Dağı ile mesaj verdi. Dünya Koronavirüs’e karşı birlik ve beraberlik geliştirerek hastalığı yenmeye çalışıyor. Tüm devletler birbirlerine yardım paketleri göndererek dostluklarını pekiştiriyor, kötü günde yanlarında olduklarını göstermeye çalışıyor. Her ne kadar iyi niyetli yaklaşım gayet insani olsa da bu durumu politik ve siyasi mesaj vermek için kullanmaya çalışanlar da ortaya çıkıyor.
Çin’in Ankara büyükelçisi Deng, “Ermenistan’a gönderdikleri yardımların, bir yerel yönetim tarafından hazırlandığını ve bir özel şirket tarafından Erivan’a ulaştırıldığını, söz konusu yerel yönetim tarafından paketlerin üzerine sadece Çince ifadeler yazıldığını ve bunlarda Ağrı Dağı’ndan bahsedilmediğini, Ağrı Dağı’na atıf yapan İngilizce ifadelerin ise sonradan eklendiğinin anlaşıldığını bildirmiştir.”

Çin bölgeye yeni bir güç dengesi olarak kabul görür mü

Yani bölgeye yapılan yardımlar bu şekilde her türlü operasyona açık yardımlara dönüşüyor. Dolayısı ile bu koronavirüsü bahane ederek yeni bir güç dengesinin Çin’in bölgeye gelmesi ister istemez böyle olumsuz sonuçlar doğuracaktır. Ermenistan’daki Stalinist Rusçular harekete geçecek ve Rusya’nın dışında bölgeye yardım gelmesini engelleyecekler. Rusya’nın da şu an Güney Kafkasya’ya ve ya Kuzey Kafkasya’ya ayıracak zamanı yok ve yardım edecek gücü yok. Çin’in İrandan sonra Ermenistanı içine alan yeni Çin seddi projesi kapsamında bölgede tutunmaya çalışması öncelikle Azerbaycanı rahatsız edecek gibi.
Ermenistanda devrim olur mu
Ermeni halkı Ermenistan’da dış yardımlar alınamadığı ve devletde halkın ihtiyaçlarına cevap veremediği için halk ayaklanmaya kalkışıp hükümeti yıkar. Ermenistan’da meydana gelecek olası bir kargaşada ki bu kaçınılmaz Azerbaycan ordusunu harekete geçirip Karabağ’ı geri alabilir.
Bu senaryo üzerinde Azerbaycan devleti çalışıyor mu bilinmez ama açık kaynaklardan elde edilen bilgilere göre Azerbaycan iktidarının Karabağ’ı almak konusunda ileri sürdüğü argümanlar incelendiğinde yakın gelecekte Azerbaycan’ın Karabağ’ı alma konusunda çok hevesli olmadığı anlaşılmaktadır. Azerbaycancılar ile Ermenistancıların arka planındaki Stalinist yapının etkilerini hesaba katmak gerekir. Daha doğrusu Rusya’nın bölgedeki dengelerini hiçe sayamayacakları bir korku tüneli her iki ülkede varlığını son derece etkili bir şekilde göstermesi söz konusudur. Azerbaycan ve Ermenistan bölgede Rusya dengesini hiçe sayarak adım atma şansı neredeyse yok gibidir. Türkiye 2008 açılım sürecini iyi yönetememiş, iyi niyet ile kalkıştığı süreçte Azerbaycan Rusyacılarının hışmına uğramış, ne Ermenistan’a ne de Azerbaycan’a yaranamamıştır. Bu işte en çok Rusya faydalanmıştır. Şimdi koronavirüsten dolayı yine Türkiye’nin Ermenistan’a yardım etmesi gündeme gelmiştir.

Erdoğan Ermenistana yardım etmeyi göze alabiir mi

İstanbul Ermeni Patrikliğinin, Erdoğan’ın Ermenistan’a koronavirüse karşı mücadele kapsamında ilaç yardımı sağlamaya hazır olduğunu bildiren basın açıklaması hem Azerbaycan’da ve hem de Ermenistan’da değişik tepkilere yol açtı.
Ermenistan Dışişleri Bakanlığı’nın Basın Sözcüsü Anna Nağdalyan, “Ermeni Patrikliği’nin, Türkiye Cumhurbaşkanı ile yapılan telefon görüşmesi hakkındaki basın açıklamasından haberimiz var. Üçüncü taraf olarak resmi olmayan bir açıklamayı yorumlamamayı tercih ederiz. Her halükarda gündemimizde böyle bir konu yoktur” dedi. Yani basın sözcüsü hanımefendi diyor ki Ermeni halkı açlıktan ölsün ama Türkiye’den yardım gelmesin demeye getirmektedir.
Ermenistan’da yaşayan Uluslararası ilişkiler uzmanı Suren Sargsyan ise Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan’a Ermenistan’a yardım etme konusunda söylediği sözlerine Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın cevap vermesi gerektiğini öne sürüyor.
Suren Sargsyan’a göre Erdoğan’ın bu teklifi reddedilebilir, kabul edilebilir, ya da bu teklife güçlü bir siyasi cevap verilebilir, fakat hiç bir şey söylememek yanlış olur, bilhassa eğer bu mesaj Ermeni kilisesi vasıtasıyla verilmişse. Oysa bu insani bir durumdur ve Paşinyan iktidarı tüm engellemelere rağmen ülkesini yönetmeye çalışırken gelişen yeni durum karşısında Türkiye’den gelebilecek her türlü yardıma açık olmalıdır. Bu yardımların arkasında ise hiçbir art niyet aranmamalıdır. Kafkasyadaki garip ve girift ilişkilere halklar kurban edilmemelidir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye Azerbaycan’a, Gürcistan’a, Ermenistan’a kesinlikle yardım etmeli ve bundan da hiçbir siyasi ekonomik beklenti içine girmemeli. Bir sabah ansızın Tür askeri nakliye uçaklarının Erivan ve Tiflis havaalanına indiğini duyarsak şaşmamalıyız. Güney Kafkasyadaki dengelere halkı kurban etmemek gerekir. Türkiye’de meşhur bir söz var bir iyilik yap denize at balık bilmez ise HALIK bilir. Gürcü ve Ermeni halkı bu iyiliğin ne anlama geldiğini en iyi bilecek topluluklardır. Azerbaycan ise zaten Türkiye’yi biliyor.
kafkassam

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir