Türk Diasporalarını ve Dünyadaki Halkları Türk Dünyası ile Birleştirici olarak “Kitleye Çevrimiçi Açık Kurslar”ın Önemi
Özellikle 2010’lı yılların başından itibaren Kitleye Çevrimiçi Açık Kurslar (KÇAK) yüksek hızla dünyanın dört bir yanına yaymakta ve yükseköğretim ortamını yüksek hızla değiştirmektedir. O duruma rağmen, bu KÇAK ne Türkiye’nin, ne de diğer Türk dünyasının kamuoyu tarafından bilinmemektedir.
Bu çalışma, günümüzde hızla dünyaya yayılan KÇAK hakkında bilgi vermeyi ve Türkiye ve Türk dünyasının KÇAK’ı nasıl kullanmaları gerektiğini tartışacaktır. Birinci bölümde KÇAK’ın ne olduğu, KÇAK’ın özellikleri, beklenen faydalar, KÇAK’ın neler değiştirebileceği hakkında kısa bilgi verilecektir. İkinci bölümde Türkiye ve Türk dünyasının KÇAK’ı nasıl kullanmaları gerektiğini ve hangi sorunların mevcut olduğunu tartışacağız. Sonuç bölümünde ise bu iki bölüm özetlenerek, KÇAK’ın Türk diasporası ve Türk dünyası arasındaki ilişkileri güçlendirmeyi, Dünyaya Türk dünyasının ortak değerlerinin tanıtılmasını ve başarılı öğrencilerin Türk dünyasının inkişafı için katkıda bulundurmayı teşvik edeceğini ve bu sistemin Türk dünyasında da uygulaması için YÖK, MEB, YTB ve üniversiteler gibi kurumların bir araya gelip tartışmaları istendiğini vurgulayacağız.
1. “Kitleye Çevrimiçi Açık Kurslar” (KÇAK) hakkında
1-1. “Kitleye Çevrimiçi Açık Kurslar” (KÇAK) Nedir?
Günümüzde ABD’de “KÇAK” hızla yaymakta ve birçok saygın üniversiteler meşhur öğretim üyelerinin derslerini bedava olarak internet üzerinde yayınlamaktadırlar. Daha önce internet dünyaya yayıldığında internet üzerinde verilen dersler geçici olarak kamuoyunun dikkatini çekerken, bu dersler günümüzdeki KÇAK kadar yayılmamıştır. Fakat 2010’lı yılların başında başlayan KÇAK devrimi şu an oldukça hızlı şekilde dünyaya yayılmaktadır.
KÇAK, Stanford Üniversitesi Profesörü Dr. Sebastian Thrun’un dersleri bedava olarak dünyaya sunan şirket “Udacity”i kurmasıyla başladı. Thrun kendi derslerini internet üzerinde yayımlar yayımlamaz dünyadaki 160 bin kursiyerler “dünyaca tanınan hocanın dersleri bedava alınabilir” diye kursa kayıt yapmıştır. Ayrıca kursiyerlerin çoğu da yoksulluktan dolayı yükseköğretimi görme fırsatına sahip değillerdi.
Günümüzde başta Udemy, Khan Academy, Futurelearn, Coursera, Udacity ve Edx başta olmak üzere Amerika’da 20 taneden fazla kurslar mevcuttur.
1-2. KÇAK’ın Özellikleri ve Beklenen Faydaları
KÇAK’ın çevrimiçi derslerini sadece ad-soyadı ve e-mail adresini kaydetmekle herkes alabilirler. Genel olarak derslerin ücreti bedavayken bir kısmı ücretlidir. Dersler videodan başka aralarda yapılan küçük testlerden de oluşur. Dersler genel olarak 10 dakikalık aralıklarla derlenir. Derslerde kullanılan kitaplar ve kaynaklar da elbette internet üzerinde gönderilir. Kursiyerler haftada yaklaşık 5-10 saat ve 3 ay derslere girerler. Onlar ödevleri yapıp sınavlara girip kritere ulaştığında sertifikayı alabilirler.
KÇAK Kılavuzu’na göre, KÇAK’ın beklenen 12 faydası vardır:
“1. İnternete bağlı her yerde kullanılabilir.
2. Dersler herhangi bir dilde ya da birden fazla dilde sunulabilir.
3. Çevrimiçi her olanağından yararlanabilir.
4. İstediği yerde ve zamanda girilebilir.
5. Derslerin hazırlanıp sunulması için fazla zamana gerek yoktur.
6. Ders içerikleri herkes tarafından paylaşılabilir.
7.Resmiyete gerek yoktur.
8.Öğrenciler arası iletişim anında kendiliğinden öğrenimi tetikleyebilir
9.Kurum ve meslek sınırları kolayca aşılabilir
10.Eğitime giriş engellerini (ön koşul eğitim, ayırılacak zaman ve para) azaltır
11.Kişisel öğrenme ortamını ve öğrenme sosyal ağını katılımla orantılı geliştirir
12.Hayat boyu öğrenme becerilerinin gelişmesine yol açar.”
Bu özelliklerden dolayı kursiyerlerin sayısı hızlı şekilde artmıştır. Özellikle yoksulluğundan dolayı üniversiteye gitmekten vazgeçmek zorunda kalanlar günümüzde aktif şekilde KÇAK’tan faydalanmaktadır.
Ayrıca KÇAK, Bütün dünyadaki başarılı ve üstün insanları bulmakta büyük katkı sağlar. Mesela, Moğolistan’daki 16 yaşındaki bir lise öğrencisi 2013 Mart ayında MIT’den kabul mektubunu almıştır. Bu lise öğrencisi “Edx” sitesinde geçen ilkbahardan beri “Elektronik Devre” dersini alıp 150 bin kişi kursiyerinden tam puan kazanan 340 kişiden biriydi. Gerçi gazetede yer almamakta, ama o, burslu öğrenci olarak üniversiteye başlamıştır.
1-3. KÇAK Yükseköğretimi Nasıl Değiştirir?
Şu an çevrimiçi kurslarını tamamlayabilecek kişi bütün kayıtlı olanların %5’inden az olduğu beklenmektedir. Bu yüzden üniversiteler henüz tedirgin değildir.
Ne var ki, gelecekte çevrimiçi kursları sunan üniversiteler artarsa üniversite tarafından verilen “derece” ve çevrimiçi kursu tarafından verilen “serifika” birlikte varlığını sürdürmeye başlar. Ayrıca öğrenciler var olan üniversitelerde okuyorlarsa bile, dünyadaki her üniversitenin sunduğu çevrimiçi kurslardan kendi uzmanlık alanına en uygun olanı tercih etmeye başlarlar. Böylece bu kursun kredisini alıp mezuniyet için gereken kredi olarak saydırma yolu da olacaktır.
Bir de üniversiteler ve öğretim üyeleri arasındaki rekabeti artacak ve kaliteli olmayan üniversiteler ve öğretim üyelerinin dersleri muhakkak değişime uğrayacaktır. İnternet üzerinde onlardan çok daha kaliteli öğretim üyelerinin dersleri olduğundan dolayı öğrenciler eskisi gibi derslerden memnun kalmazlar. Böylece kalitesiz öğretim üyeleri işi kaybedebilir ve var olma sebebini kaybeden üniversiteler yok olabilirler. Böylece gümünüze kadar artmaya devam eden üniversitelerin sayısı tekrar azalabilirler, çünkü herkes KÇAK vasıtasıyla istediği derslere istediği yerde istediği zamanda girebilirler ve artık önemli olan öğretim üyeleri ve derslerin kalitesidir. Gerçekten de, BBC 11 Mart 2013 tarihinde “UK Universities ‘Face Online Threat’” başlıklı haberi yayımlamıştır. Bu haber küresel rekabette İngiltere’deki üniversiteler KÇAK’e karşı dezavantajlı konuma düşeceğini ve İngiltere’deki birçok üniversitelerin yakın zamanda yok olabileceğini vurgulamaktadır.
2. “KÇAK”tan Türkiye ve Türk Dünyası Nasıl Şekilde İstifade Etmelidirler?
2-1. KÇAK Türkiye ve Türk Dünyasına Ne Tür Katkı Sağlar?
KÇAK’ın özellikleri ve beklenen faydalarına bakarsak, KÇAK Türkiye ve Türk dünyası için büyük katkı sağlayabilir. Dünyanın her yerinde Türkçe ya da Türk dillerinde ders görebilecek olması, dünyaya dağılan Türk diasporalarına kendi anadillerinde kaliteli dersleri sağlayıp diaspora-anayurtlar ilişkilerini önemli derecede yakınlaştırır.
Ayrıca başarılı öğrencileri bulmaya katkı konusunda, bu KÇAK diaspora’daki başarılı ve üstün olanları bulup anayurtlarda eğitim göstermekle Türk diasporasını anayurtlara doğru yönlendiren elitleri yetiştirebilir ve Türk diasporanın elit kesimini anayurtlarının inkişaf için katkıda bulundurabilir.
Aynı zamanda, dünyadaki yoksul başarılı öğrencileri bu sistem vasıtasıyla Türk dünyasında yetiştirmekle Türk dünyasının ortak değerlerinin dünyaya tanıtılması ve eğitim alanındaki Türk dünyasının nüfuzunun halk arasında artmasına yol açabilir.
2-2. Ne Tür Sorunlar Var?
Birinci sorun ise gelir kaynağının ne olacağıdır. KÇAK derslerin hemen hemen hepsini bedava olarak sunmakta ve maddi kaynakların ne olduğuna dair soru aklımıza gelir. Daha önce bahsettiğimiz Udacity’e bakarsak, onun iş modeli insani kaynak pazarlama şirketidir. Udacity bazı şirketlerle işbirliği yapmakta ve kursiyerlerin not transkriptlerini şirketlere gönderir. Şirketler işe yarayacağını düşündüğü kursiyerleri çağırır ve onun işe alındığında Udacity’e komisyon ücreti gelir. Bundan başka, alışılagelmiş web üzerinden reklamlarla da gelir sağlanabilir ve Yurtdışı Türk Akrabalar Topluluk Başkanlığı (YTB) gibi kurumların sponsorluğu da alternatif olarak mevcuttur.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Milli Eğitim Bakanlığı gibi kurumlar ile ilişkilere bakarsak, müfredatın oluşturulması, kurs ve sertifikanın geçerliliğinin tanınması gibi konular önemli sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir de KÇAK’ı bursiyerleri seçmek için kriter olarak kullanacağı takdirde YTB ve TÜBİTAK gibi kurumlar ile ilişkiler söz konusu olmaktadır.
Başka sorun ise Türkiye ve Türk dünyasındaki Teknoloji Eğitimi ile ilgilidir. Dünyada çevrimiçi eğitimi ve teknoloji eğitimi oldukça hızlı şekilde ilerlemektedir. Mesela Amerika’daki okullarda öğrencilere bilgisayar ödünç verilir ve derslerde iMovie gibi yazılımlarla raporları oluşturmak gibi eğitim günlük olarak verilmektedir. Bir de elektronik yazı tahtasının yayılma oranı İngiltere ve Singapur’da %80’den daha fazladır. Diğer yandan Türkiye ve Türk dünyasında ise henüz derslerde öğretmenlerin tahtaya yazdıklarını öğrenciler kâğıda kalemle yazmaktadırlar ve teknoloji eğitim fazla yayılmamıştır. Bu durum, Türkiye ve Türk dünyasındaki eğitim sistemi KÇAK ile entegre etme konusunda engel olmaktadır.
Ayrıca geleneksel dersler ve KÇAK’ı nasıl birleştirilmek gerektiğine dair soru üniversiteler başta olmak üzere bütün eğitim kurumları için önem taşımaktadır. Geleneksel dersler çevrimiçi derslerde sağlanmayan şeyleri elbette sağlar. Ayrıca okullar sadece eğitim vermekle kalmayıp aynı zamanda ömür boyu devam eden dostluğu da sağlar. Durum öyle olması gerekirken, Türkiye ve Türk dünyasındaki okulların çoğu öyle işleve sahip olduğunu söylemek oldukça güçtür. Eğer okulun var olmasının sebebi sınavı kazanmak ise, bütün dersleri internet üzerinde verirlerse bile sorun olmayabilir. Yani Türkiye ve Türk dünyasındaki üniversite hocalarının çoğu aslında gereksiz olabilir. Çervimiçi dersler yaygınlaştıkça üniversite eğitimden başka ilköğretim ve ortaöğretim de bu sisteme uyum sağlamak için mecburen değişime uğrayacaktır.
Sonuç
“Kitleye Çevrimiçi Açık Kurslar” (KÇAK) 2010’lı yılların başından itibaren hızla dünyaya yayılmakta ve özellikle yoksul öğrencilere oldukça büyük imkân sağlamaktadır. Aynı zamanda KÇAK dünyadaki başarılı öğrencileri bulmakta büyük katkıda bulunmaktadır. Bu açıdan bakarsak, KÇAK Türk diasporası ve Türk dünyası arasındaki ilişkileri güçlendirmeyi, Dünyaya Türk dünyasının ortak değerlerinin tanıtılmasını ve başarılı öğrencilerin Türk dünyasının inkişafı için katkıda bulundurmayı teşvik edecektir.
Ama aynı zamanda bu sistemin uygulanması için birçok engellerin olması da gerçektir. Bu yüzden bu sistemin Türkiye ve Türk dünyasında hayata geçirilmesi için YÖK, MEB, YTB, Üniversiteler gibi kurumların bir araya gelip tartışmaları istenmektedir.
Keisuke Wakizaka
